Ongeveer 1 procent van IJslands werkende bevolking uit de publieke sector nam deel aan het proefproject. Werknemers uit verschillende organisaties – waaronder ziekenhuizen, kleuterscholen en typische kantoorjobs – klokten in voor 35 of 36 uur per week in plaats van 40, zoals gangbaar is op het eiland, zonder loonverlies.

Vier jaar lang werd het personeel nauwlettend gemonitord door wetenschappers van de Britse denktank Autonomy en de Association for Sustainable Democracy (Alda), een IJslandse onderzoeksgroep die de levenskwaliteit van mensen wil bevorderen.

Maatschappelijke impact

Hoofdauteur van het onderzoek Will Stronge spreekt van een “overweldigend succes”: de kortere werkweek zorgde voor beduidend minder stress en burn-outs bij de deelnemers, en een meerderheid maakte gewag van een betere balans tussen werk en privéleven. Bovendien bleef op de meeste werkplekken die bij het project betrokken waren de productiviteit op peil. Op sommige beter plaatsen verbeterde die zelfs.

Volgens het resultatenrapport, dat deze week werd vrijgegeven, heeft het experiment al concrete maatschappelijke gevolgen. De IJslandse vakbonden zijn begonnen met onderhandelingen op basis van de positieve effecten, en 86 procent van de beroepsbevolking werkt sinds de afloop van het proefproject daadwerkelijk minder uren zonder loonverlies, of heeft daar op z’n minst recht op.

“Ons onderzoek toont aan dat de publieke sector klaar is om een voorloper te zijn op het vlak van kortere werkweken”, aldus Stronge. “Andere overheden kunnen hier lessen uit trekken.” De wetenschapper van denktank Autonomy wijst erop dat het experiment budgetneutraal was voor zowel de nationale overheid als de gemeenteraad van Reykjavik.

“De IJslandse ‘reis naar een kortere werkweek’ (titel van het rapport, red.) vertelt ons niet alleen dat het kan om in deze moderne tijden minder te werken, maar dat progressieve verandering ook mogelijk is”, besluit Gudmundur D. Haraldsson, een onderzoeker bij Alda.