vermogensbelasting yacht
Grote vermogens worden zelden of nooit ingezet voor economisch productieve activiteiten (eigen foto)
Opinie -

Zonder vermogenskadaster is het onmogelijk om op rechtvaardige manier coronaschulden terug te betalen

Onze overheden stevenen af op een gezamenlijk begrotingstekort van 33 miljard euro.[1] Dat hoge cijfer was door de coronacrisis te verwachten. De overheden gaven massa’s geld uit om bedrijven en gezinnen te helpen om het hoofd boven water te houden. De Nationale Bank Van België becijferde dat de coronacrisis de verschillende overheden vorig jaar 36 miljard euro heeft gekost.[2] Hoe zullen de regeringen van ons land dat grote begrotingstekort gaan oplossen? Als het van Jan Jambon (N-VA) zou afhangen, ‘dan zullen we dat allemaal samen op lange termijn moeten terugbetalen’.[3]

woensdag 3 maart 2021 13:23
Spread the love

 

Allemaal samen? Ook de 1,8 miljoen Belgen die met een inkomen moeten rondkomen dat zich onder de Europese armoedegrens bevindt?[4] Ook de laagbetaalde werknemers met een minimuminkomen van 9,85 euro bruto per uur?[5]

Vermogenskadaster

Wat nodig is om de schuldenlast op te lossen, zijn rechtvaardige belastingen waarbij de sterkste schouders de zwaarste lasten tillen. Vandaag is dat niet het geval. De regering-De Croo heeft in haar regeerakkoord opgenomen dat er een fiscale hervorming zal voorbereid worden om onder andere het belastingstelsel meer rechtvaardig te maken.[6] Maar die rechtvaardigheid zal er nooit komen als de fiscus niet weet wat er op de bankrekeningen staat van de belastingplichtigen. En dat is nu net het grote probleem in ons land. In België bestaat er geen vermogenskadaster: een register waarin al het roerend- en financieel vermogen staat genoteerd en wie daarvan de eigenaar is.

Automatische uitwisseling

Zo’n vermogenskadaster van roerend vermogen hangt volledig samen met de uitwisseling van alle financiële informatie tussen de banken en de belastingdiensten. Je kan een vermogenskadaster niet opstarten als je de financiële instellingen blijft toelaten mist te spuiten over het vermogen van hun klanten. Met de huidige informatie- en communicatietechnologie zou het nochtans eenvoudig zijn om een vermogenskadaster in te voeren. Veel gegevens over immobiliën en financiële activa zijn nu al bekend bij diverse overheidsdiensten. Zo is er het Centraal Aanspreekpunt (CAP) dat wordt beheerd door de Nationale Bank. Tot voor kort moesten de banken aan het CAP alleen het bestaan van een bank­rekening doorgeven, zonder het saldo of de betaaltransacties door te geven. Daar is nu verandering in gekomen. De regering-De Croo heeft de Belgische banken verplicht om voortaan jaarlijks het saldo op elke bankrekening van al hun klanten door te geven aan het CAP. Dat is een vooruitgang in transparantie.[7] Maar dan zijn we er nog niet. Zolang er in België geen automatische uitwisseling wordt toegelaten tussen de banken en de belastingdiensten, blijft het moeilijk voor de fiscus de fraude te bestrijden.

In ons land is het namelijk zo dat er eerst een vermoeden van fraude moet zijn, vooraleer men het bankgeheim kan opheffen. Daarvoor geldt een procedure. Eerst worden de gezochte inlichtingen aan de belastingplichtige zelf gevraagd. Die krijgt daarvoor een maand de tijd. Als op basis van de gegevens blijkt dat de inspecteur de rekeningen wil inzien, mag hij daar niet alleen over beslissen. Hij moet daarvoor de machtiging krijgen van zijn chef.

Deze procedure bestaat bijvoorbeeld niet voor Europeanen bij Belgische banken. Gegevens van Europeanen worden namelijk wel automatisch aan de fiscus van hun land bezorgd in het kader van de Europese Spaarrichtlijn. Deze automatische uitwisseling geldt internationaal ook tussen landen die hierover een akkoord hebben afgesloten in het kader van een OESO-initiatief. Dus wanneer de Belgische fiscus gegevens wil van een rekening in eigen land, moet er eerst een vermoeden zijn van fraude en dient er een ganse procedure te worden opgestart. Voor de buitenlandse fiscus ligt er een boulevard open, voor de eigen fiscus blijft het aanmodderen.

Miljarden, miljarden en miljarden euro’s fraude

Over fraude is al veel onderzoeksmateriaal. Vele cijfers worden geciteerd. Vaak is het onduidelijk om welke bedragen het nu juist gaat. Dat is het gevolg van de complexiteit en de moeilijkheid om aan cijfers te geraken. Het toont nog maar eens aan dat een vermogenskadaster onmisbaar is. Maar de cijfers in bijna alle studies tonen wel aan dat fraude telkens over omvangrijke bedragen gaat.

