In Colombia wordt elke 41 uur een leider van sociale en boerenbewegingen vermoord: vijf jaar na de vredesakkoorden werden reeds 250 ondertekenaars en 1.139 maatschappelijke leiders vermoord, voornamelijk boeren, inheemse mensen en zwarten.
Deze dagelijkse tragedie werd voor de VN-Mensenrechtenraad onthuld door Nury Martinez, voorzitster van de Colombiaanse vakbond Federación Nacional Sindical Unitaria Agropecuaria (FENSUAGRO – Nationale Eenheidsfederatie Landbouw en Visvangst) een lidorganisatie van de vakbondskoepel La Via Campesina (LVC – Plattelandsweg).
UN Women
In feite zijn landbouwers het grootste slachtoffer van het geweld door paramilitaire groeperingen. Die voeren orders uit van grootgrondbezitters die de boeren het recht ontzeggen om hun geprivatiseerde voorouderlijk land nog te bewerken. Dit geweld stuit op onverschilligheid van de rijke landen die enkel interesse tonen in vrijhandelsbetrekkingen als Mercosur (van de EU met Argentinië, Brazilië, Paraguay, Uruguay) en allesbehalve bereid zijn tot economische en politieke samenwerkingen op basis van sociale rechtvaardigheid.
Het verzet tegen dergelijke handelsakkoorden zijn in de eerste plaats gebaseerd op overwegingen qua klimaatbeleid, zoals de toename van de ontbossing, met name in het Amazonegebied. Daar verdwijnen inheemse bevolkingsgroepen door armoede en ziekte, een dodelijke combinatie die nog wordt verergerd door de coronapandemie.
Brazilië: land van de meeste vrouwenmoorden
Bovendien houdt handeldrijven met Brazilië zonder voorwaarden een erkenning in van het extreemrechtse beleid van president Bolsonaro. Die privatiseert het land van inheemse volkeren, laat de ontbossing toenemen, vergroot de sociale onrechtvaardigheid onderdrukt hardhandig elk sociaal protest.
Brazilië kent bovendien het hoogste aantal vrouwenmoorden ter wereld. Vrouwen worden er vermoord omdat ze vrouw zijn, dit ondanks bestaande en steeds strengere wetten. Volgens de alternatieve website Global Voices waren vooral zwarte en arme vrouwen hier slachtoffer van. Tussen 2007 en 2017 is het aantal moorden op zwarte vrouwen met 29,9 procent gestegen, tegenover een stijging van 4,5 procent bij witte vrouwen. Van alle vrouwen die over heel de wereld in 2017 vermoord werden was meer dan 65 procent zwart, volgens de Global Atlas on Violence and Health.
“Factoren als ras en klasse zijn essentieel om gendergerelateerd geweld te begrijpen. Zwarte vrouwen hebben in het algemeen een lager opleidingsniveau en wonen vaker aan de rand van de stad. Dit maakt het voor hen moeilijk om toegang te krijgen tot openbare diensten. Zij hebben lagere lonen dan witte vrouwen met hetzelfde opleidingsniveau. Ze hebben doorgaans ook lagere salarissen dan witte vrouwen met hetzelfde opleidingsniveau”, zegt Samira Bueno, uitvoerend directeur van het Fórum Brasileiro de Segurançca Público (Forum voor Openbare Veiligheid).
Braziliaanse vrouwen krijgen bovendien geen hulp van de regering, omdat Damares Alves, de minister van Mensenrechten, Gezin en Vrouwen, een evangelisch predikant is met ultraconservatieve standpunten over vrouwenrechten en genderidentiteit.
De opstand van de Indiase boerinnen
Landbouwsters behoren overal ter wereld tot de meest kwetsbare groepen, worden het vaakst slachtoffer van misbruik door rijke grootgrondbezitters. Hun eigen gezin en het gebrek aan bescherming van hun mensenrechten spelen hierbij een rol. Toch mobiliseren miljoenen van hen zich in India tegen de misdadige maatregelen van de extreemrechtse regering van eerste minister Modi, door massaal deel te nemen aan de enorme protesten die al sinds december 2019 doorgaan tegen nieuwe wetten die handel en landbouwproducten willen “liberaliseren”.
