Paul Rusesabagina. Foto: Facebook Hotel Rwanda Rusesabagina Foundation
Interview - Marlène Izere

“Wij vragen Belgische regering steun voor Paul Rusesabagina, gevangene in Rwanda”

Marlène Izere sprak met de Rwandese Carine Kanimba, stiefdochter van Paul Rusesabagina, voormalige directeur van het Hôtel des Milles Collines in Kigali en centrale figuur van de film Hotel Rwanda (2004 - zie trailer onder dit artikel). Hij wordt sinds augustus 2020 door het regime van Kagame gevangen gehouden. Kanimba ijvert in België voor diplomatieke druk van de Belgische regering.

donderdag 5 november 2020 19:04
Spread the love

 

Wie ooit belangstelling had voor de geschiedenis van Rwanda heeft zeker al gehoord over Paul Rusesabagina. De film Hotel Rwanda beschrijft de ervaringen van Paul, directeur van het Hôtel des Milles Collines (2004 – trailer onder dit artikel). Tijdens de genocide tegen de Tutsi in 1994 heeft hij meer dan 1.200 mensen gered die daar een toevlucht vonden. Paul werd waarschijnlijk door het regime (tijdens een verblijf in Dubai) gekidnapt. Hij maakt inmiddels deel uit van de lange lijst van gevangengenomen tegenstanders in Rwanda.

De laatste 15 jaren is deze filmheld zeer kritisch geworden ten aanzien van de regering. Hij gebruikte zijn forum en zijn internationale uitstraling voor het bestrijden van de dictatuur in Rwanda.

Carine Kanimba. Foto: flatworld-partners.com

Veel had hij niet te winnen door Kagame aan te vallen vermits hij werkzaam was in de humanitaire hulp en over gans de wereld bekendheid genoot. Nochtans, zoals zijn geadopteerde dochter Carine Kanimba aangeeft: “Alles wat hij deed was spreken ten gunste van het Rwandese volk. Hij wist dat de Rwandezen in het buitenland en in Rwanda bang waren. Hij was een voorstander van de toegang tot gezondheidszorg, tot deelname aan de politiek en van meer vrijheid.”

Sinds de maand augustus 2020 zit hij in de gevangenis op grond van zeer zware beschuldigingen voor o.a. “moord” en “terrorisme”. Een van de mogelijke pistes om Paul uit de gevangenis te krijgen zou een Belgische tussenkomst kunnen zijn. Pauls adoptiedochter Carine Kanimba is daarom naar België gekomen om druk uit te oefenen op de Belgische politici.

Gezien het ontstellende stilzwijgen van de pers heb ik besloten om haar te interviewen. Het is hoog tijd dat de Belgische media zich ernstiger gaan bezighouden met deze zaak.

Hoe maak je het?

Eerlijk gezegd, wij proberen vol te houden en sterk te blijven. Bepaalde dagen voelen we ons zwak, vermoeid, ongerust en zijn we bang voor papa. We huilen veel, we zijn kwaad. Andere dagen, wanneer we goed nieuws krijgen, zijn we gelukkig want we zien dat wat we doen zijn vruchten afwerpt, maar over het algemeen zijn we zowel vastberaden als gefrustreerd door alles wat er gebeurt.

In het laatste interview dat je papa aan de pers gaf verklaart hij dat hij naar Burundi wou gaan maar in Rwanda terechtkwam. Weten jullie daar iets meer over? Was hij verplicht dit te verklaren?

We weten niet goed hoe het daarmee zit en iedere keer dat we hem aan de lijn krijgen verbiedt hij ons om over het proces te spreken. Dit zijn instructies die rechtstreeks van zijn advocaten komen (opgelegd door de regering). Ze hebben hem verboden daarover te praten.

Ik weet dat hij naar Dubai ging. Ik heb hem zelfs geholpen om vluchten te zoeken van Chicago naar Dubai. Hij werd verondersteld op 1 september naar de VS terug te keren. Alles wat Burundi aangaat kan ik niet bevestigen want ook wij ontvangen onze informatie via de media. Ik heb niet de kans gehad om daarover openlijk met hem te praten.

Hadden jullie je voorbereid op het feit dat dit kon gebeuren of blijft dit een enorme schok?

