Vandaag (15 april) staan we er weer om de Nakba opnieuw op het openbaar forum te brengen in Israël. Dat we niet in Israël zelf maar voor de ambassade in Brussel, de stad waar wij wonen. Samen met vrienden en activisten herinneren wij de Nakba op 15 april, Onafhankelijkheidsdag van Israël.

Een aantal van ons zijn Israëli’s of gewezen Israëli’s en we zijn allen Joods. Onze gesprekken tijdens de voorbereiding van onze posters bracht vragen naar boven die nog onopgelost zijn. “Is dit werkelijk een ‘onafhankelijkheidsdag?” of “Israël?”

Ja, zei ik met aandrang, ook al hou ik niet van deze dag en steun ik zeker niet het bestaan van een Joodse staat. Dit is echter een realiteit die we moeten veranderen. Het heeft geen zin dat te ontkennen.

Het duurde nauwelijks een minuut, toen wij voor de ambassade gingen staan met onze poster “Remember the Nakba”, voor een veiligheidsagent van de ambassade (zie de foto) naar ons kwam en agressief poogde onze slogan af te pakken.

Rechtover de ambassade. Foto: Eitan Bronstein Aparicio

Wij spraken hem onmiddellijk aan in het Hebreeuws en eisten dat hij zou stoppen zich te gedragen als een… Israëli. Wel, dat zeiden we niet maar zo voelde het wel. Zijn onbeschaamde aanpak met zoveel brutaliteit deed ons aan ons thuisland denken, wat een onaangename herinnering.

Toen noemde hij ons ‘lafaards’ en belde de politie. De politie ging in op zijn verzoek. Een agent bezocht een van de deelnemende activisten thuis en waarschuwde hem de volgende maal toestemming te vragen om te demonstreren.

In Israël zijn de onafhankelijkheidsdag en daarvoor de dag van herinnering aan de gevallen soldaten de meest beladen dagen van het jaar. De rouw om het Joodse verlies, uitsluitend het Joodse, doordringt dan elke hoek van het land.  De ommekeer op het einde van de dag van herinnering naar de uitbarsting van vreugdevieringen voor de onafhankelijkheid is de manie, die volgt op de depressie.

Israëli’s gaan naar de parken om te barbecueën, overspoelen de straten en komen samen rond podia om “ons wonderbaar land” te bezingen. Dit is heel verontrustend. Daarom nam ik het de voorbije twintig jaar op me om de straat op te gaan en de Israëli’s er aan te herinneren welke verschrikkelijke werd (en wordt) betaald voor de oprichting van de Joodse staat.

Jammer genoeg zijn Joodse Israëli’s die de Nakba herdenken in Israël op de onafhankelijkheidsdag bijna volledig verdwenen. Er zijn er natuurlijk heel wat die de nationalistische feestvreugde afkeuren of er van walgen. Zij sluiten zich echter op in hun huizen, sluiten hun vensters af en hopen (vergeefs) dat de geluiden van militaire feestvluchten die het luchtruim over heel het land doorkruisen hun privé-ruimte niet zouden doorboren.

Vanop afstand in Brussel is de intensiteit van onze emoties en onze blootstelling aan deze nationale dag veel zwakker. Zij zit in het geheugen en in de virtuele ruimte van de media. De kloof tussen de intensiteit van de onafhankelijkheidsdag in Israël en ervaring op verre afstand toont dat het echte leven er nog steeds is en nog steeds niet helemaal in de nieuwe media aan bod komt.

Deze geografische afstand maakt het mogelijk meer helder te denken over het settlerkolonialisme in Israël. In Israël zelf, waar bezetting en onteigening vanzelfsprekend is, vloeit dit over naar het bijzonder stressvol leven in het land.

De afstand van enkele duizenden kilometer en de relatieve kalmte van het leven in Europa liet me toe een aantal karakteristieke aspecten te begrijpen van het Israëli kolonialisme in vergelijking met dat van onze “broeders” in de VS, Canada en verder: voor ons is dat een vanzelfsprekend gegeven, zonder de noodzaak van enige meditatie of interpretatie.

Ene droom… Foto: Eitan Bronstein Aparicio

In andere landen die met settlerkolonialisme werden opgericht is de onteigening van de inheemse bevolking weggedeemsterd in openbare ruimte en discours.

Het blijft aanwezig in de economische, culturele en taalkundige structuren, die academische en activistische meditatie nodig hebben om ze te ontbloten. In de VS bijvoorbeeld kan je het natuurlandschap bewonderen zonder enig teken op te merken van het leven van de inheemse naties er in te zien. Om die te zien moet je dieper graven dat wat zichtbaar is.

Daarentegen is Palestina in Israël op zoveel plaatsen aanwezig, ondanks alle inspanningen om dat weg te vegen of te ontkennen. Je kan onmogelijk rondwandelen in de wijken Talbbiyeh en Katamon in West-Jeruzalem zonder de indrukwekkende Arabische huizen te zien, waarin Joodse Israëli’s leven sinds de verdrijving van de Palestijnen in 1948.

Dat geldt ook voor Jaffa, Haifa en voor vele kibboetsen. En het proces van settlerkolonialisme gaat door tot vandaag. De Nakba gaat door, zoals algemeen geweten is. In Sheikh Jarrah, een Palestijnse buurt in Jeruzalem, worden families nu uit hun huizen gezet ten bate van Israëlische kolonisten.

Wanneer je het zo bekijkt is de Nakba geen herinnering om te liefkozen, zoals onze slogan suggereert. Het is een hedendaagse realiteit die begon in 1948 en tot vandaag doorgaat. Of misschien moeten we herinnering anders begrijpen? Niet als iets dat ooit gebeurde en nu voorbij is. Herinneringen bestaan in ons.

Hannah Arendt leerde het ons: “Alles materialiseert zich in herinnering”. De menselijke ervaring is niets anders dan een permanenten herinnering. Het bevel “Herinner de Nakba” suggereert dat we onze ogen openen om de Nakba in het heden te zien.

Die zit in de herinnering van de gedeporteerde vluchtelingen maar ook in het verhinderen van de terugkeer van hun afstammelingen, die nu in ondraaglijke omstandigheden leven in Gaza en in de vluchtelingenkampen doorheen het Midden-Oosten.

Als geprivilegieerde burgers van Europa is het voor ons belangrijk ook de verantwoordelijkheid van dit werelddeel te vermelden, de “moeder van het Zionisme”. Zonder de enthousiaste steun van Europa, van bij het begin van de Zionistische onderneming tot vandaag, zou de Nakba nooit gebeurd zijn en zouden de Palestijnen niet verdreven zijn van hun thuisland.

Als niet-zionistische Israëli’s verlangen wij naar de dag dat we kunnen terugkeren naar een echt onafhankelijke staat, niet naar een staat die rekent op zijn militaire overmacht en op Europa en de VS.

In deze podcast van Radio Level Five in Brussel praat Eitan Bronstein over zijn engagement en over de noodzaak van deze actie (Engels gesproken).