Vrouwen krijgen geen toegang tot anticonceptie of worden al op jonge leeftijd uitgehuwelijkt: de helft van alle vrouwen en meisjes in ontwikkelingslanden is niet in staat om zelf beslissingen te nemen over het eigen lichaam. Of ze seks willen hebben, gezondheidszorg willen inroepen of anticonceptie gebruiken, ze bepalen het niet zelf. Dat is de voornaamste vaststelling in een VN-rapport My Body is My Own van 14 april 2021.
Controle opgeven
Vrouwen nemen geen anticonceptie en krijgen geen toegang tot abortus en worden in sommige landen nog steeds genitaal verminkt of moeten maagdelijkheidstests ondergaan. Ook worden ze nog vaak als kind uitgehuwelijkt of gedwongen om de controle over hun lichaam op te geven, stelt het rapport.
Foto: UNFPA/Artwork by Hülja Özdemir
“Het recht op zelfbeschikking over ons lichaam betekent dat we de macht en de vrijheid moeten hebben om keuzes te maken zonder bang te zijn voor geweld of zonder dat we iemand anders voor ons laten beslissen”, zegt Natalia Kanem, hoofd van het VN-agentschap voor seksuele en reproductieve gezondheid (UN Fund for he Population – UNFPA.
Vrouwen in Afrika ten zuiden van de Sahara en in Zuid- en in Centraal-Azië hebben de minste controle over hun eigen lichaam. Zo mogen ze onder meer geen seks weigeren en geen bezoek brengen aan een gynaecoloog zonder toestemming te vragen aan een man, stelt UNFPA vast.
In onder meer Mali, Niger en Senegal is slechts 10 procent van de vrouwen “baas over het eigen lichaam”. Voor dit onderzoek werden meerdere datasets over gendergelijkheid, seksuele gezondheid en toegang tot anticonceptie geanalyseerd in 57 landen.
Wijdverspreide praktijken
Kanem legt uit dat sociale taboes over seks en een diepgeworteld patriarchaat vrouwen en meisjes beletten een stem te hebben. Mannelijke familieleden behouden de macht over de keuzes die hun vrouwen maken.
“Genderongelijkheid is het meest verraderlijke en meest verspreide obstakel dat zelfbeschikkingsrecht voor vrouwen in de weg staat. Het begint al in de wieg”, verklaart Kanem, zelf kinderarts en epidemioloog, in een online briefing aan journalisten.
“Genderongelijkheid leidt tot machtsongelijkheid, het belemmert de besluitvorming van vrouwen en leidt tot onderdanigheid op alle vlakken van hun leven.”
Foto: UNFPA/Artwork by Hülja Özdemir
Volgens Kanem heeft de huidige gezondheidscrisis de bestaande ongelijkheden nog verergerd. “Wat voorheen al erg was, is nu nog verergerd door de covid-19-pandemie. Die heeft geleid tot toenemend seksueel geweld, meer onbedoelde zwangerschappen en nieuwe barrières voor toegang tot gezondheidszorg, samen met het verlies van banen en onderwijs.”
Het rapport waarschuwt ook dat wereldwijde lockdowns leiden tot 20 procent meer huiselijk geweld, aangezien slachtoffers thuis vastzitten met de daders.
Onderzoekers voorspellen dat in het komende decennium nog eens 13 miljoen kindhuwelijken en 2 miljoen gevallen van vrouwelijke genitale verminking zullen plaatsvinden, aangezien de pandemie in de weg staat van de wereldwijde inspanningen om een einde te maken aan beide praktijken .
Toenemende armoede als gevolg van de wereldwijde recessie zal er tevens toe leiden dat meer gezinnen hun dochters vroegtijdig uithuwelijken, aldus UNFPA.
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen bij IPS-partner Thomson Reuters News Foundation.
