Een recente opiniepeiling toont aan dat indien Andrés Arauz Galarza mag deelnemen aan de presidentsverkiezingen van 2021 in Ecuador, hij met 45,9 procent van de stemmen in de eerste ronde zou winnen1. De opiniepeilers stelden vast dat Arauz, die van 2015 tot 2017 minister van kennis en menselijk talent was, wint bij “alle sociale lagen en regio’s van het land, met een beperkte daling bij de rijkste kiezers in het land”.
Andrés Arauz zette zijn eerste stappen in de politiek en de regering toen Rafael Correa president was van 2007 tot 2017. Voordat Arauz tijdens de laatste twee turbulente jaren van de regering-Correa regering minister werd, maakte hij na een korte periode bij de Centrale Bank carrière in het ministerie voor planning.
Tijdens zijn tienjarige dienst daar werd geen vleugje corruptie of incompetentie gelinkt aan Arauz. Toen het presidentschap van Correa eindigde, ging Arauz naar Mexico om daar te doctoreren aan de Universidad Nacional Autónoma de Mexico (UNAM).
Ver achter Arauz in de peilingen staat Guillermo Lasso Mendoza, een rechtse kandidaat. Lasso is een rijke bankier en stelde zich in 2017 al op tegen de huidige president Lenín Moreno, maar verloor. Hij is de enige kandidaat van de rechtervleugel. Toch lijkt het zijn positie in de peilingen niet vooruit te helpen. Hij zit muurvast op 32 procent.
De gepeilde personen gaven aan dat Arauz veruit de meest aantrekkelijke kandidaat was. Toch zal Arauz volgend jaar niet worden verkozen als de volgende president van het land, als het huidige machtsblok in Ecuador zijn zin krijgt. Ze zullen alle mogelijke middelen inzetten om de democratie in hun land te onderdrukken.
Correa en Moreno
De regering van Rafael Correa, die momenteel in België woont2, heeft in de periode van 2007 tot 2017 geprobeerd een brede linkse agenda te verwezenlijken. Zijn Burgerrevolutie keurde in 2008 een progressieve grondwet goed, waarin het principe van ‘goed leven’ (buen vivir in het Spaans, sumak kawsay in Quechua) centraal staat.
Investeringen van de overheid ter versterking van de sociale en economische rechten, gingen gepaard met een harde aanpak van de bedrijfscorruptie (ook van multinationals). Olie-inkomsten werden niet langer geparkeerd bij buitenlandse banken, maar werden gebruikt om te investeren in onderwijs, gezondheidszorg, wegen en andere basisinfrastructuur. Van de 17 miljoen mensen die in Ecuador leven, werden tijdens zijn regeerperiode bijna 2 miljoen uit armoede gehaald.
Tot voor de pandemie waren er dagelijks protesten in Ecuador. Corona heeft het land zeer zwaar getroffen. Foto: Voz de América/CC BY SA 2:0
De regering van Correa was een vloek voor de multinationals, zoals de Amerikaanse oliemaatschappij Chevron, en voor de Ecuadoraanse oligarchie. De gevaarlijke rechtszaak waarmee oliemaatschappij Chevron een schadevergoeding eiste van Ecuador, en die al voor het aantreden van Correa werd aangespannen, werd door de regering van Correa heftig tegengewerkt. De campagne Mano Negra (zwarte hand3) zette Chevron onder enorme internationale druk.
Chevron werkte nauw samen met de Amerikaanse ambassade in Quito en de Amerikaanse regering om Correa en zijn campagne tegen de oliegigant te ondermijnen. Niet alleen wilden ze hem persoonlijk eruit hebben, maar ze wilden ook afrekenen met de volledige politieke traditie van links, de Correïstas (de aanhangers van Rafael Correa). Lénin Moreno4, die ooit dicht bij Correa stond, maakte (na zijn verkiezing tot president in 2017) een complete ommezwaai en werd het belangrijkste instrument voor de versplintering van Ecuadoraans links.
Bij de verkiezingen van 2017 versloeg Moreno tegenstrever Guillermo Lasso, die zich nu in 2021 opnieuw kandidaat stelt. Op korte tijd maakte Moreno tijdens zijn regeerperiode een scherpe beweging naar rechts. Hij werkte nauw samen met Lasso in de Nationale Assemblee om elke sociale vooruitgang onder de regering van Correa te ondermijnen.
Samen beëindigden ze de financiering van onderwijs en gezondheidszorg, trokken arbeidsrechten en rechten op huisvesting in, wilden Ecuador’s staatsraffinaderij verkopen en dereguleerden delen van het financiële systeem. Een gevolg van dit beleid is de ontstellend nefaste reactie van Ecuador op de COVID-19-pandemie, waaronder beschuldigingen van opzettelijke onderschatting van het aantal besmettingen.
