logo Reset.Vlaanderen
Interview -

Reset.Vlaanderen: samen naar een sociaal en ecologisch Vlaanderen

Arbeid & Milieu en Transitienetwerk Middenveld bundelen de krachten en worden Reset.Vlaanderen. De nieuwe organisatie streeft naar een rechtvaardige, sociale en ecologische transitie. DeWereldMorgen sprak met coördinator Vanya Verschoore.

vrijdag 26 februari 2021 19:25
Spread the love

 

Arbeid & Milieu en Transitienetwerk Middenveld (TNM) smelten samen tot Reset.Vlaanderen. Arbeid & Milieu was al een kernlid van TNM. Nu vormen beide organisaties samen Reset.Vlaanderen. Wat is de meerwaarde van deze fusie?

“Ten eerste is deze fusie een positieve keuze om de organisatie meer slagkracht te geven. Om efficiënt te werken, heb je voldoende middelen nodig. Arbeid & Milieu en TNM werkten met kleine budgetten, die we nu samenleggen. Arbeid & Milieu was eerder actiegericht, terwijl TNM een netwerkorganisatie was. Door deze combinatie hopen we de transitie sneller te kunnen realiseren.”

“Ten tweede waren beide organisaties aan vernieuwing toe. Arbeid & Milieu is meer dan 30 jaar geleden opgericht en TNM meer dan 10 jaar geleden. Het duurzaamheidsdenken is intussen sterk geëvolueerd. Met Reset.Vlaanderen gaan we voor een modernere aanpak die daarop inspeelt.”

“Ten derde wil deze samenwerking onze doelgroepen nog meer betrekken in het transitieverhaal.”

Wat zijn jullie doelgroepen?

“Eigenlijk behoort iedereen tot onze doelgroep. We richten ons tot burgers, maar besteden extra aandacht aan zij die vandaag niet of minder worden betrokken. Wie dat zijn, hangt sterk af van het thema. Vaak zijn het mensen in armoede, mensen met een migratieachtergrond en werknemers in sectoren waar de transitie zich het hardst zal laten voelen.”

werkende vrouw

Foto: Hosny Salah via Pixabay

Hoe gaan jullie hen beter betrekken?

“Daarvoor hebben we drie strategische doelen. Het eerste is kennis verzamelen over thema’s en doelgroepen. Reset.Vlaanderen is een netwerk. Dat betekent dat wij met veel organisaties samenwerken, die elk hun eigen doelgroep hebben.”

“Sommige richten zich tot mensen in armoede, andere tot werknemers. Daardoor kunnen zij heel gericht informatie verzamelen. Via ons netwerk brengen we de kennis van die verschillende doelgroepen samen. Daarnaast verzamelen we vooral kennis vanuit de praktijk om die te verspreiden in het netwerk.”

“Met de opgebouwde kennis trachten we de maatschappij te veranderen. Daarom proberen we onze inzichten op de media- en politieke agenda te krijgen. Ons tweede strategische doel is dus het vergroten van het maatschappelijk draagvlak.”

“Een derde doel is het opzetten en opschalen van projecten en acties. Er zijn in Vlaanderen al heel wat mooie projecten, maar dikwijls zijn die nog erg kleinschalig. De goede initiatieven willen we eruit halen en uitbreiden. Samen met het netwerk bekijken we hoe we dat concreet aanpakken. Grotere projecten rond duurzaamheid pogen we nog socialer te maken.”

“Hoe kunnen we ervoor zorgen dat ze openstaan voor doelgroepen die nu amper toegang hebben tot die acties? Daar is vaak nog een lange weg te gaan. In sectoren waar er nog niet veel initiatieven zijn, zoals de metaal- en de chemiesector, zetten we zelf nieuwe projecten op. De kennis die we hebben opgedaan, testen we daarin uit. Die pilootprojecten starten we steeds met onze partners, maar zijn ook gericht tot onze doelgroepen.”

“Vanuit die drie subdoelen – kennis opbouwen, kennis verspreiden en kennis toepassen – willen we ons grotere doel realiseren.”

En dat grotere doel is?

“Ons toekomstbeeld is een sociaal, rechtvaardig en duurzaam Vlaanderen. We zijn een erkende milieuorganisatie. Het klimaat is dus ons uitgangspunt en dat koppelen we aan het sociale aspect. Wij zien die twee zaken helemaal niet los van elkaar.”