Het blijft een schok. We zijn steeds tamelijk openhartig geweest wat betreft de politiek van Kagame, de toestand in Rwanda, de politiek in Afrika en in de hele wereld. We hebben dus altijd gepraat over politieke vluchtelingen als Diane Rwigara of Victoire Ingabire1 en alle anderen die verdwenen zijn of gearresteerd en beschuldigd van zaken die ze niet begaan hadden. We hebben dit soort problemen in Kigali altijd opgevolgd. Ik beweer niet dat we hier op voorbereid waren maar we volgden de politiek wel.

Papa was heel transparant, hij bekritiseerde heel openlijk de regering van Kagame. We geloofden nooit dat ze hem zouden knevelen en blinddoeken en met geweld naar Rwanda brengen. We dachten ook nooit dat hij kon gekidnapt worden, ook niet na de inbraak in zijn huis (in Kraainem), na de poging tot moord in 2000 en de pesterijen waarvan hij het slachtoffer was tijdens zijn lezingen aan universiteiten. We waren gewoon geraakt aan die pesterijen. Maar voorbereid? Neen. We waren ons wel bewust van de dreigementen.

Je bent naar België gekomen om hem te verdedigen en te kijken wat België kan doen. Hoe ver staat het daarmee?

De stichting van papa (Hotel Rwanda Rusesabagina Foundation) bevindt zich in de VS net als mijn broers en zussen. Ze helpen ons daar om campagne te voeren voor de bevrijding van papa.

Ik ben overgekomen om papa te verdedigen bij de Belgische regering en in het Europees parlement, om meer ophef te maken en hen te sensibiliseren voor zijn zaak. Ik zou zeggen dat het vooruit gaat maar we verwachten nog dat de Belgische regering een openbaar standpunt zou innemen. We dringen erop aan dat België vorderingen zou maken en een positie zou innemen. We weten wel dat ze doen wat ze kunnen maar dat is niet genoeg.

We hebben nog maar een (federale) regering sinds 1 oktober. Het feit dat er zolang nog geen regering was vertraagde de zaken aanzienlijk, zelfs tijdens onze gesprekken met de Belgische overheid.

De eerste minister is momenteel bezig zijn kabinet samen te stellen en we hopen dat hij zich over deze kwestie zal kunnen buigen. We willen dat hij een duidelijk standpunt inneemt opdat papa in vrijheid zou gesteld worden.

Dus ja, het gaat vooruit maar niet vlug genoeg voor iemand die gekidnapt werd, met geweld werd meegenomen en beschuldigd wordt van misdaden.

We kennen de precedenten van België in dit soort gevallen. Er is een dame die in Groot-Brittannië woont en ook gekidnapt werd. De Britten zijn toen in actie geschoten zodat ze snel naar huis terug kon (3 jaar geleden ging Violette Uwamahoro, een Britse met Rwandese roots, naar de begrafenis van haar vader, toen werd ze enkele weken vastgehouden, noot interviewer).

Er is ook de zaak van Anne, het zusje van Diane Rwigara, die samen met haar zus was aangehouden maar binnen de paar weken kon terugkeren naar de VS. De Amerikanen zijn snel in actie gekomen en hebben zoveel druk uitgeoefend dat ze snel werd bevrijd. Terwijl de Belgen er meer dan een jaar over deden om de mama van Diane naar België terug te brengen. Er zijn vele voorbeelden geweest van momenten waarop België niet vroeg genoeg heeft gereageerd. De vraag is waarom België zo traag reageert. Wat zijn de geheime relaties tussen beide landen. Wat heeft Rwanda achter de hand tegenover België waardoor het land zoveel tijd neemt om te reageren?

Ik heb de indruk dat de media-aandacht in Vlaanderen veel groter is. Heb je dat ook gemerkt?

De Rwandese regering slaagt erin het narratief van de Franstalige Belgische pers te controleren. Tijdens de rechtszittingen van mijn vader voor zijn invrijheidstelling onder borgtocht hebben we gezien dat veel zaken zeer slecht van het Kinyarwanda naar het Frans werden vertaald. Veel kranten hebben verkeerde informaties gedeeld.

