The target to easy 

De paaspauze laat een stilte achter in mijn home-office leefruimte en de verschillende krantenkoppen en ander politieke verbale chaos razen nog na in mijn hoofd.

Veel leerkrachten hebben net als ik het gevoel dat er boven ons hoofd gehockeyd wordt wat betreft de coronamaatregelen en de aankondiging ervan. Ik probeer positief te blijven en herhaal de woorden: “This too shall pass”. Maar ergens sluipt vermoeidheid en het gevoel dat onder het sterkhouden sluimtert is: “Hoe lang nog?”.

Eigenlijk had ik als leerkracht deze ellende tien jaar geleden al zien aankomen, en omdat ik zie dat er beleidsmatig niks verandert, weet ik ook gewoon dat de aftiteling van dit proces van onderwijsdegeneratie er nog lang niet op zit.

Aan de basis van deze pauzes en afkoelingsfases zit een structureel probleem. Met andere woorden – kuch kuch – we kunnen niet al onze maatschappelijke problemen op corona schuiven. The target to easy. Hoe bevredigend het ook kan zijn om tegen het virus aan te gaan roepen: het coronavirus is niet de enige die zich mag verantwoorden. Een virus is niet de enige reden waarom ouders een jaar lang steeds weer een oplossing moeten zoeken voor schoolloze kinderen. Yes, I said it!

Lekker makkelijk: het kinderslot

Het is eind maart, leerkrachten kijken met lede ogen en lichte angst uit naar de beslissingen van de veiligheidsraad. Het eeuwige geharrewar van stemmen die al dagen of weken voor de veiligheidsraad ons lot en dat van alle kinderen en jongeren en medewerkers in het onderwijs vastleggen, brengt ons collectief in een staat van onzekerheid.

Wanneer ik de trein neem hoor ik ouders speculeren, wanneer ik de krant lees zie ik politici gokken en wij op de werkvloer, we weten van niets.

En ik weet: dit fenomeen is vast herkenbaar voor alle andere beroepen in België, maar toch doet het iets met mij. Het voelt persoonlijk. De veiligheidsraad grijpt naar de makkelijkste oplossing: de sleutel op de deur. Alsof we allemaal onwetende peuters zijn en het enige wat helpt om ons tegen onszelf te beschermen het kinderslot is.

Voor de scholen betekent dit herfstvakantieverlengingen, afkoelingsweken voor de krokusvakantie en nu de paaspauze. Lekker loopt dat!

Ons leerplan, onze jaarplanningen, ze lopen voor geen meter. Alle activiteiten die telkens georganiseerd worden en weer geannuleerd, beginnen collega’s de keel uit te hangen.

De leerlingen van de secundaire school waar ik lesgeef leren normaal gezien coderen tijdens de digidays. De werkgroep digidays mag deze bijzondere werkweek steeds weer herplannen. Flexibel en veerkrachtig als ze zijn: ze doen het gewoon. Toch zie ik hoe hun enthousiasme bij elke aanpassing en agenda-hustle een beetje dimt.

Niet alleen leerkrachten maar ook leerlingen lijden. Mijn nichtje van 17 is droevig, ze zit in haar laatste jaar secundair en wou ‘live’ afscheid nemen van de school. Zij volgt al online ‘aquarium’-lessen sinds het begin van het schooljaar. Ze hield zich sterk omdat er een belofte was: 19 april mag iedereen weer voltijds naar school, gedaan met virtuele vriendschappen. Die belofte werd net zo snel ingeslikt als ze werd gemaakt.

Ik hoor de ruggengraat en de mentale kracht van alle onderwijsmedewerkers en leerlingen zachtjes kraken onder de druk die deze last-minute-boeken-toe beslissingen met zich mee brengen.

It takes a village to raise a child

Het is eind maart en Ben Weyts vergelijkt scholen met de Ikea en ik herinner me van welbekende columns en interviews dat we niet mogen klagen, but to hell with that, ik doe het toch.

Scholen zijn niet vergelijkbaar met de Ikea, net als alle andere beroepen die open of gesloten blijven op dit ogenblik niet met elkaar te vergelijken zijn. We zijn namelijk allemaal een belangrijke schakel in onze samenleving. Een minister zou meer voorzichtigheid aan de dag mogen leggen en vooral de hand even in eigen boezem mogen steken: “U bent onderwijsminister, weet u dan niet dat een klas geen winkel is en een school geen bedrijf?” De school waar ik lesgeef zegt: “It takes a village to raise a child.” Scholen zijn geen winkels.

En kinderen geen producten die we afleveren aan de maatschappij wanneer ze 18 jaar of ouder zijn.