“We baseren ons op het Donut Model van Kate Raworth, de bekende econome. Dat model willen we graag toepassen in Vlaanderen. We analyseren eerst de uitdagingen, ook wereldwijd, want die hangen eveneens samen. Die uitdagingen zijn onder andere de klimaatcrisis en de biodiversiteitscrisis, maar ook de coronacrisis, die de ongelijkheid doet toenemen.”

Donut Model

Donut Model van Kate Raworth. Bron: DoughnutEconomics

“We moeten met al deze crisissen rekening houden. Zo stoppen de overheden veel geld in de economie voor het herstel na de coronapandemie. Dat geld moet volgens ons tegelijkertijd worden ingezet om toekomstige crisissen te lijf te gaan, zoals de klimaatcrisis. Welke crisis we eerst oplossen, daar gaat het niet om.”

“Onlangs kwam in het nieuws dat er veel te weinig betaalbare huurwoningen zijn. Eén van onze lidorganisaties kwam met het voorstel om x aantal nieuwe sociale woningen te bouwen en die meteen ook duurzaam te maken. Zo creëer je een aanbod voor mensen in armoede die op een wachtlijst staan en zorg je er tegelijkertijd voor dat het aanbod toekomstbestendig is.”

Wat zijn de uitdagingen in Vlaanderen vanuit dit Donut Model?

“Op de website goodlife kan je de situatie bestuderen in jouw land. Wanneer je die analyse maakt, zie je dat wij vooral onze grenzen overschrijden op vlak van klimaat, biodiversiteit en dergelijke. Onze ecologische voetafdruk is veel te groot.”

“Op sociaal vlak doen we het beter, omdat ons land vergeleken wordt met alle landen ter wereld. In sommige landen is er niet eens een sociale zekerheid. Maar ook bij ons neemt de ongelijkheid toe. Dat is een belangrijk aandachtspunt.”

“Enerzijds staan we dus voor enorme uitdagingen met betrekking tot het klimaat. We moeten daar veel beter op scoren. Anderzijds moeten we zorgen dat dit niet ten koste gaat van onze ‘sociale voetafdruk’, om het zo te benoemen. Bovendien mag dit ook niet ten koste gaan van de landen in het zuiden.”

Waarvoor staat de naam Reset.Vlaanderen?

“Wie de naam ‘Reset’ hoort, denkt aan de resetknop. Dat is een leuke connotatie, want wij willen Vlaanderen resetten naar een sociaal en ecologisch Vlaanderen.” (R E staat voor rechtvaardig, S voor sociaal, E voor ecologisch en T voor transitie, red.) “Waarom ‘.Vlaanderen’? Wij zijn erkend als Vlaamse thematische organisatie, wat niet betekent dat we buiten Vlaanderen geen netwerk zouden hebben, maar ons doelgebied is wel Vlaanderen.”

aarde met een plantje symboliseert duurzame groei

Bron: Pixabay

Jullie starten met 6 partnerorganisaties: ACV, ABVV, ACLVB, Gezinsbond, Bond Beter Leefmilieu en Beweging.net. Hebben jullie plannen om het netwerk verder uit te breiden?

“Deze 6 organisaties waren reeds de kernleden van Arbeid & Milieu en TNM. Zij hebben de taak op zich genomen om deze nieuwe organisatie op te zetten. Vanaf nu stellen wij ons netwerk open en zijn nieuwe leden welkom.”

Wie kan lid worden?

“Ons netwerk is er enkel voor middenveldorganisaties, maar we werken ook samen met bedrijven. Die kunnen echter geen lid worden, enkel partners. Hetzelfde geldt voor overheden.”

“Individuen kunnen steunend lid worden. Je krijgt tweemaal per jaar ons magazine en wordt uitgenodigd op onze activiteiten.”

Hoe geven jullie lidorganisaties van het middenveld inspraak en een evenwaardige stem?

“Ons team let erop dat iedereen aan bod komt, maar uiteindelijk ligt de verantwoordelijkheid bij de partners. Als ze willen dat hun doelgroepen en thema’s worden behandeld, moeten ze zich engageren.”

