News of the World: Western over de wonden van de Burgeroorlog
Filmrecensie -

Paul Greengrass’ ‘News of the World’: Per Huifkar van Verdeelde naar Verenigde Staten

Amerikaans icoon Tom Hanks en Netflix zetten met ‘News of the World’ nadrukkelijk het Joe Biden-tijdperk in. Paul Greengrass’ journalisten-roadmovie-in-westernplunje, een adaptatie van de gelijknamige literaire bestseller, duikt in Amerika’s gewelddadige verleden om via een actuele boodschap de toekomst te verzekeren. De huifkartocht over geaccidenteerd terrein verloopt moeizaam in deze neo-western maar ‘über-everyman’ Hanks stuurt de Verdeelde Staten resoluut het pad van de Verenigde Staten op. Waardoor hoop opduikt voor de wielen van de huifkar.

vrijdag 19 februari 2021 17:38
Spread the love

De western en het journalistendrama zijn filmgenres die in Hollywood geregeld wegdeemsteren (wegens te magere box office resultaten) om dan weer hun comeback te vieren. Vooral omdat ze populair blijven bij filmmakers die houden van entertainment maar ook iets kwijt willen over de stand der dingen. Het laatste decennium leken pers en media voor filmmakers het terrein waar doorsnee individuen een heroïsche make-over kregen. Films als The Post (Steven Spielberg, mèt Tom Hanks), Spotlight (Tom McCarthy) en Bombshell (Jay Roach) focusten op schandalen en conflicten, op onthulde geheimen en aangeklaagd misbruik. Rode draad daarbij: een passionele zoektocht naar waarheid.

News of the World: Tom Hanks als nieuwslezer met een missie.

Het verhaal van de huifkar

Tijdens de Trump jaren leken de V.S. getransformeerd in een ‘post-truth’ samenleving. Daar spelen de makers van News of the World op in door van hun protagonist niet naar ‘waarheid’ te laten speuren. Oorlogsveteraan Captain Kidd (Tom Hanks) is een rondreizende journalist die, wanneer hij met gevoel voor pathos en dramatiek krantenverhalen voorleest aan een nieuwsgierig publiek, merkt dat in een gepolariseerd land feiten en waarheid geen wapens meer zijn in de strijd om de ‘hearts and minds’ van individuen.

Het woord blijft overeind maar de broodnodige hergeboorte van een land in de greep van populisme, geweld en machtsmisbruik blijft in de geest van de voorlezer verbonden met het vertellen van een nieuw verhaal. Een opwindend verhaal dat verenigt i.p.v. van te verdelen en in de grond een oud verhaal is. Enter de western, het genre bij uitstek voor Hollywood om metaforen verteerbaar te maken. Niet toevallig vervult de huifkar daarbij een symbolische functie. Vreemden worden onder het zeil en on the road familie. Via beweging, via ronddraaiende en soms met vereende mensenkracht over hindernissen geholpen wielen. Want actie spreekt het luidst.

News of the World: De wereld als huifkar.

Van documentair realisme naar lyrische stilering

Niet dat regisseur Paul Greengrass inzet op kinetische energie en explosief spektakel. Geen luidruchtig knok- en schietwerk hier. News of the World is een behoorlijk ingetogen, subtiel westernsprookje. Zoals steeds serveert de Britse filmmaker een historische terugblik met sterke actualiteitswaarde. Maar ditmaal zonder zijn vertrouwde nerveuze filmstijl. De hand gehouden cameravoering en hectische montage blijven tot een minimum beperkt. Terwijl het realisme plaats maakt voor stilering. Weg is (in afwachting van Greengrass’ Orwell adaptatie 1984?) de documentaire stijl van het verslag van repressief politieoptreden (Bloody Sunday), militaire conflicten (Green Zone) of piraterij (Captain Philips), de reconstructie van moderne terreur (United 93, 22  July) en het portret van op hol geslagen spionagediensten (The Bourne Supremacy, The Bourne Ultimatum, Jason Bourne).

