Bron: Hart boven Hard
Opinie - Hart Boven Hard

Nieuwjaarsbrief Hart boven Hard: 2021, het jaar ons

vrijdag 15 januari 2021 13:09
Spread the love

 

“Liefste helden en solidariteitsactivisten,

2021, een nieuw jaar.

Een echt nieuw jaar, graag! Een jaar dat de bladzijde omslaat.

Dat is onze wens, nu 2020 voorbij is.”

 

Zo ongeveer wilden we onze nieuwjaarsbrief beginnen. Maar toen kwam de bestorming van het Capitool in Washington, de selfie-putsch. Die toonde wat er in dat land allemaal mogelijk is wanneer volgens bepaalde machthebbers ‘de omstandigheden dat vereisen’.

Afdalen is gevaarlijk, niet alleen bij een bergwandeling. De VS zijn in neergang. In een zee van uitdeinende uitzichtloosheid en deels bittere armoede verrijzen tegelijk de eilanden van de bevoorrechten, de bemiddelden, de machtigen. Dat is het resultaat van onrechtvaardigheid. Democratie betekent toch dat iedereen meetelt?

Make America great again, de poging om de neergang te stoppen zonder aan dat onrecht iets te doen, heeft de samenleving meegesleept in een proces van verharding. We merken het ook hier. Europa, dat altijd in het kielzog van de VS vaart, beleeft zijn eigen invulling van het trumpisme, inclusief het racisme, het ‘hard boven hart’, het fascisme.

Moeten we het dan maar opgeven? Er is gelukkig geen kop zonder munt en geen moedeloosheid die geen moed zoekt. We staan voor een turbulente tijd.

De loep van de pandemie

Het coronavirus heeft, net als een vergrootglas, uitvergroot wat er fout loopt. Nee, het virus is niet de grote gelijkmaker. Neem nu de lockdown. Wie de sterkste lobby’s heeft, krijgt minder beperkingen opgelegd; wie niet die middelen heeft, moet maar beter zijn best doen. Het grootbedrijf krijgt meer steun om de coronaschade te dekken dan alle kleinbedrijven, middenstanders en zelfstandigen samen.

Een kroostrijk gezin in een te kleine flat, een scholier zonder laptop, een kapster zonder inkomen, een theatermaker zonder podium, mensen op de vlucht: ze krijgen de scheve verhoudingen in ons systeem recht in het gezicht. Maar voor de 500 kapitaalkrachtigste mensen op aarde was 2020 een boerenjaar. Hun vermogen steeg vorig jaar met 31 procent. In één jaar.

Of neem het vaccin. De rijkste landen kopen met hun ‘vaccin-nationalisme’ hele voorraden op. Het is een ware concurrentieslag. Arme landen blijven tot 2024 of 2025 achter zonder vaccins. Het is zeer aangewezen om de patentwetten te schrappen en voor een universeel vaccin te gaan. Maar grote monopolies trekken het laken naar zich toe. Alsof het om het elfde gebod van God gaat, zo klinken daarbij de lofzangen op de vrije markt: ‘bron van welvaart en welzijn en garantie voor de democratie’. Want hoe luider die gezangen galmen, hoe meer ze overstemmen hoezeer de democratie in beslag genomen is door het grote geld.

Al veertig jaar horen en beleven we het: minder controle en bescherming, meer concurrentie; minder overheid, minder publieke rijkdom en meer privaat eigenbelang. Het is een rampzalige weg.

De planeet staat op springen: het opwarmende klimaat, het verlies van de biodiversiteit, de gigantische vervuiling, een ecologische voetafdruk die niet langer te dragen is. En de samenleving ontspoort: de vereenzaming, het slinkende vertrouwen in de overheid, de sociale en culturele gespletenheid. Al deze langlopende processen heeft de pandemie nog verscherpt.

De tegenmacht van onderuit

Maar er is geen kop zonder munt, schreven we, geen actie zonder reactie. Want kijk, in 2020 zijn de onzichtbaren uit de schaduw getreden. Verzorgers. Sociaal werkers. Schoonmakers. Vuilnismannen. Postbodes. Leraren. Seizoenarbeiders. Huishoudhulpen. Vakkenvullers. Kassiersters. Buschauffeurs. Ze hebben bergen verzet. Ze hebben al hun energie en heel hun kunnen aangesproken om het land recht te houden, om het virus te verslaan, om alles te doen draaien. Ze hebben getoond wat essentieel is. Dat doen ze al langer, maar nu werd het ook gezien. En gezegd. Eindelijk!

Dat bewustzijn is een houvast in deze turbulente tijd: de ondersten boven! De pandemie heeft de gewone mensen en de solidariteit op het voorplan geplaatst. Daar staan ze nu. Ze wijzen de weg waarop we nu moeten doorzetten. Naar meer respect, betere werk- en levensvoorwaarden. Mensen zijn geen volstrekt flexibele, permanent mobiele machines, geen onpersoonlijke gegevens die ‘hun werk’ moeten doen en verder niets.

Dat heeft het virus ons óók duidelijk gemaakt. De problemen en de bouwwerven van de samenleving zijn sinds 2020 helderder dan ooit in beeld. Met die kennis willen we nu, in 2021, ook handelen. In het  spoor van wie ons in 2020 een andere mogelijke wereld hebben laten zien: Justice4Mawda, Stop racisme, Black lives matter, de Groene Delle-redders, de LGBTQ-activisten, de nieuwe vakbondsafgevaardigden, Youth for climate, de Coalitie tegen kernwapens, die van de Woonzaak, van de korte keten en de deeleconomie, die van de vergeten dromen, van het klein verzet … Niet langer een ‘onzichtbare hand’ willen we aan het stuur, maar de samenleving zelf. De woestijnen van de wereld en van de ziel zullen herbebost worden.

Bron: Hart boven Hard

Dat heeft het virus ons óók duidelijk gemaakt. Mensen zijn in staat waardig, bewust, creatief en solidair te leven. Zo samenleven, en de planeet leefbaar houden, dat is het oogmerk.

Het is aan ons!

Alles begint bij verder kijken dan elk onze eigen bubbel. Zie je? Je bent niet alleen. Meer dan waarin we verschillen, hebben we gemeen. Zo gaat het dikwijls in de geschiedenis. Die wordt niet gemaakt op die ene dag dat de televisiecamera’s erbij zijn. De echte geschiedenis wordt gemaakt in de aanloop naar die momenten. Wanneer mensen besluiten om niet bij de pakken te blijven zitten, al zijn de omstandigheden moeilijk. Wanneer mensen besluiten om hun mens-zijn onder de arm te nemen, het te delen en zo het mens-zijn zelf te vermeerderen. Als glimwormen in de nacht. De solidariteitstrekkers, de samenstraters, de mondmaskermakers, de laptopverdelers, de taartenbakkers, de bloedgevers, de buddy’s, de mantelzorgers, de vrijwilligers, de zangers en dansers aan de woonzorgcentra: ook voor het dagelijkse heldendom was 2020 een boerenjaar.

Bron: Hart boven Hard

In tijden van lockdown krijgen we allemaal wel eens het lastige gevoel dat we er alleen voor staan. Bij onze patiënten, in ons atelier, aan de lopende band, voor de klas, van brievenbus tot brievenbus, aan de kassa. Maar allemaal leven en leveren we dezelfde strijd. Hart boven hard.

We zijn niet alleen. We gaan er niet bij zitten. We staan. En we staan op ons recht!

Het is 2021, het jaar ons. Ja, als we het echt anders willen, dan is het aan ons. Laat maar komen, die roaring twenties!

Creative Commons

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!