“Ons team coördineert, maar is met vijf – binnenkort zes – medewerkers te klein om alles voor dit middenveld te doen. Als jouw organisatie geen inbreng levert, zal er ook niet veel voor jouw doelgroep gebeuren.”

Met welke concrete projecten gaan jullie eerst van start?

“Er lopen nu al twee projecten in de chemie- en metaalindustrie. Dat zijn twee sectoren waarvoor de transitie een grote uitdaging vormt. Via ons netwerk gaan we na hoe vakbonden en milieuorganisaties over heel Europa die sectoren betrekken. Welke plannen zijn er? Hoe worden werknemers gevormd? Welke handvaten zijn er? Daarnaast begeleiden en coachen we werknemers in deze industrieën.”

“Ten tweede focussen we ook op de financiering van de transitie. Waar gaat het geld naartoe? Wat levert het op? Wordt het geld eerlijk verdeeld? Wie krijgt de voordelen en wie ondervindt de nadelen? Zijn er voorwaarden aan subsidies of krijgen bedrijven die zomaar gratis? De voorbije maanden deden we daar veel onderzoek naar en de resultaten komen binnenkort naar buiten. Voor dit project werken we samen met partners als Bond Beter Leefmilieu, Greenpeace en FairFin.”

“Ten derde werken we rond energie. Samen met de coöperatie ‘Energent’ hebben we zonnepanelen geplaatst op bedrijventerreinen in Gent. We proberen een traject op te zetten, waarmee we de bedrijfjes die daar gevestigd zijn beter willen betrekken. Energie gaat niet enkel de werkgever aan. We willen ook werknemers opnemen in dit traject.”

zonnepanelen

Foto: Thomas Kohler

“Een vierde belangrijk initiatief van de voorbije jaren is het Climate Inclusion Project. Met verschillende partners maakten we over de grenzen heen een analyse van de bestaande uitdagingen. We gingen na hoe we ervoor kunnen zorgen dat iedereen betrokken wordt. Daaruit zijn gesprekken in de zorgsector ontstaan, die momenteel lopen.”

“Uit onderzoek weten we al dat de transitie een enorme impact zal hebben op die sector. Hoe kunnen we hen betrekken bij de klimaatuitdaging? Maar ook: Hoe kunnen we mensen met een beperking of mensen met een migratie-achtergrond beter betrekken?”

“Er loopt ook een project rond lage emissiezones. We brengen partners bij elkaar om samen tot een goede visie te komen vanuit het middenveld. Volgens ons is dat idee haalbaar en kan het zelfs voor mensen in armoede een vooruitgang betekenen.”

Het eerste project dat je aanhaalt, moet werknemers in de chemie- en metaalsector beter betrekken. Hoe overtuig je hen van jullie ideeën?

“We zijn gestart met een vijftiental interviews met werknemers om te weten wat er leeft rond die thema’s en wat de knelpunten zijn. Van daaruit ontwikkelen we een methodiek. We adapteren de standaardmethodiek van een vorig project, De Nieuwe Samenzweerders, aan de verschillende sectoren. We zoeken mensen die echt zin hebben om iets te veranderen. Die gaan we begeleiden en coachen, zodat dat ze op hun beurt de andere werknemers meetrekken.”

“Verder kijken we hoe het vormingsbeleid van bovenaf kan worden aangepast. Hoe kan een vakbond werknemers warm maken om hun gedrag te veranderen? Dat kan onder meer door niet voortdurend te spreken over ‘klimaat’ en ‘transitie’. Mensen begrijpen die termen immers niet.”

“Het is beter om vanuit de concrete realiteit te vertrekken: “Binnen tien jaar zal je job veranderen of verdwijnen en jij zal een nieuwe opleiding moeten volgen.” Het helpt ook om er de toekomst van hun kinderen bij te betrekken.”

metaalbewerking

Bron: Pixabay

De media brengen klimaat vaak als een rampscenario: “Het is vijf voor twaalf. Als we nu niets doen, gaat het allemaal om zeep.” Dat helpt niet bij werkende mensen. Voor hen is dat een ver-van-mijn-bed-show. Zij zijn bezig met de dagelijkse realiteit: “Heb ik werk? Heb ik een goed loon? Kan ik mijn kinderen te eten geven?”

