Robert Fisk. Foto: screenshot documentaire This Is Not A Movie
Opinie - Tony Greenstein,

Robert Fisk (1946 – 2020) belangrijkste Midden-Oosten-correspondent van ons tijdperk

Joods-Brits blogger Tony Greenstein ergert zich aan de denigrerende manier waarop de Britse pers hun voormalig collega Robert Fisk herdachten. Fisk ontmaskerde de objectieve en neutrale journalistiek van tegenwoordig voor wat ze is: kritiekloos reproduceren van het mantra dat 'wat wij doen altijd goed en goed bedoeld is'. Fisks werk legde de vinger op die open wonde. Zijn analyse van de Britse media is zo toepasbaar op de Belgische.

maandag 23 november 2020 20:23
Spread the love

 

Het was een privilege voor de krant The Independent dat twee van de meest bekwame Midden-Oosten-correspondenten, Robert Fisk en Patrick Cockburn, tot de Britse pers behoorden. Dat zegt natuurlijk ook één en ander over de pers in andere landen.

Ik had het geluk Robert Fisk te horen spreken kort na het uitbreken van de oorlog tegen Irak tijdens de uitreiking van mijn diploma in het Saint-Mary’s College, Strawberry Hill, waar ik school liep in 1980 en 1981, nadat Brighton Polytechnic en de Sussex University me op hun zwarte lijst hadden gezet. Ik volgde er een lerarenopleiding. De onderdirecteur was de bijzondere rooms-katholiek priester Michael Prior.

Hij was erg onder de indruk van de benarde situatie waarin de Palestijnen leefden en richtte daarom de organisatie Living Stones op. Het toeval wil dat ik daar de enige Joodse student was, maar ik heb me er nooit benadeeld gevoeld, al was het wel zo dat ik als PGCE-student (PostGraduate Certificate in Education) een groot deel van mijn tijd buiten het college doorbracht.

Boeiend spreker

In 2004 was Robert Fisk er uitgenodigd om te komen spreken over de aanval op Irak door de VS en Groot-Brittannië. Het was een bijzonder boeiend gesprek.

Wat ik me vooral herinner is dat hij de ‘War on Terror’ beschreef als een oorlog tegen iets abstracts. Hij wilde daarmee duidelijk maken dat het absurd was te geloven dat je door een overweldigende militaire macht terrorisme kon overwinnen, zonder de oorzaken ervan aan te pakken.

Robert Fisk werkte op de meest explosieve plekken ter wereld, van Ierland, de Balkan en het Midden-Oosten tot Afghanistan. Oorspronkelijk werkte hij voor The Times maar het was onmogelijk, voor om het even welke onbevreesde journalist, om lang te ‘overleven’ in het rijk van Rupert Murdoch.

Toen in 1988 een Iraans passagiersvliegtuig werd neergeschoten boven de Perzische Golf door de oorlogskruiser USS Vincennes, verdraaiden ze zijn weergave van wat er gebeurd was.

Foto: rnz.co.nz

De VS hadden al enige tijd burgervliegtuigen boven de Golf lastiggevallen, maar The Times koos voor een leugenachtige en beschuldigende versie dat de piloot van het lijnvliegtuig1 op zelfmoordmissie was gestuurd om de USS Vincennes te laten zinken, in plaats van toe te geven dat het vliegtuig opzettelijk werd neergeschoten, terwijl het geen gevaar vormde voor het schip.

Het is verschrikkelijk om vast te stellen hoe de berichtgeving van de rest van de media zo slecht is over wat er gebeurt in de meest militaire en politiek beladen regio ter wereld, waar het VS-imperialisme constant oorlog voert voor olie, met zijn strategische overheersing en zijn aanvallen op de basisrechten van de mensen die in deze regio leven, mét de steun van Saoedi-Arabië en Israël.

Ik weet zelfs niet eens of The Guardian überhaupt nog een Midden-Oosten-correspondent heeft. De berichtgeving van de krant wordt ‘uitgezuiverd’ door journalisten als Jonathan Freedland. Nochtans heeft The Guardian in het verleden ook briljante Midden-Oosten-correspondenten gehad.

Michael Adams was de eerste westerse verslaggever die de pro-zionistische hegemonie van de pers doorbrak, alhoewel hij daarbij behoorlijk werd tegengewerkt door zijn redacteur Alastair Hetherington. Die was allesbehalve tevreden met Adams’ verslaggeving over het slopen van drie dorpen op de Westelijke Jordaanoever na de oorlog van 1967, waaronder het bijbelse dorp Emmaus (zie The Road to Emmaus: the papers of Michael Adams (1920 – 2005).