We zeggen daarover bij onszelf dat de zaak van Franstalige kant sterk wordt beïnvloed, in tegenstelling tot de Nederlandstalige kant die anders reageert.

Zelfs in het verleden, eind 2014, heeft België 40 miljoen euro steun ingetrokken omdat Rwanda niet voldoende had gedaan om te bewijzen dat het land de mensenrechten niet schond. Het is het toenmalig kabinet van Alexander de Croo, minister van ontwikkelingssamenwerking, die dat jaar deze beslissing nam.

Ze zijn wel degelijk op de hoogte van de misdaden die begaan worden in Rwanda en van de behandeling van bepaalde Rwandezen in de diaspora. Nu ze die zaken kennen, kunnen ze niet meer doen alsof ze niets merken, nog meer dan ooit nu een Belg onterecht wordt beschuldigd.

Zijn jullie teleurgesteld?

We willen aan België het voordeel van de twijfel gunnen vermits we weten dat het land tot voor kort nog geen (federale) regering had. Ze helpen ons een beetje op consulair vlak om ons zo op de hoogte te houden van zijn gezondheidstoestand, maar ze doen slechts het minimum.

Tezelfdertijd hebben we België nog nodig. Nu gaan kabinetsmedewerkers de nodige opzoekingen kunnen doen en ze zullen op onze vragen voor onderzoek moeten antwoorden. Daardoor zullen we kunnen vaststellen dat (de machthebbers in Rwanda) al vele jaren zaken uitvinden om hem in diskrediet te brengen. Mijn vader documenteert al meer dan 20 jaar alle aanvallen tegen hem.

Hij heeft alles gedocumenteerd, hij heeft een klacht ingediend toen hij werd beroofd en bij de moordpoging … Hij heeft telkens klachten neergelegd bij de politie van Kraainem. De politie zal dus kunnen bevestigen dat hij niet in veiligheid was. België kan al deze bedreigingen niet ontkennen.

Het land is een van de grootste verdedigers van de VN-SDG-ontwikkelingsdoelstellingen2. SDG 16 staat voor vrede en gerechtigheid. Als dit werkelijk zo is dan moeten deze woorden in de praktijk worden gebracht. Anders kunnen we geen geloof meer hechten aan de Belgische opstelling inzake de mensenrechten. Dat is een zeer duidelijk standpunt om in te nemen. Hun huidige acties en daden kunnen echt een historisch precedent scheppen.

Zijn je familie en jij bang?

Ja, we zijn bang want ondanks het feit dat papa steeds heel veel in het nieuws is geweest, hebben ze hem toch bedreigd en beroofd. Ze hebben hem lastiggevallen tijdens zijn openbare optredens. Tezelfdertijd hopen we dat die belangstelling ons beschermt, maar een publiek figuur zijn volstaat niet om onze veiligheid te garanderen.

Judi Rever heeft altijd problemen als ze naar België komt (de Canadese journaliste Judi Rever heeft meer dan 20 jaar onderzoek gedaan over de regio der Grote Meren en schreef het boek In Praise of Blood – The Crimes of the Rwandan Patriotic Front). Het is het enige land waar ze bescherming moet krijgen. Hoe is het mogelijk dat een auteur niet in veiligheid is op duizenden kilometers van Rwanda?

België moet zich vragen stellen over zijn plaats in de geschiedenis. Het land moet zich in vraag stellen op vlak van vrijheid van meningsuiting en politieke overtuiging. Een van de zaken die het niveau van ontwikkeling van een land aangeven is toegang tot informatie. Wanneer mensen gepest worden op sociale media of in het echte leven omdat ze in het openbaar het woord voeren, dan roept dat vragen op.

Is België een democratisch land wanneer het accepteert dat haar eigen medeburgers worden gepest en geïntimideerd? Gelooft dit land echt in de mensenrechten? Dit is een zeer belangrijke vraag die België zich vandaag zou moeten stellen. Nu er een nieuwe (federale) regering is hoop ik dat ze zich correct gaan opstellen.

Hoe zit het met de Rwandezen in de diaspora? Laten die van zich horen? Welke soort ruggensteun krijgen jullie doorgaans?