Met Tom Hanks (die reeds een enigmatische Captain Philips vertolkte) verlaat Greengrass ook het universum van de anonieme, solitaire actieheld neergezet door Matt Damon (Green Zone en de Bourne saga). Om uit te komen bij een iconische, symbolische figuur en een realiteit mijlenver verwijderd van het romantische Wilde Westen waar cowboys het opnamen tegen brutale bandieten, barbaarse indianen en een woeste natuur. Landschap en klimaat (rotsen, zandstorm,…) zijn nog onherbergzaam en bandieten sadistische geweldenaars (die een jong meisje willen verhandelen) maar de Native Americans blijken Nobele Wilden die het principe van harmonieus samenleven (met respect voor de natuur) in de praktijk brengen.

News of the World: Worsteling met de elementen en het verleden.

De sporen van de Burgeroorlog

News of the World opent in 1870, kort na de Amerikaanse Burgeroorlog (1861-1865), in een verdeeld land waar de frustratie-, haat- en wraakgevoelens nog steeds hoog oplopen. De voormalige Confederatie-kapitein Kidd trekt door Texas als rondreizend nieuwslezer, half-verslaggever en half-entertainer, om nieuwshongerige mannen en vrouwen tegen betaling een bloemlezing uit nationale en regionale kranten te serveren (voor 10 dollarcent per persoon). Het Zuiders publiek huivert van Noordelijke frivoliteiten (de nederlaag is niet verteerd en allerminst aanvaard) en wil vooral bevestiging krijgen van de eigen overtuigingen. Maar ‘performance artist’ Kidd smokkelt steevast wat positieve federale nieuwtjes in zijn ‘show’.

Jefferson Kidd is een zwerver die zijn solitair bestaan koestert. Wanneer hij een gelynchte zwarte wagon master ziet bundelen aan een boom (een echo van Billie Hollidays “Southern trees bear a strange fruit”) en een door Kiowa indianen opgevoed meisje (Johanna spreekt geen Engels en bracht haar jeugd door in gevangenschap bij de net uitgemoorde stam) aantreft bij de huifkar wil hij haar snel kwijt om zijn gewone leven te hervatten. Johanna zelf wil enkel vluchten. Omdat blanken met slechte bedoeling het meisje willen ‘overnemen’ besluit Kidd haar zelf naar haar Duitse familie te brengen. Zo start een road avontuur vol ontmoetingen en beproevingen. Met de huifkar, symbool voor de Go West beweging en metafoor voor een geborgenheid biedend huis-op-wielen.

News of the World: Weg uit de barbaarse beschaving.

Deze tocht vol gevaren over bergen en door weer en wind heeft wat van Ethan Edwards’ (John Wayne) zwerftocht in The Searchers. Niet toevallig knipoogt een shot vanuit een deurkader naar het iconisch beeld uit John Fords klassieker. Ook Kidd moet vaststellen dat hij niet meer thuishoort in de gemeenschap waarvoor hij ging vechten. Bij het graf van zijn aan cholera gestorven vrouw beseft hij dat een nieuwe verantwoordelijkheid, zijn band met Johanna, belangrijker is dan zijn nu lege huis.

Megalomaan narcisme en ‘fake news’

Captain Kidd is geen roekeloze revolverheld. Hij tracht alles op te lossen met woorden, kalmte en diplomatie. Hij verkiest te vluchten en de huifkar over een berg te duwen boven het oplossen van een conflict  met kogels. Wanneer hij gedwongen wordt om te reageren maakt de vindingrijkheid van Johanna (die dodelijke kogels in elkaar helpt knutselen) het verschil. Later zal een toehoorder bij zijn ‘lezingen’ ter hulp moeten snellen om te beletten dat Kidd en Johanna gedood worden door een megalomaan zakenman.

News of the World: Blik op de toekomst.