Gifgascilinder op locatie 4 van het OPCW-onderzoek. Foto: informationclearinghouse.info

David Hirst legde een gelijkaardig parcours af en dat geldt ook voor Ian Black die zich, alhoewel hij het niet altijd eens was met Hirsts analyse, zeker bewust was van de geschiedenis van het zionisme en van wat het de Palestijnen had aangedaan.

Alhoewel de regio Syrië, Libië en Yemen zich tot op vandaag in een staat van permanente oorlogsvoering en destabilisatie bevindt, is de verslaggeving over het gebied en de motivatie door de westerse wereld nog altijd zeer pover tot onbestaand.

Laat dat nu net de sterkte zijn van Robert Fisk. Hij nam de tijd om het gebied te leren kennen en woonde zelfs gedurende lange tijd in Beiroet. Hij deed geen beroep op ‘stringers’, plaatselijke journalisten die de informatie wel voor hem zouden vinden, noch op de briefings van het Amerikaans of Israëlisch leger.

Het meest relevante en meest aangrijpende artikel over het overlijden van Robert Fisk, is dat van Media Lens (je vindt het onder dit artikel).

Trailer van de documentaire ‘This is Not a Movie’ (2019) over de carrière van Robert Fisk, door de Canadese cineast Yung Chang:

Opmerkelijk is dat bijna alle overlijdensberichten en eerbetuigingen, het beetje vage en voor velerlei interpretaties vatbare woord ‘controversieel’ hebben gebruikt.

Het doet de vraag rijzen waarom een ‘anti-oorlogscorrespondent’, iemand die de verklaringen en rechtvaardigingen van de imperialistische, oorlogszuchtige ‘mongers’ sceptisch en met ongeloof bekijkt, als controversieel zou beschouwd worden.

We kennen nochtans allemaal het antwoord of zouden het toch moeten kennen.

Freedland staat voor gevestigde belangen, Chatham House en het Britse en Amerikaanse establishment. Hij en soortgelijke correspondenten zijn de spreekbuis van het imperialisme. The Guardian en het merendeel van de pers weerspiegelen het denken en de belangen van dat establishment en zullen daarom ook nooit als controversieel beschouwd worden. Ze zijn per definitie mainstream.

Ik zal Marx’ opmerking in The German Ideology, dat de heersende ideeën van elke samenleving die van de heersende klasse zijn, altijd blijven citeren.

Daarom ook dat de verschrikkelijke tol die de oorlog in Jemen eist zo weinig aandacht krijgt en waarom niemand, ondanks de demonisering van Saddam Hoessein, kritiek geeft op de schandelijke schendingen van de mensenrechten in het huidige Irak, die zo goed als zeker erger zijn dan die onder Saddam Hoessein.

Hetzelfde geldt voor de Egyptische tiran Sisi, die ondanks ontelbare executies zelfs niet vernoemd wordt, terwijl de onderdrukking van Hong Kong door China zoveel woede oproept.

Niemand wijst (voormalig Brits eerste minister Tony) Blair met de vinger of noemt hem hypocriet als hij beweert dat Saddam uitgeschakeld werd omdat hij op een verbijsterende manier de mensenrechten met de voeten trad. Het was uiteraard verschrikkelijk, maar dat geldt ook voor de manier waarop Saoedi-Arabië met de mensenrechten omgaat.

Het is niet te verwonderen dat The Guardian dezelfde beschrijving geeft als de rest van de media, wanneer ze Fisk beschrijft als “een controversieel figuur, bekend voor zijn kritische houding tegenover de VS”.

Voorbeelden van ‘newspeak’. Poster: casualoptimist.com

Dit is een vorm van ‘nieuwspraak2’. Voor The Guardian is het inderdaad ‘controversieel’ om het hegemonisch narratief van de VS tegen te spreken. Na de verkiezing van Biden informeerde de krant ons dat Joe Biden “terug de rol van Amerika moet opnemen als oplosser van de wereldproblemen”.

Ik moet toegeven dat ik mij moeilijk één probleem kan herinneren dat ooit door de VS werd opgelost. Integendeel, ze creëren problemen, van Vietnam tot Centraal- en Latijns-Amerika, van Indonesië tot de Balkan. Maar ik geef toe dat je onvermijdelijk bijziend bent als je achter de Irakoorlog staat.

Fisk was moedig, kende geen angst en minachtte het soort ‘hotel-journalisme’, waarbij journalisten bijna letterlijk verslag uitbrachten vanuit hun hotelkamer. Hij had een totaal misprijzen voor ‘embedded journalists’, die verslag uitbrachten terwijl ze zich onder de militairen bevonden. Zij zouden sowieso alles alleen maar door de bril van vijandelijke indringers zien.