Een studie van DUBEA (departement Toegepaste Economie aan de ULB) in opdracht van het ABVV, schat het verlies omwille van fiscale fraude op 20 miljard euro per jaar.[8] In een zeer recente studie schat de Britse expert Richard Murphy dat de Belgische schatkist 30,4 miljard euro misliep wegens belastingontduiking.[9]

Er is ook de studie van Franse econoom Gabriel Zucman die samen met zijn collega’s Annette Alstadæter (Noorse universiteit voor levenswetenschappen) en Niels Johannesen (Universiteit van Kopenhagen) aangetoond hebben dat de rijkste families het meest frauderen. Ze vergeleken de gegevens van de bank HSBC Suisse met de Noorse, Zweedse en Deense fiscale gegevens. Het resultaat: bij wie tot de categorie van de 0,01 procent rijksten op aarde behoort, met een vermogen van meer dan 50 miljoen dollar, is er 70 procent kans dat ze een rekening hebben in een belastingparadijs.

Geldt dit percentage ook voor België en Frankrijk? ‘Ja’, antwoordt Zucman: ‘Het is aannemelijk dat de resultaten in de Scandinavische landen representatief zijn voor de situatie in alle rijke en ontwikkelde landen, waar loonarbeid overweegt. Als je enige bron van inkomen een loon is, dan is belastingontduiking onmogelijk. We mogen er dus van uitgaan dat in Frankrijk of in België, het gemiddelde percentage belastingontduiking behoorlijk betrouwbaar is, maar geconcentreerd en veel hoger bij de ultrarijken die kunnen genieten van offshore constructies om hun vermogen te beheren.’

Met de cijfers van Zucman maakte de PVDA een studie over de situatie in ons land. Men kwam tot het resultaat dat de 0,01 procent rijkste Belgische families samen 2,1 miljard euro belastingen ontwijken. De 0,01 procent rijksten is de absolute toplaag. In ons land gaat het over 400 families.[10]

Thomas Piketty

De commissie Financiën van de Kamer had op 9 februari de Franse econoom Thomas Piketty te gast.[11] Piketty werd wereldberoemd door zijn onderzoeken over de ongelijkheid en schreef twee vuistdikke bestsellers: ‘Kapitaal in de 21ste eeuw’ en ‘Kapitaal en ideologie’. Hij werd uitgenodigd in het kader van de bespreking over het wetsvoorstel van de PVDA, om een eenmalige coronabelasting van 5 procent te heffen op de grootste fortuinen boven de 3 miljoen euro. De opbrengst hiervan bedraagt 15 miljard euro.

Voor Thomas Piketty is de coronacrisis het uitgelezen moment om werk te maken van een vermogensbelasting in ons land. Niet alleen om de schulden die overheden na de coronacrisis meetorsen te verkleinen, maar ook om de ongelijkheid terug te dringen. Ook pleitte hij voor de volledige opheffing van het bankgeheim en de oprichting van een vermogenskadaster. Hij vindt het niet normaal om de opheffing van het bankgeheim te doen afhangen van aanwijzingen van fraude. Het voorstel van de PVDA om 5 procent te heffen op vermogens van meer dan 3 miljoen euro, vindt hij niet overdreven. Hij herinnert eraan ‘dat Duitsland in 1952 een voorheffing van 50% op de vermogens had. Dat heeft de staatsschuld toen sterk terug­gedrongen en geholpen bij de economische weder­opbouw.’

Een actuelere vergelijking: Bernie Sanders stelde in zijn programma voor om de superrijken in de Verenigde Staten van Amerika, tot 8 procent te belasten.

De federale regering-De Croo voerde een effectentaks in van 0,15 procent boven de 1 miljoen euro, met de ambitie de sterkste schouders meer te laten bijdragen. Piketty vindt het een microtaks die niet veel zal opbrengen. Dat de belasting zich bovendien niet op alle activa richt, dwingt hem tot de conclusie dat de effectentaks bezwaarlijk rechtvaardig te noemen is.

Besluit

Wat we dus nodig hebben om op een eerlijke manier het begrotingstekort terug in evenwicht te brengen, is een vermogenskadaster en een automatische uitwisseling van gegevens tussen de banken en de belastingdiensten. En zoals ook Piketty zegt, moet er in ons land een vermogensbelasting worden ingevoerd. Het zijn de fundamenten voor een rechtvaardige fiscale hervorming!

 

Bronnen:

[1] Coronacrisis laat begrotingskrater van 33 miljard euro na – De Standaard

[2] verslag2020_ti_volledig.pdf (nbb.be) p.134

[3] Jan Jambon: “Geen ruimte meer voor extra steunmaatregelen” – Het Nieuwsblad

[4] Uitkeringen optrekken tot boven de armoedegrens: derde keer, goede keer? | Netwerk tegen Armoede

[5] Mindestlohndatenbank 2020_web_EN_einzelne Länder.xls (boeckler.de)

[6] Regeerakkoord_2020.pdf (belgium.be) p.51

[7] De Standaard, woensdag, 09 December 2020, Pagina 4

[8] ABVV || PB Fiscale fraude Dulbea-studie – Persbericht

[9] Studie: ‘België loopt 30,4 miljard euro aan belastinginkomsten mis’ – Beleid – Trends (knack.be)

[10] 400 rijkste families in België ontwijken 2,1 miljard € aan belastingen per jaar | PVDA

[11] Thomas Piketty: voor echte fiscale rechtvaardigheid, ben je beter met de coronataks van de PVDA dan met de effectentaks van de regering – PVDA en De Tijd, woensdag 10 februari 2021, P.7

Creative Commons

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!