Ik zie steeds meer mensen die openlijk protesteren tegen het onrecht in Rwanda. Ik krijg heel wat berichten van over heel de wereld (zelfs vanuit Rwanda). Er zijn veel mensen die ons aanmoedigen om deze regering te bestrijden, zaken die ik voorheen nooit gezien heb. Het doet goed om te zien hoeveel mensen de waarheid durven te zeggen en te spreken zonder de angst die hen vroeger verteerde.

Wat mij benauwt zijn de veiligheidsproblemen. Veel Rwandezen zijn bang om de overheid te verwittigen want ze vrezen voor de bilaterale relaties met Rwanda. Als er meer mensen de overheid zouden verwittigen zouden deze oproepen nochtans beter kunnen gehoord worden.

Ik moedig de Rwandezen echt aan om de dreigementen die ze krijgen aan te geven. Al deze oproepen kunnen worden gehoord. Men moet niet bang zijn en dreigementen officieel aangeven. Zo zal België deze zaken niet langer kunnen ontkennen.

Recent overleed Kizito Mihigo3 in verdachte omstandigheden. En nu is er de arrestatie van je papa. Wat denk je daarvan? Zou dit een tactiek kunnen zijn om de diaspora te muilkorven? Hoe kan men een verband leggen tussen deze 2 feiten?

Ja, zeker! Dit is een methode om mensen te intimideren. Ze proberen al degenen die hetzelfde zouden durven doen het zwijgen op te leggen. Veel mensen waardeerden Kizito. Hij was een symbool van eenheid en vrede. Zijn overlijden in duistere omstandigheden lijkt het gevolg van een wanhoopspoging te zijn (lees verder onder deze YouTube).

Hun gezag wordt bedreigd. Alles wat nu gebeurt helpt hen echter niet erg vooruit. De mensen beginnen de feiten in te zien. Ze kunnen dit alles niet langer negeren. Kizito en Paul zijn een beetje de druppel die de emmer doet overlopen. De landen die hebben samengewerkt met Rwanda beginnen zich veel vragen te stellen en zeggen bij zichzelf dat ze de hand van de duivel hebben gedrukt. Zelfs (de Engelse voetbalclub) Arsenal4 begint zich vragen te stellen. Levert het echt iets op om Visit Rwanda te etaleren terwijl dit een land is dat vredessymbolen aanvalt?

Marlène Izere. Foto: marlytbn.wordpress.com

Ik hoop echt dat heel deze zaak het einde zal betekenen van dit regime dat mensen monddood maakt, foltert en reeds zoveel kwaad heeft berokkend.

Om hier meer over te weten te komen en geïnformeerd te blijven:

Instagram Free Rusesabagina 

Facebook Free Rusesabagina 

Facebook Hotel Rwanda Rusesabagina Foundation 

Het interview van Carine Kanimba door Marlène Izere op de blog Marly TBN.

 

Trailer van de film Hotel Rwanda, met Don Cheadle; Nick Nolte en Joaquin Phoenix (2:08, Engels gesproken):

Notes:

1   Diane Rwigara is een zakenvrouw die zich in 2017 kandidaat stelde voor de presidentsverkiezingen. Haar kandidatuur werd echter geweigerd door de Rwandese overheid. Zij werd reeds meermaals aangehouden en aangeklaagd voor ‘aanzetting voor opstand’. Victoire Ingabire is voorzitter van een coalitie van Rwandese oppositiepartijen. Ook haar werd een verbod opgelegd om aan de presidentsverkiezingen deel te nemen. Zij werd in 2012 veroordeeld tot 8 jaar veroordeeld voor ‘terroristische samenzwering’.

3   Kizito Mihigo (1981-2020) was een bekend musicus en tv-presentator in Rwanda. Hij was zeer populair. Toen hij een kritisch lied over het regime componeerde in 2015 werd hij veroordeeld tot tien jaar gevangenisstraf. In februari 2020 werd hij in verdachte omstandigheden dood in een politiecel aangetroffen. Volgens de officiële versie werd hij aangehouden omdat hij zou gepoogd hebben naar Burundi te vluchten.

4   De dienst voor toerisme Visit Rwanda is sponsor van de Engelse voetbalclub Arsenal. De spelers dragen de slogan Visit Rwanda op hun mouwen.

Creative Commons

take down
the paywall
steun ons nu!