Aanval op de Correïstas
Moreno en zijn rechtse bondgenoten dekten zichzelf in tegen elke vorm van kritiek en gingen frontaal in de aanval tegen de Correïstas.
De eerste aanval diende om de politieke organisatie van de Correïstas te versnipperen en hen een politiek platform te ontzeggen. Een referendum in februari 2018 werd door het land gejaagd, waardoor de regering de democratische instellingen als de Nationale Verkiezingsraad, het Grondwettelijk Hof, het Hooggerechtshof, de Raad voor Justitie, de procureur-generaal, de hoogste ambtenaar van financiën en anderen kon vernietigen. Met behulp van de nieuwe Verkiezingsraad verdeelde Moreno de partij van Correa, de Alianza País, en nam er controle van over.
In 2013 gaf president Rafael Correa een lezing aan de Sorbonne. Foto: Cancillería de Ecuador/CC BY AS 2:0
Toen de CorreÏstas zich probeerden te hergroeperen om terug één partij te vormen, blokkeerden de overheidsinstellingen hen. Ze stelden dat ingediende namen misleidend waren of dat de verzamelde handtekeningen ongeldig waren. In 2019 maakten de Correïstas gebruik van het platform Fuerza Compromiso Social om zich in 2019 verkiesbaar te stellen voor lokale verkiezingen in 2019. Dit platform werd vervolgens in 2020 verboden.
In Brazilië verhinderde de oligarchie voormalig president Lula aan de verkiezingen van 2018 deel te nemen. Het proces (voor corruptie tegen Lula) resulteerde in het nieuwe concept lawfare5 waarin de wet als politiek instrument wordt gebruikt. In Ecuador werd eenzelfde soort lawfare gebruikt om Correa in de val te lokken en te voorkomen dat hij zich kandidaat zou kunnen stellen.
Correa werd beschuldigd van omkoping – met het bizarre idee van ‘psychische beïnvloeding’ (influjo psíquico) als basis voor de rechtszaak. De achtjarige straf die hem werd opgelegd, verhindert hem om zich in Ecuador opnieuw kandidaat te stellen. Omdat hij in België woont, kan hij echter niet worden gearresteerd en gevangengezet.6
Verkiezingen van 2021
De CorreÏstas hebben met behulp van hun platform Unión por la Esperanza (‘eenheid voor hoop’) een alliantie gesloten met de centrumbeweging Movimiento Centro Democrático om één kandidaat voor de presidentsverkiezingen van 2021 in te dienen. Arauz won de interne voorverkiezingen en werd door de alliantie genomineerd als presidentskandidaat. De partij besloot tevens twee kandidaten vice-president te hebben – zowel Rafael Correa als Carlos Rabascall.
Diana Atamaint, voorzitter van de Verkiezingscommissie kondigde reeds aan dat de Commissie Correa zal diskwalificeren en stelde zelfs dat de kandidatuur van Arauz illegaal is, als gevolg van het feit dat Correa zijn kandidaat vice-president is.
De situatie zit muurvast terwijl advocaten zich opjagen om een oplossing voor de crisis te vinden. De eerste ronde voor de presidents- en parlementsverkiezingen in Ecuador is op 7 februari 2021.
Noot van de redactie: Tijdens het vertalen van dit artikel bereikte ons het bericht dat de pogingen van Moreno om de kandidatuur van Arauz ongeldig te verklaren in eerste instantie mislukt zijn. Daar heeft de massale mobilisatie zeker een rol in gespeeld. De onverwachte overwinning van de MAS in Bolivia heeft die mobilisatie nog meer kracht gegeven. De kansen dat dit vonnis in een beroepsprocedure toch nog wordt omgekeerd zijn daarmee fel geslonken, maar in de huidige omstandigheden mag niets worden uitgesloten.
How Ecuador’s democracy is being suffocated van Vijay Prashad en Vila Troja Fernández werd vertaald door LDP.
Notes:
1 Net als in Bolivia moet een kandidaat 50 procent (plus één stem) halen of 40 procent en een verschil van 10 procent met de tweede sterkste kandidaat om in de eerste ronde al verkozen te worden tot president.
2 Rafael Correa is gehuwd met de Belgische Anne Malherbe, die hij tijdens zijn studies aan de Université Catholique de Louvain leerde kennen.
3 Een verwijzing naar de zware vervuiling die Chevron heeft achtergelaten in Ecuador.
4 Moreno was van 2007 tot 2013 vice-president onder Correa.
5 Een woordspeling door een combinatie van ‘law’ (wet) met ‘warfare’ (oorlogsvoering).
6 Een vraag van de Ecuadoraanse regering voor een internationaal aanhoudingsbevel en uitlevering werd door Interpol geweigerd.
