Het is onnodig om duidelijk te maken dat de barbaarse moord op Samuel Paty nog een tijdje zal nazinderen. Net als iedereen was ik hevig aangeslagen toen ik het tragische nieuws vernam. Niet enkel als leraar, maar eveneens als Belg en moslim vond ik het daarom nodig om mijn figuurlijke pen boven te halen. Dat een leraar onthoofd wordt voor cartoons die iedereen al duizend keer heeft gezien, maakt het in mijn ogen alleen zorgwekkender.

Het probleem gaat echter veel dieper en in enkele sloganeske kunstgreepjes zal er naar mijn bescheiden mening helaas geen oplossing gevonden worden. Een juiste diagnose vereist immers dat men erin slaagt de juiste vragen te stellen. Zo te zien lijkt dat nog steeds een quasi onmogelijke opdracht voor de politieke elite.

Dat het Vlaamse medialandschap met de talrijke correspondenten in Frankrijk er helaas niet in slaagt bepaalde zaken in de juiste context te plaatsen maakt het des te pijnlijker. Zonder deze barbaarse moord te  verheerlijken, blijf ik ervan overtuigd dat het voornamelijk over een socio-economich probleem gaat. “J’accuse’’ daarom de Franse staat van schuldig verzuim!

Laten we eerst de erbarmelijke situatie in de Franse banlieues even erbij nemen. Dat de inwoners van die buitenwijken nog steeds afgezonderd blijven van de geprivilegieerd stadscentra doordat de Franse staat het openbaar vervoer doelbewust afbouwt, zorgt al voor de nodige spanning. Dit leidt immers tot een verdere fragmentatie van de Franse maatschappij. In zo’n context wordt een “nous contre vous”-houding steeds waarschijnlijker.

Dat men nu pas besluit om de leraren een hart onder de riem te steken getuigt van opportunisme en schijnheiligheid. In de zogenaamde concentratiescholen van de banlieues worden meestal de depressieve en onervaren leraren geplaatst die vervolgens aan hun lot worden overgelaten. Een systeem genaamd “la carte scolaire’’, dat leerlingen ertoe verplicht een school te vinden in hun zone, helpt de zaken er niet op vooruit. Voeg er nog een gebrek aan investeringen en een daaruit volgende gebrek aan perspectief door de torenhoge werkloosheid aan toe en het beeld wordt wat duidelijker.

Enkele weken geleden verklaarde Macron de strijd tegen “le séparatisme islamiste’’ en het gevaar dat dit met zich meebrengt voor “la République”. Wie zijn die zogenaamde islamisten die de Franse republiek op zijn grondvesten doen daveren? Zijn dat degenen die ondermeer door Macron en ‘onze’ FN Herstal worden bewapend in conflictueze zones? Of veeleer regimes zoals Saudi-Arabië die projecten en verenigingen in Frankrijk financieren en desondanks nog steeds op veel steun mogen rekenen van Macron en co?

En waarop baseert Macron zich als hij zulke uitspraken in de mond neemt? Waar blijft ons geloof in “le monde des sciences et des preuves objectives”? Dat de dood van Samuel Paty koren op de molen van Macron en zijn regering is, lijkt me helaas een duidelijke vaststelling. Zo een walgelijke recuperatie dient uiteraard om het steeds toenemende ongenoegen te verschuilen.

Laten we die dus even onder de loep nemen. Logischerwijs begin ik met de protestbeweging van de gele hesjes, die nog steeds op hun honger blijven zitten en hun strijd blijven voortzetten tegen sociale onrechtvaardigheid. Wat met de Franse media die steeds meer onder druk komen te staan van zodra ze zich kritisch uiten over de Franse regering? Of wat met een ondemocratische hervorming van pensioenen waarbij de regering er in geslaagd is het parlement buitenspel te zetten door gretig te grijpen naar artikel 49 van de Franse grondwet?

Uiteraard moeten we het hier eveneens hebben over de desastreuze aanpak van de coronacrisis door Macron, die ondanks de ernstige situatie de lokale verkiezingen in maart liet doorgaan. Zo een roekeloze beslissing valt niet te onderschatten en zou minstens een verantwooding waard moeten zijn. Voeg daar nog een voormalige minister van Volksgezondheid eraan toe (Agnès Buzyn) die beweerde sinds januari op de hoogte te zijn van de ernstige gevolgen van het coronavirus, maar die het onnodig vond om in te grijpen.

