Bron: Pixabay

Buitenlandse huishoudhulpen in Qatar worden uitgebuit en mishandeld

In Qatar worden buitenlandse huishoudelijke hulpen nog altijd uitgebuit. Ze moeten extreem veel overwerken en ze worden mishandeld en vernederd. Dit blijkt uit een nieuw onderzoek van Amnesty International dat 105 huishoudhulpen uitgebreid interviewde.

dinsdag 20 oktober 2020 13:28
Spread the love

 

Het nieuwe onderzoeksrapport “Why do you want to rest?” Ongoing abuse of domestic workers in Qatar concludeert dat de rechten van huishoudhulpen in Qatar nog steeds worden geschonden ondanks hervormingen die de werkomstandigheden moesten verbeteren. Sommige vrouwen getuigden ook over ernstige misdrijven zoals seksueel misbruik. De huisarbeidsters zijn afkomstig uit landen als Sri Lanka, Bangladesh, de Filipijnen en Kenia.

Uitbuiting ondanks hervormingen

Qatar voerde in 2017 een nieuwe wet voor huishoudelijk personeel in. Daarin werden het maximum aantal werkuren per dag, verplichte pauzes, een vrije dag per week en vakantiegeld vastgelegd. Die wet wordt echter niet nageleefd: 90 van de 105 vrouwen met wie Amnesty sprak, zeggen dat ze regelmatig meer dan veertien uur per dag werken, 89 vrouwen werken vaak zeven dagen per week en van 87 vrouwen werd het paspoort door de werkgever geconfisqueerd. De helft van het aantal geïnterviewde vrouwen vertelde dat ze meer dan achttien uur per dag werkten en de meesten kregen nooit een vrije dag. Enkelen gaven aan dat ze niet naar behoren betaald werden. Veertig vrouwen zegden te zijn beledigd, geslagen of bespuugd.

‘In Qatar heerst een systeem dat werkgevers nog steeds in staat stelt om huishoudhulpen te behandelen alsof zij hun bezit zijn,’ zegt Steve Cockburn van Amnesty International. Gebrek aan toezicht op naleving van de wet voor huishoudelijk personeel en het sponsorsysteem dat in Qatar geldt, zorgen ervoor dat werkgevers enorm veel macht hebben over hun werknemers. Bovendien zijn er voor de vrouwen veel obstakels om misbruik bij de autoriteiten te rapporteren. Ook is straffeloosheid wijdverbreid.

Het kafala– of sponsorsysteem vereist van buitenlandse arbeidskrachten dat zij een lokale sponsor hebben die zorgt voor de toestemming om het land binnen te komen en die toeziet op het verblijf. Vaak wordt daarbij hun paspoort afgenomen.

Hervormingen

Recent voerde Qatar een minimumloon in voor arbeidsmigranten in en hebben zij wettelijk niet langer toestemming van hun werkgever nodig om van baan te kunnen veranderen of om het land te mogen verlaten. Deze wetswijzigingen zorgen er in theorie voor dat werknemers makkelijker aan uitbuiting kunnen ontsnappen, maar in realiteit zal het misbruik niet significant afnemen of zullen de werkomstandigheden niet écht verbeteren als er geen aanvullende maatregelen worden genomen en er geen werk gemaakt wordt van implementatie van de wet.

Lange werktijden

De geïnterviewden noemden lange werktijden zonder een behoorlijke rusttijd als een van de meest voorkomende vormen van misbruik van huishoudelijk personeel. Volgens hun contracten mag huishoudelijk personeel niet meer dan 10 uur per dag en zes dagen per week werken. Dit is al meer dan de normen van de Internationale Arbeidsorganisatie ILO, maar de werkelijkheid is nog erger. De vrouwen die Amnesty sprak, werkten gemiddeld 16 uur per dag, meestal zonder vrije dag – zonder betaald te worden voor overwerk. Dat betekent dat zij 112 uur per week werken; bijna twee keer zoveel uren als is toegestaan.

Reina (45) uit de Filipijnen vertelde dat ze een auto-ongeluk kreeg omdat ze maar twee uur had geslapen: ‘Ik ging om één uur ’s nachts naar bed. Om 3 uur ‘s nachts maakte de 17-jarige dochter van het gezin me wakker om voor haar een blikje Red Bull te gaan kopen. Daarna begon ik om half zes met mijn dagelijkse werk, waste de auto en bereidde me voor om de kinderen naar school te rijden. Om tien uur reed ik met de auto tegen een muur aan.’