Wij zoeken daarom naar een andere aanpak en willen een positief verhaal brengen. De transitie betekent een betere wereld voor iedereen. Daarom proberen we een verhaal te brengen waar mensen in geloven en waarbij ze het gevoel hebben dat ze zelf inspraak hebben en iets kunnen doen.

Veel groepen in onze samenleving hebben – vaak terecht – het gevoel dat hun stem er niet toe doet. Wij willen het omgekeerde bewijzen. We kunnen wél iets doen en als we dat allemaal samen doen, verandert er iets. Eén manier is betogen in Brussel, maar voor dit thema zal deze doelgroep dat niet snel doen. Een andere manier is veranderingen aanbrengen in de eigen leefomgeving en werkplaats.

arbeiders

Foto: bridgesward via Pixabay

De initiatieven die we tot nu toe bespraken zijn vooral bottom-up. Wil Reset.Vlaanderen ook haar stempel drukken op het beleid?

“We willen beide doen omdat dit sterk samenhangt. Een voorbeeld: Als de overheid miljoenen subsidies uitkeert aan bedrijven zonder te controleren of die goed worden besteed en tegelijk bespaart op sociale zorg, dan heeft het geen zin om werknemers te coachen.”

“Je kan van mensen die aan het einde van de maand niet rond komen niet verwachten dat ze zich gaan bekommeren om het klimaat. Het moet eerlijk zijn. De verantwoordelijkheid van de crisis ligt niet bij het individu, maar bij het systeem. De overheid heeft heel wat in handen. Zij moet de randvoorwaarden creëren waarbinnen wij met mensen kunnen werken. Als het ene niet gebeurt, heeft het andere weinig zin.”

Zijn de overheden daartoe bereid?

“Op Europees niveau zien we heel wat positieve signalen. We hebben goede banden met Europese en internationale vakbonden, wat blijkt uit de projecten die we binnenhalen.”

“Op Belgisch niveau onderschrijft Minister van Klimaat Zakia Khattabi onze visie. Zij was aanwezig op de lancering van Reset.Vlaanderen. Dat wil niet zeggen dat de hele federale regering onze visie deelt. We zullen moeten afwachten hoe het verder evolueert.”

“Op Vlaams niveau is Zuhal Demir minister van Milieu. Haar beleid gaat niet zo snel als we zouden willen, wat soms frustrerend is. Maar ook daar hebben we interesse kunnen wekken om meer doelgroepen bij het klimaatverhaal te betrekken. Wij hopen daarmee het beleid een extra duwtje in de rug te geven.”

“Middenveldorganisaties zijn soms een luis in de pels, maar we willen graag samenwerken. Natuurlijk hebben wij onze eigenheid. Als het nodig is, gaan wij tegen de schenen schoppen, maar als het goed is, gaan we het eveneens zeggen. We hopen vooral dat laatste te kunnen doen. Er is nog veel werk aan de winkel, zeker in Vlaanderen, waar we toch wat achterop hinken.”

Welke rol spelen de media in dit transitieverhaal?

“De media spelen samen met de cultuursector een heel belangrijke rol. We hebben hen als partners nodig om dat positieve beeld naar buiten te brengen.”

“In Vlaanderen is het moeilijk om met dit thema aan bod te komen. Zelfs voor een nieuwe organisatie met de aanwezigheid van de minister en van verschillende grote organisaties, kreeg onze lancering amper aandacht. We hebben Apache gehaald en jullie, maar geen mainstream media. Dat zegt veel over welke soort nieuws de media willen brengen.”

Vanya Verschoore

Vanya Verschoore. Foto: Reset.Vlaanderen

“In de ruimere cultuursector gaan we wel een mooie samenwerking aan met onder andere Pulse Transitienetwerk. Het is van enorm belang om in te spelen op de verbeelding en zo mensen mee te nemen in dat verhaal. We zoeken nog hoe we dat concreet gaan aanpakken, omdat wij soms met saaie dossiers moeten werken.”

“We hebben nood aan inspiratie. Daarom wil ons netwerk deze actoren graag betrekken. TNM en Arbeid & Milieu hadden best goede relaties met de media. Reset.Vlaanderen moet die nog opbouwen.”

Creative Commons

take down
the paywall
steun ons nu!