politiegeweld
Bron: Unsplash
Opinie -

We zijn niet allemaal gelijk als het om politiegeweld gaat

Zijn politie en geweld onlosmakelijk met elkaar verbonden?

dinsdag 18 mei 2021 13:00
Spread the love

Op zondag 9 mei vond een betoging plaats tegen politiegeweld op jongeren in de Brusselse gemeente Sint-Gillis. Deze actie werd door een plaatselijk collectief van moeders georganiseerd. Op Moederdag riepen ze op tot verzet tegen de frequente gewelddadige politie-interventies op jonge mensen. In witte kleren als teken van vrede eisen ze gerechtigheid van het rechtssysteem voor hun kinderen.

De betogende moeders noemen Adil en Ibrahima als voorbeelden van politiegeweld. Voor hen is het duidelijk dat de relatie tussen politie en etnische minderheden dag na dag verslechtert. Deze problemen stellen zich niet alleen hier. Over heel de wereld neemt het verzet tegen politiegeweld toe.

In de VS woedt het debat over politiegeweld tegen zwarten nog volop. Sinds de politiemoord op George Floyd is het onderwerp er nog gevoeliger geworden. Recent in april 2021 werd een video op het internet verspreid, waarop de 26-jarige jongeman Mario Gonzalez door politieagenten tegen de grond werd gedrukt. Hij kwam om het leven in vergelijkbare omstandigheden als George Floyd. Sindsdien gaan steeds meer stemmen op om de politie te hervormen of zelfs af te schaffen.

Naar de oorsprong van politiegeweld in de VS

Het lijkt paradoxaal dat, gezien de taak van de politie om bescherming te bieden, burgers net bang zijn voor geweld door een deel van de agenten. Niet alle politiemensen gebruiken buitensporig geweld. Zij die het wel misbruiken, vormen echter een enorm veiligheidsprobleem.

Net zoals de bekende hashtag #notallmen[1] wordt als tegenreactie de vraag geopperd om niet te veralgemenen. Hoewel niet iedere politieagent gewelddadig is, is het aantal agenten die wel onverantwoord disproportioneel geweld gebruikt onrustwekkend hoog. Daarom is het belangrijk om dit probleem te bespreken.

In België zijn politieagenten zoals in de meeste landen bewapend. Het dragen van wapens impliceert een grote verantwoordelijkheid voor hen. In de meeste staten van de VS is er daarnaast geen verbod op verkoop van wapens aan burgers. In sommige staten staat een concealed carry permit Amerikaanse burgers zelfs toe vuurwapens verborgen te dragen.

In de VS is privé-wapenbezit een grondwettelijk recht voortvloeiend uit het Second Amendement. Die bijlage bij de Grondwet laat de burger toe “zichzelf te verdedigen” als hij/zij zich bedreigd voelt. Daarnaast zijn er ook staten die een stand-your-ground law toepassen, die burgers in bepaalde gevallen toelaat het vuur te openen op andere burgers, zelfs als de andere burger geen wapen gebruikt of dreigt te vuren.

In de VS denken velen dat het succes van de onafhankelijkheidsstrijd van het land te danken geweest zou zijn aan het vrije privé-wapenbezit. Volgens hen konden de kolonisten zich tegen de Britten verzetten omdat ze bewapend waren. Er werden daarentegen nooit wapens geleverd aan de tot slaaf gemaakte mensen. Wat voor het witte deel van de bevolking steeds een basisrecht is geweest, werd lange tijd aan Afro-Amerikanen ontzegd.

Gaat racisme gepaard met politiegeweld?

In de Amerikaanse geschiedenis speelt racisme een belangrijke rol. Vandaag worden de Afro-Amerikanen nog steeds sterk gediscrimineerd. De brutale moord op George Floyd lokt steeds meer protest uit tegen de manier waarop de politie etnische minderheden behandelt.

Daarnaast hebben politiediensten het over het algemeen altijd op de lagere klassen gemunt. De armste Amerikanen zijn in de VS overwegend mensen van kleur. Afro- en Latijns-Amerikanen worden meer door werkloosheid getroffen. Zij leven in een vicieuze cirkel: wie uit een arm gezin komt, maakt meer kans om ook later arm te zijn. Amerikaanse topuniversiteiten laten weinig Afro-Amerikanen toe [2]. Tevens worden Afro-Amerikanen door racisme gediscrimineerd op de werkvloer. Deze bevolkingsgroep is ondervertegenwoordigd in de hoge kringen in economie of politiek, terwijl ze in meerderheid op laagbetaalde banen zijn aangewezen. Door hun benarde sociale en economische situatie raken ze vaak gemarginaliseerd. Daardoor worden ze heel vaak onterecht geassocieerd met criminaliteit en drugsbendes. Deze racistische vooroordelen bij de politie bestaan bij het grote publiek ook.

