Beste minister van Justitie, Beste mijnheer Van Quickenborne,

Ik ben sociaal werker, actief in de Brusselse gevangenissen.

Vandaag ben ik bezorgd, kwaad en vol onmacht aan het toekijken hoe de mentale gezondheid van mensen in detentie achteruit gaat. En die was voor de COVID-crisis al minder goed dan bij de gemiddelde burger in vrijheid.

Sinds enige tijd, meer bepaald een half jaar geleden, werden uitgangsvergunningen en penitentiaire verloven stop gezet voor personen in detentie. Deze “rechten” waarop mensen in detentie aanspraak kunnen maken, bieden de mogelijkheid om terug een verbinding te maken met de samenleving. Ze kunnen bovendien verantwoordelijkheid nemen en leren omgaan met meer autonomie. Voor mensen in detentie biedt dit perspectief voor de toekomst en werkt het motiverend om hun reclasseringsplan waar te maken.

Sinds 6 maanden is hun motivatie in vrije val. Sinds 6 maanden staat hun reclassering op pauze. Sinds 6 maanden is er voor velen geen greintje perspectief meer.

Heel wat mensen in detentie hebben een aanvraag lopen bij de strafuitvoeringsrechtbank. Die kan onder andere beslissen of iemand kan vrijkomen onder voorwaarden of niet. Om kans te maken op deze vrijheid onder voorwaarden, moet de rechtbank overtuigd zijn van het reclasseringsplan.

Maar hoe wilt u dat deze personen hun reclassering voorbereiden als de mogelijkheden om dit ten goede uit te voeren hun worden ontnomen. Alsof we studenten zouden vragen hun examens voor te bereiden zonder boeken of informatie ter beschikking.

Dit is een onmogelijke opdracht en hoe je het draait of keert, mensen in detentie hebben hierdoor minder kansen. Wie wordt hier beter van? De samenleving krijgt binnenkort mensen terug die nog meer zijn uitgesloten, al verwachten we wel dat ze zich perfect re-integreren.

Het grote antwoord van Justitie is “hoe minder personen er binnen en buiten gaan, hoe kleiner het risico op besmetting”. Dit is de reden waarom ook het bezoek van familie en naasten dermate beperkt is en fysiek contact al meer als een jaar niet meer bestaat in de gevangenis. Zelfs de handen van je partner, dochter of zoon vasthouden is niet mogelijk, terwijl we buiten wel het zogenaamde knuffelcontact mogen hebben.

De gesprekken met de personen die ik begeleid, maken iets duidelijk. Als ik ze de vraag stel of ze in quarantaine zouden gaan moesten ze terugkomen van een uitgangsvergunning of penitentiair verlof zijn onmiskenbaar. “Ja!” is hun eenduidig antwoord.

Laat hun toch de keuze!

Frederik Schols,

een onmachtige sociaal werker in Brussel