Dit zijn dramatische situaties, die nog verder verslechteren door de Covid-19-pandemie. Die treft de armste gemeenschappen het hardst, vooral in landbouwgebieden en sloppenwijken waar armoede en bestaansonzekerheid hun tol eisen.
In deze context van sociale onrechtvaardigheid en groeiende ongelijkheid zijn wij in India getuigen van een massale opstand van strijdsters voor een wereld die mensenrechten en de bescherming van het milieu verdedigt tegen de plunderaars van landbouwgrond, van het water dat ons in staat stelt te leven, van de geneesmiddelen die ons kunnen genezen, van de energie die onze economische ontwikkeling drijft en ons welzijn verzekert.
Vrouwen staan in de frontlinie van deze gevechten. Zij zijn er de voornaamste slachtoffers van, zoals de actualiteit eens te meer bevestigt.
VN en vrouwenrechten
Op 8 maart 2021 was het Internationale Vrouwendag, die door de VN-organisatie UN-Women uitgeroepen werd tot de dag van ‘Vrouwelijk leiderschap: voor een gelijkwaardige toekomst in de wereld van Covid-19″. Dit thema erkent de onmiskenbare capaciteiten van vrouwen om “vorm te geven aan een meer egalitaire toekomst en hun belangrijke rol in het herstel na de Covid-19-pandemie”.
De VN-Commissie voor de positie van de vrouw had als thema “Volledige en daadwerkelijke deelneming van vrouwen aan de besluitvorming in de openbare sfeer, het verbannen van geweld, de totstandbrenging van gendergelijkheid en het versterken van de positie van alle vrouwen en meisjes”.
UN Women
Een grootschalige campagne Generation Equality eist het recht van vrouwen om deel te nemen aan de besluitvorming over alle terreinen van het leven, roept op tot gelijke beloning en eerlijke verdeling van onbetaald huishoudelijk en gezinswerk alsook tot de uitbanning van alle vormen van geweld tegen vrouwen en meisjes én de oprichting van aan hun noden aangepaste gezondheidsdiensten.
Wij hebben daar hulde gebracht aan gezondheidswerkers en onderwijzend personeel, die voor het merendeel vrouwen zijn en tijdens de Covid-19-pandemie zovele levens hebben gered. Minder geweten is dat deze inspanningen nog steeds niet erkend werden met een waardige loonsverhoging en betere werkomstandigheden.
De actualiteit heeft tevens de bekwaamheid bevestigd van vrouwelijke staatshoofden. Zij hebben de pandemie en zijn sociaal-economische repercussies in goede banen geleid. De VN looft bijvoorbeeld “de regeringsleiders van Denemarken, Ethiopië, Finland, Duitsland, IJsland, Nieuw-Zeeland en Slowakije, die alom erkend worden voor de snelheid, vastberadenheid en doeltreffendheid van hun nationale reactie op Covid-19, evenals voor hun empathische verslaggeving van feitelijke informatie over de volksgezondheid.”
Er zijn echter slechts 20 vrouwelijke staatshoofden en regeringsleiders in heel de wereld, merkt de VN op. Bovendien worden “vrouwen in de hele wereld geconfronteerd met een toename van huiselijk geweld, onbetaald zorgwerk, werkloosheid en armoede “, dringt UN Women aan.
Foto: twitter @gabriellelefevr
Journalisten, onder wie veel vrouwen, zijn vaak het slachtoffer van seksistisch, oorlogszuchtig en economisch geweld maar gaan desalniettemin moedig door met het documenteren van deze wantoestanden. Zij roepen ons meer dan ooit op om solidair te zijn, mannen en vrouwen samen, voor een daadwerkelijke vooruitgang van onze mensheid.
8 mars: les femmes ne sont pas à (a)battre verscheen op 4 maart 2021 in Entre Les Lignes en werd vertaald door Louise Hantson. Gabrielle Lefèvre is Franstalig Belgisch journaliste.
Bronnen:
Presentation of the report of the Office of the High Commissioner for Human Rights of Colombia
La France opposée au projet d’accord UE-Mercosur
Malgré ses lois strictes, le Brésil peine à protéger les femmes face aux féminicides en hausse
Amérique Latine: “L’accaparement des territoires indigènes s’est accéléré”