Dat uitgerekend de Franse Eerste Minister Jean Castex enkele dagen geleden het niet kon laten om in een tweet het “nous tegen vous”-discours herop te warmen, is volgens mij bedroevenswaardig, oneerlijk en onverantwoord. Het blijft me nog steeds een raadsel  wie de “nous” en wie de “vous” zou moeten zijn. Laat me gewoon hopen dat hij hiermee de moordenaar niet met ‘’vous’’ wou aanspreken …

Uiteraard is het hier niet de bedoeling om de barbaarse moord op Samuel Paty goed te praten door tegenargumenten te gebruiken. Begrijpen mag dus in zo een context niet gelijkgesteld worden aan het bagatelliseren van eender welke misdaad. Daarom weiger ik als moslim zijnde me te verantwoorden voor dit barbarisme. Zulke gevallen moeten namelijk zorgvuldig worden bekeken zonder alle moslims over dezelfde kam te scheren.

Waarom moet een aanhanger van zogenaamde “populistische” en/of suprematistische bewegingen zich niet telkens verantwoorden voor de moord op een kleurling? Waarom moeten politici en staatshoofden die deelnemen aan bloedige en militaire operaties zich nooit verantwoorden voor duizenden burgerslachtoffers? Dit spel is zoals men zou kunnen vermoeden eindeloos en ongezond.

Zoals hierboven vermeld, behoor ik niet tot de liefhebbers van de slogan “je suis” en de moord op Samuel Paty zal er helaas weinig aan veranderen. Betekent het daarom dat ik rouwbetuigingen en compassie onnodig vind? Wel integendeel! Het is uitgerekend daarom dat ik hardnekkig weiger een “je suis’’ te zijn. Ik zou de heer Paty te veel oneer aandoen door blindelings slogans over te nemen die in mijn ogen net tegenstrijdig zijn met de vrijheid van meningsuiting.

Op basis van de vele lovende getuigenissen bleek de heer Paty een man te zijn die leerlingen aanmoedigde kritisch na te denken. Helaas staat dat haaks op de “je suis”-houding die na vijf jaar weer is komen opdagen. Dat heeft de intellectueel Emmanuel Todd vijf jaar geleden goed ondervonden toen hij met een interessant sociologisch onderzoek trachtte aan te tonen hoe de “je suis Charlie’’-beweging erin faalde de stem van het volk weer te geven. Een mediatieke boycot van de Franse mainstream media was hiervan het trieste gevolg.

Dat Charlie Hebdo naar mijn bescheiden mening veeleer gezien mag worden als de falende toepassing van de vrije meningsuiting versterkt enkel mijn overtuiging dat ik een “je ne suis pas” ben. Deze selectieve houding tegenover de vrijheid van meningsuiting hebben oud-Charlie Hebdo-artiesten zoals Siné en Olivier Cyran aan de kaak gesteld. De zaak Siné zou daarom meer aandacht mogen krijgen, alvorens Charlie Hebdo te bestempelen als de bakermat van het vrije denken.

Dat men van het recht op vrije meningsuiting een fundamenteel recht maakt in onze samenleving is uiteraard een vereiste. Enkel hiervoor zou Michel Collon, een perfect tweetalige Belgische journalist, meer aandacht mogen krijgen. Decennia lang is hij reeds een voorvechter van het totale recht op vrije meningsuiting. Dat betekent immers dat men geen enkel debat uit de weg mag gaan en al zeker niet met wie ons niet zint. Andersdenkenden met argumenten confronteren zal een grote stap voorwaarts zijn en de goede manier zijn om wijlen heer Paty te eerbiedigen. Een barbaarse moord recupereren om verdeeldheid te zaaien is in dit opzicht respectloos en te makkelijk om de politieke verantwoordelijkheden te ontlopen.

Repose en paix monsieur Paty.

Je ne suis pas Charlie, je ne suis pas Paty et j’accuse les gouvernements Français!