Door van de protagonist geen superheld te maken en een empowerment van de toeschouwer (de toehoorder die ingrijpt) in de film te verankeren maakt Greengrass van News of the World een neo-western. Een moderne variant van wat eerst de klassieke en daarna de revisionistische western was. Het verhaal krijgt een actuele inslag wanneer Kidd uitgenodigd wordt om voor te lezen in een dorp waar men na de burgeroorlog gewoon de slavernij terug ingevoerd heeft. Een machtige lokale zakenman geeft er zelf een eigen krantje met nepnieuws (het enige nieuws dat hij als waardevol beschouwt) uit. Kidds weigering om de fake news trompet te laten schallen brengt hem in fysiek gevaar maar de begeestering teweeg gebracht door het rebels, heroïsche verhaal dat hij wèl voorleest werkt als een krachtig anti-virus.

Geen strijd maar verzoening

It’s not a rich man’s occupation” zegt Captain Jefferson Kidd over zijn job. Hij lijkt een nieuwsanker uit de 21ste eeuw in westernplunje (News of the World heeft bij momenten wat van Westworld), de lokale brutale dictator doet denken aan een zekere  opruiende president en zowel het valse nieuws als de extreme polarisatie voelen heel actueel aan. De metafoor is even gewild als weloverwogen en urgent. Wanneer een shoot-out onvermijdelijk blijkt, verwijdert regissseur-scenarist Greengrass er alle spanning en opwinding uit. Gevechten zijn pijnlijk en vooral tragisch. Omwille van hun impact op de individuen en hun samenleving. Daarmee gaat de filmmaker tegen de stroom in. Terwijl zowel de western als het journalistendrama vaak via strijd, individualisme en heroïsme voor loutering zorgen, toont News of the World dat er wèl een alternatief is.

News of the World: Kampvuurverhalen versus nepnieuws.

See all those words printed in a line one after the other?”, zegt Kidd wanneer hij Johanna drukwerk toont, “Put ’em all together and you have a story.” In tegenstelling tot de traditionele westerns en journalistendrama’s is er in News of the World geen overwinning te bereiken of waarheid te onthullen. De verteller/voorlezer wil een verhaal ontwikkelen dat aanvoelt als een gemeenschappelijk, gedeeld verhaal. Een verhaal dat de samenleving niet polariseert maar verenigt. De burgeroorlog en de gevolgen van de aanslepende polarisatie sloegen wonden die geheeld moeten worden. Enkel verzoening kan leiden tot een herboren, vredig Amerika.

Een nieuw perspectief

De boodschap van News of the World valt samen met die van de nieuwe Amerikaanse president Joe Biden. De Verdeelde Staten moeten opnieuw Verenigde Staten worden. Er is nood aan verzoening en een gemeenschappelijk verhaal. Met Tom Hanks heeft deze visie alvast een iconische acteur als uithangbord, zoals James Stewart (Mr. Smith Goes to Washington) dat ooit voor Roosevelts New Deal en Frank Capra’s idealistische cinema was. Sinds Forrest Gump (“My momma always said, ‘Life was like a box of chocolates. You never know what you’re gonna get’”) is Hanks de ‘über-everyman’, de bijzondere gewone man die door de geschiedenis fietst en het verhaal van zijn gemeenschap en zijn natie vertelt.

News of the World: De iconische hoofdacteur Tom Hanks.

News of the World is best een sterke en morele film. Urgente cinema. Minder immersief en spectaculair dan pakweg United 93 of de Jason Bourne saga maar wel food for thought. Paul Greengrass’ pleidooi voor het ontwikkelen van een gemeenschappelijk verhaal is even oprecht als hartverwarmend. Maar het blijft ook ietwat naïef. Om samen een verhaal te ‘schrijven’ moet iedereen immers ook luisteren naar elkaar. Terwijl velen in Amerika juist doof blijven of de zaal verlaten lijken te hebben. Waardoor de huifkar blijft stilstaan. Midden op de prairie.

 

 

NEWS OF THE WORLD van Paul Greengrass. USA-China 2020, 118’. Met Tom Hanks, Helena Zengel, Tom Astor, Mare Winningham, Ray McKinnon. Scenario Paul Greengrass & Luke Davies naar Paulette Jiles. Muziek James Newton Howard. Fotografie Dariusz Wolski. Montage William Goldenberg.

Te bekijken via Netflix

News of the World: Neo-western met Tom Hanks en Helena Zengel.

Creative Commons

take down
the paywall
steun ons nu!