The Guardian vond Fisk vooral controversieel omdat hij “de neiging had het regime van Assad vrij te spreken van sommige van de zwaarste misdaden waarvan het beticht werd, wat zelfs een negatief effect had op zijn anti-imperialistische medestanders”. Wat The Guardian echt bedoelde is wat (de Britse mediawatchdogorganisatie) MediaLens als volgt becommentarieerde:

“Onthullingen van klokkenluiders over (de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens) OPCW en beweerde aanvallen met chemische wapens in Douma en Syrië, die volledig genegeerd werden door de mainstream media, gaven Fisk volledig gelijk de officiële verklaringen als nonsens te beschouwen. Zie Chomsky: ‘De doofpotactie van het OPCW en wat er in Syrië gebeurde is schokkend en hier …’.”

Dit ging over de vermeende aanval die ervoor zorgde dat Donald Trump een aanval met kruisraketten beval op de Syrische troepen. Sindsdien is gebleken dat deze vermeende aanvallen nooit hebben plaatsgevonden, iets wat velen onder ons toen al vermoedden.

Het echte probleem dat The Guardian en de rest van de pers met Fisk had, was dat hij een waarachtig journalist was, die werkte binnen het kader van het anti-imperialisme, met andere woorden, als opposant van het Westen. Dat is uiteraard verbijsterend voor de oorlogsstokers.

Fisk was ook de journalist die helemaal alleen het gruwelijke bloedbad (van 1982) in Hama door president Hafez al-Assad (vader van de huidige Syrische president) op het spoor was gekomen, toen Syrische troepen een opstand van de Moslimbroederschap onderdrukten, waarbij naar schatting 20.000 burgers omkwamen. Ze hebben toen gewoon hele gebieden verwoest, net zoals de Israëli’s dat doen. Dit was echter een bloedbad dat het Westen goedkeurde en dus werd er weinig ruchtbaarheid aan gegeven. The Guardian, noch de rest van de pers, vroeg zich af waarom ze daarover toen niets hadden geschreven.

Robert Fisk blikt in 2012 terug op het bloedbad van Hama in 1982 en de redenen waarom de VS en het Westen goedkeurend toekeken (5:04, Engels, geen ondertitels):

Fisk leefde in Beiroet tijdens de burgeroorlog en de gijzelaarscrisis die leidde tot de lange gijzeling van Terry Waite en de dood van vele anderen.3 Fisk had wat de meeste oorlogscorrespondenten vandaag niet hebben: moed en toewijding. Hij stond er ook op te spreken met mensen uit de gebieden die verwoest waren door het imperialisme, in de plaats van te praten met andere praatgasten in talkshows. Dit waren onvergeeflijke misdaden in de ogen van de verslaggevers die nooit buiten hun hotel in de Groene Zone van Bagdad kwamen, tenzij in het gezelschap van Amerikaanse militairen.

Het is niet verrassend dat die andere competente oorlogsverslaggever, Seymour Hirsh, die het bloedbad van My Lai aan het licht bracht, ook werd doodgezwegen over de kwestie van het gebruik van chemische wapens door Syrië. Zie bijvoorbeeld ‘New Exposé by Seymour Hersh: ‘Turkije voerde een gasaanval uit om een Amerikaanse oorlog tegen Syrië uit te lokken’.

Foto: Mohamed Nanabhay/CC BY-SA 2:0

Robert Fisk was bijna de enige journalist die aanklaagde hoe Westerse verslaggevers door hun taalgebruik, propagandisten waren voor oorlog en imperialisme. In de plaats van het te hebben over gerechtigheid en onrecht, hebben ze het over ‘elkaar tegensprekende berichtgeving’. Alsof het alleen maar over ‘een ander historisch perspectief’ zou gaan. De bezette Palestijnse gebieden worden op die manier ‘betwiste gebieden’.

Stel je voor dat iemand in je huis inbreekt en aan de politie vertelt dat hij de eigendomsrechten van wat hij gestolen heeft betwist, omdat zijn voorouders daar een duizendtal jaar geleden zouden gewoond hebben. Niettemin is dit de manier waarop vandaag gedacht wordt over de diefstal van Palestijns land.

Een goed voorbeeld van wat Robert Fisk veroordeelde als propaganda voor het grote gelijk, deze commentaar van BBC-topjournalist Andrew Marr in 2003 bij het begin van de invasie van Irak:

Stel je voor dat de Britse pers de demonisering van Joden in nazi-Duitsland, Hitler was immers iedereens vijand, zou beschreven hebben als een ‘elkaar tegensprekende berichtgeving’.