De wet voor huishoudelijk personeel stelt  het maximum aantal werkuren weliswaar op tien uur per dag, maar staat meer werkuren toe als de huishoudhulp daarmee instemt. Door de scheve machtsverhouding en grote afhankelijkheid van hun werkgever durven veel hulpen dit niet te weigeren.

Mishandeling, misbruik en vernedering

Emily: ‘Madam zal zeggen [je bent] een monster, ik snijd je tong af. Ik ben bang. Ze zal me zeggen dat ze me zal doden, altijd lelijke woorden. Ik ben slechts een hulp, ik kan niets doen.’

Amnesty sprak veertig vrouwen die zeggen dat ze verbaal en fysiek mishandeld zijn. Vaak gaat het om vernedering, geschreeuw en beledigingen. Vijftien vrouwen vertelden dat ze werden bespuugd, geslagen, geschopt, gestompt en aan hun haren werden getrokken. Vijf vrouwen gaven aan dat ze seksueel misbruikt werden door hun werkgever of door familieleden die op bezoek waren. De meeste vrouwen deden geen aangifte uit angst voor wraak. Een vrouw die wel aangifte deed van een poging tot verkrachting, kreeg van de politie te horen dat ze ‘verhalen verzon’. Daarmee was de zaak afgedaan.

Straffeloosheid

Werkgevers die misbruik maken van hun huishoudhulpen, gaan meestal vrijuit. ‘Bij geen van de vrouwen met wie Amnesty sprak, moest de dader verantwoording afleggen. Als Qatar huishoudelijke hulpen wil beschermen, zal het een duidelijke signaal moeten geven aan de werkgevers dat uitbuiting niet wordt getolereerd’, zegt Steve Cockburn.

Tot 2018 had huishoudelijk personeel geen toegang tot klachtenmechanismen. Daarna werden de Comités voor het beslechten van arbeidsgeschillen opgericht, maar er zijn vertragingen en andere problemen bij de klachtenafhandeling.

Een grote fout in het systeem is dat huishoudelijk personeel tijdens het verwerken van hun klachten het risico loopt hun wettelijke status, inkomen en verblijfplaats te verliezen. Ze hebben terwijl de klachtenprocedure loopt een veilige schuilplaats en inkomen nodig om in hun levensonderhoud te voorzien. Een door de overheid gerund opvangcentrum is echter niet volledig operationeel. Daardoor is het indienen van een klacht bij de Comités voor de meeste vrouwen geen haalbare optie. Bovendien kunnen vrouwen die hun werkgever verlaten met vergeldingsmaatregelen te maken krijgen en beschuldigd worden van ‘weglopen’ of andere strafbare feiten. Zeker tien vrouwen met wie Amnesty sprak, zeiden ten onrechte te worden beschuldigd van diefstaf, dertien anderen van ‘weglopen’.

Klachten over fysiek en seksueel misbruik worden behandeld door de strafrechter. Maar doordat huishoudelijk personeel voor onderdak en wettelijke status afhankelijk is van hun werkgever en zij geen vertrouwen hebben in het systeem, doen veel vrouwen geen aangifte. Hierdoor blijven ernstige misdrijven onbestraft.

Het isolement waarin veel huishoudhulpen verkeren en de beperkingen die aan hun bewegingsvrijheid worden opgelegd, maken het voor hen erg moeilijk om toegang te krijgen tot steun of om misbruik te ontvluchten. Net  als andere werkende migranten in Qatar, mag huishoudelijk personeel geen vakbond oprichten of er lid van worden.

Amnesty’s oproep

Steve Cockburn: ‘We roepen de autoriteiten van Qatar op om de volledige implementatie van de wet te verzekeren. Er moeten effectieve toezichtmechanismen komen en maatregelen tegen werkgevers die hun personeel uitbuiten. Ondanks pogingen om de arbeidswetten te hervormen, faalt Qatar nog altijd in het beschermen van de meest kwetsbare vrouwen in het land.’

Creative Commons

take down
the paywall
steun ons nu!