Dodelijke temperaturen zullen voor miljoenen mensen, waaronder een deel van de allerarmste bevolkingsgroepen, in de toekomst tot de dagelijkse realiteit behoren. Uit de ergste prognoses blijkt dat het kwik tot 56 graden kan stijgen tegen 2100.

Volgens het meest ambitieuze klimaatplan mag de temperatuur van de aarde niet meer dan anderhalve graad stijgen. Maar zelfs als die doelstelling gehaald zou worden, blijft de toekomst er ronduit beangstigend uitzien. Die norm wordt nu al met één graad overschreden. Als de gemiddelde jaartemperatuur met twee graden zou stijgen, zullen grote groepen mensen in Zuid-Azië minstens drie keer vaker te maken krijgen met dodelijke leefomstandigheden. Als we blijven gebruik maken van fossiele brandstoffen en als we onze natuurlijke grondstoffen uitputten, zullen ook het Midden-Oosten en Noord-Afrika bedreigd worden door ongezien extreme hittegolven.

Doelstelling ver overschreden

Dit betekent dat meer dan een half miljard mensen tegen het einde van deze eeuw kunnen blootgesteld worden aan temperaturen tot 56 graden. Die hittegolven zouden niet zomaar enkele dagen duren, maar wekenlang. De hoogste temperatuur die ooit gemeten werd op aarde is 54 graden. Dat was in Death Valley, in Californië in 2020.

Tijdens de klimaatconferentie van Parijs in 2015 werd afgesproken om de opwarming van de aarde tegen het einde van de eeuw “ruim onder” het maximum van twee graden te houden. De minder nadrukkelijke intentie was eigenlijk om het kwik niet meer dan anderhalve graad te laten stijgen.

Tot zover de theorie. Als je naar de concrete intenties kijkt, zal de wereldwijde temperatuurstijging de vooropgestelde twee graden overschrijden. De zomer, die gedefinieerd wordt als het heetste kwart van het jaar, zou tegen het einde van de eeuw bijna zes maanden kunnen duren.

Al in 2040 aan anderhalve graad

In een nieuwe computerstudie waarschuwt Geophysical Research Letters voor een overschrijding van de norm van anderhalve graad in 2040. Dat is al over twee decennia. Aangezien we hogere gemiddelde temperaturen over langere perioden zullen kennen, zullen er meer warmterecords gebroken worden dan gemiddeld. Dat zal vaker gebeuren, voor langere perioden en in grotere gebieden.

Dat zou verwoestende gevolgen hebben voor landen in Zuid-Azië, zoals India, Pakistan, Sri Lanka, Bangladesh en Myanmar, waar de luchtvochtigheid toeneemt zodra de temperatuur stijgt. Wetenschappers zeggen al jaren dat bij een bepaalde toename van vocht en warmte mensen niet meer productief kunnen zijn tijdens hun werk. Metereologen verwijzen naar dat soort temperaturen als de ‘natte bol’.

Gevaarlijk hete toekomst in Zuid-Azië

De kritische grens is 32 graden. Bij een zogenaamde natte bol-temperatuur van 35 graden kunnen mensen niet lang overleven. Deze omstandigheden zijn al opgemeten in sommige delen van Zuid-Azië, toen het wereldwijde gemiddelde met iets meer dan één graad overschreden werd. De dood van minstens 3500 Pakistaanse en Indiase mensen in 2015 kan rechtstreeks gelinkt worden aan de extreme hitte.

Bij een stijging van anderhalve graad zouden de gevolgen aanzienlijk erger kunnen zijn. Wetenschappers zeggen dat bij twee graden het gevaar met een factor 2,7 zal toenemen: bijna een verdrievoudiging dus. Over enkele decennia zouden er in Zuid-Azië meer dan twee miljard mensen wonen. Zestig procent van de werkende bevolking doet op dit moment buitenshuis aan landbouw en vele miljoenen leven in drukke steden en in ernstige armoede. De regio moet zich voorbereiden op een gevaarlijk hete toekomst.

Geen keuze meer

“De toekomst ziet er slecht uit voor Zuid-Azië”, zegt Moetasim Ashfaq van het Amerikaanse Oak Ridge National Laboratory, één van de auteurs. “Maar het ergste kan worden voorkomen door de opwarming zoveel mogelijk in te perken. Er moeten vandaag veranderingen komen in Zuid-Azië, niet in de toekomst. We hebben geen keuze meer.”

Dat extreme hitte dodelijk kan zijn, staat buiten kijf. Ook aan de mogelijke dreiging voor de bevolking van Zuid-Azië, wordt niet getwijfeld. Een zeer groot deel van de wereldbevolking zal in de toekomst aan gevaarlijk hoge temperaturen worden blootgesteld. De vraag is op dit moment niet of we in gevaar zijn, maar hoe groot het gevaar is en wat de precieze impact zal zijn.

Elke zomer prijs

De statistici hebben opnieuw hun huiswerk gemaakt en formuleren een antwoord in het tijdschrift Climate and Atmospheric Science: het zal veel erger zijn, in een groter gebied en voor een zeer groot aantal mensen in het Midden-Oosten en in Noord-Afrika.

Volgens hun berekeningen kunnen de temperaturen oplopen tot 56 graden en zelfs tot meer dan 60 graden in bloedhete steden. Die extreme temperaturen kunnen weken aanhouden. Dat betekent dat zowat 600 miljoen mensen, ongeveer de helft van de huidige bevolking in de regio, nog tijdens hun leven elke zomer extreme temperaturen zullen meemaken van 56 graden tegen 2100.

Deze analyse verscheen oorspronkelijk bij IPS-partner Climate News Network.