Toch is het precies dat wat The Daily Mail en de Britse pers deden. Zij twijfelden aan de ernst van de Jodenvervolging en ‘begrepen’ dat het Duitse volk het de Joden kwalijk nam, dat ze grote delen van de Duitse economie domineerden.

Maar dat is nu allemaal vergeten. Ook de pers lijkt geen al te best geheugen te hebben als het gaat over dingen waarvan ze liefst heeft dat we ze zo snel mogelijk vergeten.

Foto: screenshot documentaire This Is Not A Movie

Dus wanneer de Amerikanen wat ze aanrichtten in het Midden-Oosten, een ‘oorlog voor democratie’ noemen in plaats van een oorlog voor het toe-eigenen van oliebronnen, komt noch van de BBC, noch van The Guardian, een negatieve tegenreactie.

Door het er zich van bewust te zijn hoe taal geweld en onderdrukking kan ‘goedpraten’, schaart Fisk zich achter Orwell, met zijn concept van ‘nieuwspraak’ en ‘dubbeldenk’. Het was dan ook zeer terecht dat hij de Orwell-prijs kreeg, een prijs die helaas veel, zoniet al zijn waarde heeft verloren doordat hij ook aan oorlogspropagandisten als David Aaronovitch en Suzanna Moore werd uitgereikt.

Alleen al het feit dat Fisk gehaat en veracht werd door onze politieke leiders en behandeld werd met het soort minachting, waarvan vooral The Guardian een handje weg heeft, getuigt ervan dat Fisk een meesterlijk journalist was. Hij koos ervoor de waarheid te spreken in plaats van hun propaganda te verdedigen.

Zie ook het artikel Robert Fisk – Death of a ‘controversial’ journalist dat ik hierboven al vermeldde over hoe de verspreiders van fake news hun weerzin en nijd niet konden inhouden over een van de laatste echte journalisten die voor de Britse pers werkten.

 

Noot van de redactie

Om te beweren dat Robert Fisk ooit aan de kant van het regime van Assad zou hebben gestaan, moet men onder meer negeren dat Robert Fisk de enige westerse journalist was die in 1982 de slachtpartij van president Hafez Assad, vader van de huidige president, in de stad Hama aanklaagde (waar Greenstein hierboven naar refereert).

De generaal die deze operatie leidde was zijn broer Rifat al-Assad, oom van huidig president Bashir al-Assad. Rifat al-Assad leeft sinds 1998 ongehinderd in Groot-Brittannië en Spanje. Bij deze massamoord vielen naar schatting 20.000 doden. Die slachting werd toen in de westerse media genegeerd omdat het regime van vader Assad nog werd gezien als een westers bondgenoot. Deze slachting is een van de ergste oorlogsmisdaden van die periode.

Wie verder dacht dat de Belgische media beter hun weerzin beter kunnen intomen en/of in staat zouden zijn los van de Britse leidinggevende media een eigen mening te vormen, kan eens luisteren naar de podcast van De Standaard Robert Fisk, de topjournalist die in de val van Assad liep (18:55).

 

Zie ook:

Robert Fisk (1946-2020) was een echte journalist, tegenwoordig heet dat controversieel

Voormalige baas OPCW uit zijn twijfels over onderzoek gifgasaanval in Syrië

Journalistieke ernst opnieuw ver zoek in kwestie gifgasaanval Syrië

Gifgasaanval Douma was opgezet spel, media zwijgen

Gifgasaanval of oorlogspropaganda? 

Pentagon: “Geen bewijs van Syrische gifgasaanval”

 

Tony Greenstein schreef zijn blogpost RIP Robert Fisk – the Most Brilliant and Fearless Middle East Reporter of his generation op 10 november 2020. Hij is Joods-Brits anti-zionist, oprichter van de Palestine Solidarity Campaign en Jews for Boycotting Israeli Goods en actief vakbondsmilitant.

 

Notes:

1   De krant beweerde dit van een passagiersvliegtuig Airbus A300, een toestel dat op geen enkele manier als een gewapend militair aanvalstoestel kan worden geïdentificeerd.

2   In zijn dystopische roman 1984 noemt George Orwell het doelbewust misbruiken en anders invullen van woorden ‘newspeak’.

3   Terry Waite is een Anglicaanse dominee die tijdens onderhandelingen voor de vrijlating van twee Britse burgers in Libanon zelf vier jaar lang werd gegijzeld (1987-1991). In diezelfde periode werd ook de Belg Jan Cools van Geneeskunde voor de Derde Wereld (1988-1989) gegijzeld tijdens zijn werk in Palestijnse vluchtelingenkampen in Libanon.

Creative Commons

take down
the paywall
steun ons nu!