Je verhaal verandert gedurende je leven

In 1994, stond Yula als 15-jarige samen met andere vluchtelingenkinderen op een podium. In de voorstelling Verhalen in een Nieuw Land, vertelden ze ieder een zelfgekozen verhaal of maakten muziek. Het idee achter de voorstelling was om het Nederlandse publiek met vluchtelingen in contact te brengen. Net als nu werd ook in de jaren 90 gesproken over een ‘vluchtelingencrisis’ die de samenleving zou ontwrichten.

Bron: Yula Altchouler

De voorstelling reisde door Nederland. Van de optredens zijn opnames bewaard gebleven. “Je verhaal verandert gedurende je leven. Toen ik weer naar mijn eigen verhalen van 25 jaar geleden luisterde, besefte ik dat sommige van die verhalen me zijn bijgebleven, maar dat ik ook stukken achter me heb gelaten. Tijdens de voorstelling was ik bijvoorbeeld nog erg bezig met uitleggen waarom wij in Nederland waren. Nu speelt dit geen rol meer. Heel soms krijg ik nog de vraag waar ik oorspronkelijk vandaan kom.”

Wat is de prijs van succesvol integreren?

Yula is benieuwd hoe het de andere kinderen uit het stuk is vergaan en zoekt hen 25 jaar later weer op. De aanleiding is een nieuwsbericht waarin ze leest dat de vluchtelingenkinderen uit de jaren 90 veelal succesvol zijn geïntegreerd. Je hoort er niets meer van.

Bron: Yula Altchouler

Wat blijkt? Ook de kinderen uit de voorstelling zijn naadloos opgegaan in de Nederlandse maatschappij. Allemaal hebben ze mooie carrières: een fotograaf, een cultureel ondernemer, een succesvolle muziekproducer. Maar wat zit er onder die succesverhalen? Ging het allemaal wel zo vlekkeloos? En raak je misschien ook iets van jezelf kwijt als je je zo moet aanpassen aan een maatschappij waarin je als ‘vluchteling’ ook als ‘risico’ wordt gezien?

Hoe blijf ik authentiek en tegelijkertijd ‘goed aangepast’? Volgens Yula is dit een universeel thema: “Hoe blijf je jezelf, maar word je wel begrepen? De titel voor mijn radio-documentaire is ironisch bedoeld, want wat is een ‘succesverhaal’? Net als iedereen leven we onze levens, met ups en downs die er bij horen”

Yula Altchouler.

Voor nieuwkomers heeft het hebben van een goed verhaal nog meer lading. “Toen mijn ouders hier kwamen, moesten ze een nieuw leven opbouwen met een nieuw verhaal dat erbij hoort. En bij een asielprocedure is je verhaal van levensbelang, want het bepaalt of je mag blijven of niet. Als je dan mag blijven, heb je als vluchtelingenkind te maken met verwachtingen van ouders. Vanzelfsprekend heb je meer kansen als je jonger bent.”

Tweedelige radio-documentaire

De opnames van het theaterstuk worden in de radio-documentaire Ons Succesverhaal verweven met recente interviews. Zo horen we een jonge Yula vertellen dat ze met haar gezin, opa, oma, 27 koffers en twee fietsen uit Moskou zijn gevlucht, maar dat de fietsen in Amsterdam alweer gejat zijn. Abou kwam daarentegen op zijn zestiende alleen aan uit Liberia, met een tasje en één broek. Sahand vertelde als kind een Perzische mythe over Sam en Rostam. Als professioneel verhalenverteller vertelt hij dit verhaal nu nog steeds. En Petra uit Joegoslavië vertelt over hoe zij als 12-jarige voor de tweede keer uit Servië is gevlucht.

De twee delen van Ons Succesverhaal kan je horen op 6 en 13 december in RadioDoc op de Nederlandse radiozender NTR. Ons Succesverhaal is een coproductie van NTR & Prospektor, gemaakt door Yula Altchouler in samenwerking met creatief producent Eefje Blankevoort, onder eindredactie van Ottoline Rijks. De documentaire is mede mogelijk gemaakt door het NPO-fonds.

Credits

Regie: Yula Altchouler

Montage & muziek: Jesse Koolhaas

Creatief producent: Eefje Blankevoort

Feedback en coach: Katinka Baehr

Eindredactie NTR: Ottoline Rijks

Projectleider: Laura Verduijn