Zo bleek uit een experiment dat deelnemers sneller op een zwarte gestalte schieten dan op een witte. Zowel politiemensen als gewone burgers handelden zo. Alleen ervaren agenten bleken sneller onderscheid te kunnen maken tussen een getrokken pistool en een gsm in de hand. In het echte leven buiten deze simulaties schiet men echter met echte kogels.

De politie in de VS is ontstaan uit de ‘noodzaak’ om ontsnapte tot slaaf gemaakten terug op te pakken en is na de afschaffing van de slavernij altijd een conservatief systeem gebleven ten bate van de sociaal-economische status quo. Meerdere studies hebben bovendien aangetoond dat zwarte mensen ook meer risico op gendergeweld lopen. Het aantal slachtoffers van politiegeweld onder Afro-Amerikanen is daarenboven groter in verhouding tot het totaal aantal slachtoffers onder de totale bevolking.

Politie versus bevolking: een oneerlijke strijd

Racisme zit al jaren ingebakken in de westerse cultuur, in de mentaliteit van de samenleving. Politieagenten moeten beter dan wie dan ook zich bewust zijn van hun verantwoordelijkheid. Gezien hun maatschappelijke positie zijn de gevolgen zwaar wanneer zij “vergissingen” begaan, een term die door politiewoordvoerders te pas en te onpas wordt gebruikt bij elk ernstig incident. Om die reden staat de opleiding van politiepersoneel centraal in de strijd tegen racisme.

In België duurt de opleiding één jaar terwijl in sommige staten van de VS kandidaten een training van slechts acht weken krijgen. Voor hun functie wordt in de VS blijkbaar geen serieuze voorbereiding vereist. Op die manier worden cruciale aspecten van het politiewerk in de opleiding achterwege gelaten. Bovendien worden ‘uitglijders’ van politieagenten vaak snel weggemoffeld.

In de meeste gevallen behoeven agenten in de VS nooit verantwoording over hun handelen af te leggen. Er liepen bijvoorbeeld al een twintigtal klachten tegen politieman Derek Chauvin toen hij van de moord op George Floyd werd beschuldigd. Ondanks het begaan van beroepsfouten volgen er haast nooit sancties. Het feit dat hun grensoverschrijdend gedrag zelden bestraft wordt, versterkt het gevoel van straffeloosheid van de betrokken agenten en zet hen aan tot nog meer geweld.

Er zullen altijd wel mensen zijn die misbruik maken van hun machtspositie. Zij die hun bevoegdheden overschreden, moeten bestraft worden. Tegelijkertijd is preventie bij ordediensten essentieel voor het herstel van het vertrouwen van de bevolking, voornamelijk bij de onderdrukte klassen. In een klimaat van straffeloosheid voor onverantwoord politiegeweld ontstaat immers het “wij-zij”- gevoel dat tot volksopstanden leidt.

Excessief geweld is echter niet alleen een probleem bij de politie. Geweld zit diep ingebakken in de algemene Amerikaanse cultuur. In een land waar inwoners probleemloos vuurwapens mogen kopen en dragen zijn politieagenten voortdurend op hun hoede. Dat beïnvloedt mede hun schietgrage gedrag. Daarom moet de strijd tegen politiegeweld ook een strijd zijn voor de beperking van het privé-wapenbezit. Tegen de almachtige wapenlobby is dat een zeer moeilijke strijd.

 

Note:

[1] #notallmen (“niet alle mannen”) werd ingezet als reactie op de #metoo beweging. Tegenover tal van getuigenissen over wangedrag van meerdere mannen wil deze hashtag erop wijzen dat dit niet alle mannen betreft (ook als zijn de meeste daders mannen).

[2] https://www.delta.tudelft.nl/article/het-zwarte-alternatief

 

Bronnen:

https://geopolitiekincontext.wordpress.com/category/amerikaanse-wapenlobby/

Les policiers américains sont-ils racistes ? https://www.youtube.com/watch?v=ZlVqU4JEmjM&t=46s

https://geopolitiekincontext.wordpress.com/2012/08/16/waarom-geweld-verweven-is-met-de-amerikaanse-cultuur/

https://www.geenkwats.com/post/wat-de-amerikaanse-politie-kan-leren-van-een-conservatieve-engelsman

https://nos.nl/collectie/13842/artikel/2336756-de-cijfers-zo-vaak-komt-dodelijk-politiegeweld-voor-in-de-vs

https://www.brainwash.nl/bijdrage/blacklivesmatter-waarom-het-politiegeweld-tegen-de-zwarte-bevolking-in-amerika-meer-is-dan-racisme

Creative Commons

take down
the paywall
steun ons nu!