Quick-fix-oplossingen en glamoureuze moderniseringen

Ben Weyts is nu al enkele jaren minister van Onderwijs, toch wil ik niet alleen hem de schuld in de schoenen schuiven. De grootste schuldvinger richt ik op het korte termijn-plannen van de regering. Quick-fix-oplossingen en glamoureuze moderniseringen die kopje onder gaan wanneer ze over meerdere jaren actief zijn. Ik maakte mijn debuut als leerkracht in 2009, ik had daaraan vooraf nog een Erasmusstage gevolgd in Denemarken waar we met 8+ verschillende EU-landen in conferentie gingen over de verbetering van onderwijs in landen van de EU. Ik maakte kennis met landen die in hun onderwijs investeren en op zoek gaan naar lange termijn-oplossingen voor problemen omdat ze inherent weten dat het onderwijs de basis is voor de verdere groei en verrijking van hun burgers. Klinkt nobel toch? Is het ook.

Sinds 2009 zie ik besparingen en vanuit het onderwijspersoneel ongevraagde vernieuwingen doorvoeren. Wat ik niet zie is de mogelijkheid tot bijscholen, digitale updates, een beter medialandschap of goede infrastructuur. We zien een tekort aan onderwijspersoneel langzamerhand de passie en goesting van leerkrachten en andere medewerkers in het onderwijs vergiftigen. Jaar na jaar wordt de druk opgedreven en we zijn met zijn allen collectief aan het overleven. Watertrappelen zonder kramp te krijgen en dat doen met een glimlach, want je werkt met jonge mensen en jonge mensen zijn belangrijk.

De obstructie van professionele groei

Dat de deuren van scholen nu dicht moeten, is het resultaat van al deze componenten. Leerlingen die met teveel in te kleine klassen zitten, een leerkrachtenteam dat wanneer er één leerkracht ziek is de kinderen van die klas moet verdelen omdat er geen vervanging meer te vinden is. Geen geld voor materialen om werkvormen in deze afstandsvorm tot een goed einde te brengen en sowieso al een tekort aan digitale kennis en middelen omdat er niemand inzit met het feit dat leerkrachten niet genoeg van media weten. Moderne leerplandoelen worden geschreven door een denktank, maar er is niet echt tijd of kansen voor leerkrachten om zich bij te scholen net door het leerkrachtentekort. De afwezigheid van bijscholende leerkrachten belast collega’s en verhoogt de werkdruk.

Bijscholing is belangrijk. Iedereen die bij de kapper langsgaat, hoopt dat deze zichzelf bijstudeert zodat die nieuwe coupes kan knippen. Iedereen die naar de dokter gaat, hoopt dat deze up-to-date medische info heeft.

De obstructie van professionele groei is een vorm van disrespect voor een beroep. De overheid is er in geslaagd om een hele generatie leerkrachten een soort hindernissenparcours voor de voeten te leggen tussen hen en groeimogelijkheden. Tussen hen en geslaagd onderwijs. Budgettekorten. Personeelstekorten. En de laatste jaren: te kleine schoolgebouwen.

Ik zag scholen nieuwbouwvoorstellen indienen die dan 10 jaar later pas gestart konden worden en waarbij in die 10 jaar de demografie van die school al zo fel gegroeid was dat de nieuwe school alweer te weinig plaats bood voor die hoeveelheid leerlingen.

Whatever may hit us

The ivory tower must be blind? Om bij mijn punt te komen: niet investeren in mensen, in onderwijs, in zorg. Tekorten aan … ze schaden ons allemaal.

Het is de korte termijn-blik waar de huidige schim van democratie schuldig aan is die ons nu de das omdoet. Leerkrachten, zorgpersoneel, kappers, dokters, winkelpersoneel, zelfstandigen, de cultuursector. Wij allemaal.

We stonden al naakt en waren al onveilig voor COVID-19 ooit opdaagde. Nu is het wanbeleid gewoon overbelicht.

Wordt het niet eens tijd dat instituties voor lange termijn-oplossingen gaan. Net als Ikea, we voor 10 of 20 jaren-plannen gaan? Problematieken berekenen en erop anticiperen, we klaar zijn door het uitbouwen van grondige constructies voor whatever may hit us? That we go for the long run. Je kan deze uitspraak grappig vinden maar: ‘A great society is a good marriage.’

Dus als u vandaag ook weer denkt: waarom is mijn kind ongelukkig? Waarom krijg ik mijn zaken niet op orde? Omdat scholen weer gesloten worden en u ook gewoon plannen had. Omdat u een hardwerkende burger bent en ook gewoon het water aan de lippen hebt staan, al is het financieel juist omdat u niet kan werken.

Denk dan dit: het ligt niet aan het team politici. Het ligt aan de 4-jaren-politiek. Het ligt aan het kiezen voor de snelste oplossing, niet voor de duurzaamste.

Om af te sluiten: we plakken een totaal verschoten band die al 2 jaar lang elke week lek rijdt en proberen daarmee de Mont Ventoux op te rijden in plaats van te investeren in een fietsband met antilekvloeistof.

Het is eind april, en ik ben benieuwd welke hindernissen, sparta-run-slash-iron-man-activiteiten de overheid en veiligheidsraad nog voor ons in petto heeft dit schooljaar.

Marjan De Ridder, 32 (Zwijndrecht) is leerkracht Stedelijk Lyceum Quellin Antwerpen, illustrator en podiumdichter.