De community ruimte is een vrije online ruimte (blog) waar vrijwilligers en organisaties hun opinies kunnen publiceren. De standpunten vermeld in deze community reflecteren niet noodzakelijk de redactionele lijn van DeWereldMorgen.be. De verantwoordelijkheid over de inhoud ligt bij de auteur.

Bron: Antwerpen Schaliegasvrij
Opinie -

Greenwashing in de wielersport door INEOS en andere fossiele bedrijven

maandag 19 oktober 2020 10:52
Spread the love

 

‘INEOS plastiekfabriek: zonde van Vlaanderen’

Zondag 18 oktober hing er een grote banner aan een meer dan 200 jaar oude windmolen op het traject van de Ronde van Vlaanderen. Op de banner stond te lezen: “INEOS PLASTIEKFABRIEK – ZONDE VAN VLAANDEREN”. Ondanks de – volgens talrijke getuigen ter plaatse – duidelijke en ruime aandacht vanuit de helikopter ingehuurd door de productie verantwoordelijk voor de verslaggeving van het gebeuren, werden deze luchtbeelden van het historisch monument (voor de gelegenheid dus aangekleed met een verwijzing naar een onderwerp dat rechtstreeks gelinkt is aan de Ronde van Vlaanderen) geschrapt door de redactie van onze publieke omroep. Dit in tegenstelling tot beelden van een zeker ‘Kasteel du Parc-Locmaria’ of de ‘Kapel van Kerselare’, waar doorgewinterde Ronde-rotten als Michel Wuyts en José De Cauwer nog nooit van gehoord hadden, die wel de nodige aandacht kregen.

Bron: Antwerpen Schaliegasvrij

Vlaanderen investeert in fossiele plastics

INEOS WILL FALL voerde doelbewust actie rond dit vervuilend petrochemisch dossier tijdens deze editie van de Ronde van Vlaanderen. Ze geven aan dat er tot 16 miljoen euro aan subsidies werd beloofd door de Vlaamse overheid en tot een half miljard euro Vlaams gedragen financiële garantstelling verleend werd voor de bankfinanciering van INEOS Project One via Participatiemaatschappij Vlaanderen. “Vooral het feit dat Vlaanderen zich garant stelt voor een risicovol en voorbijgestreefd project waarvan de slaagkans zelfs door de banken in twijfel wordt getrokken, getuigt van economische waanzin.”

De campagnegroep stelt dat het bedrijf bovendien door middel van de on-transparante structuur belastingen op import en export ontduikt en kan genieten van miljardenkortingen op hun energiefactuur. “Dit onder de aandacht brengen via de Ronde van Vlaanderen leek ons dé manier om de Vlaamse burgers correct te informeren. De Ronde van Vlaanderen kan of mag geen uithangbord zijn van milieu- en klimaat-destructieve private bedrijven die profiteren van de Vlaamse belastingbetaler”, besluit zij.

Sportsponsoring: merkbekendheid en onderdeel van ons collectief geheugen

Het imago van het profwielrennen werd door de jaren heen grotendeels bepaald door de sponsors van de verschillende deelnemende teams. Namen zoals Mapei, Molteni, Festina, Rodania, Quick Step … staan in ieders geheugen gegrift en zijn onlosmakelijk verweven met de geschiedenis van het wielrennen. Vele wielerliefhebbers hebben staan juichen voor ploegen gesponsord door bedrijven uit de meest uiteenlopende sectoren, die de meest uiteenlopende dingen aan de man probeerden te brengen (kauwgom, uurwerken, huishoudtoestellen, airco’s, bier, bankproducten …). Ook in andere sporttakken hebben sponsors steeds een grote rol gespeeld, aangezien sportteams voor een groot deel rekenen op hun financiële steun voor de aankoop van nieuw materiaal of spelers. Algemeen wordt aangenomen dat ongeveer 90 procent van het budget van wielerploegen van sponsoring afkomstig is. Als een sponsor zich terugtrekt, is een wielerploeg de facto dood. De opluchting was dan ook groot toen in het voorjaar 2019 de Britse chemiereus INEOS bekendmaakte vanaf 1 mei Team SKY over te nemen.

Voor het overgrote deel waren en zijn deze sportsponsors bedrijven uit de retail- of dienstensector, die er rechtstreeks baat bij hebben hun naamsbekendheid te vergroten om hun omzetcijfer op te krikken. Voor relatief weinig geld – zeker in vergelijking met bijvoorbeeld de voetbalwereld of F1 – kopen die bedrijven merkbekendheid en een toegangsticket tot nieuwe markten.

Onder deze bedrijven ook de tabaksindustrie, die na verschillende overgangsjaren met steeds meer reglementering, uiteindelijk een totaalverbod op reclame opgelegd kreeg met als reden: de algemene volksgezondheid. Naast INEOS kondigde ook de Franse oliereus TOTAL vorig jaar aan dat het de nieuwe naamsponsor werd van Team Direct Energie.

Maar wat maakt dat chemische of andere bedrijven zonder retailklanten grote reclamebudgetten spenderen, terwijl hun klantenbestand uitsluitend bestaat uit een handvol gekende nichespelers en de kans dat een particulier persoon of KMO buiten deze nichesector ooit één van hun producten rechtstreeks zal afnemen quasi nihil is?

De motieven van bedrijven als INEOS en TOTAL  zijn helemaal anders, zegt Wim Lagae, sporteconoom aan de KU Leuven: “Het gaat om twee belaagde bedrijven. Zij moeten van hun imago van vervuiler af geraken. Ze moeten tonen dat ze innoveren, en meewerken aan een CO2-arme economie. Wielersponsoring past daarin.” Een typisch voorbeeld: “Fietsen is gezond en draagt bij tot de vermindering van files en de vervuiling”, zei Jim Ratcliffe, de CEO van INEOS, bij de bekendmaking van de overname van Team SKY.

“Voorheen werd het de kankerverwekkende en misleidende tabaksindustrie verboden nog te adverteren binnen de sportwereld. Misschien is het hoog tijd om deze beperkingen ook op te leggen aan de fossiele brandstoffen en plastic industrie, nota bene even kankerverwekkend en dus pure misleiding naar het publiek toe”, stellen Antwerpen Schaliegasvrij en de leden van de INEOS WILL FALL-campagne.

Geen INEOS-fabriek zonder investering in nationale of populaire sport: populisme en greenwashing gaan hand in hand

De burgerbeweging Antwerpen Schaliegasvrij en de leden van de INEOS WILL FALL-campagne vinden het niet kunnen dat fossiele bedrijven zoals INEOS een plaats krijgen binnen de wielersport en andere sporten: “Door geld te steken in de meest geliefde sporten in regio’s en landen waar INEOS zich vestigt, leidt CEO Jim Ratcliffe de aandacht af van de milieuproblematiek van INEOS en minimaliseert aldus mogelijke kritiek. Pure greenwashing dus.”

Bij de verhuis naar Zwitserland in 2010 omwille van een taks-dispuut met de Britse overheid, probeerde INEOS de argwanende Zwitsers voor zich te winnen door te investeren in de eersteklasser FC Lausanne, een van de oudste Zwitserse voetbalteams. De sportieve resultaten waren echter rampzalig en tot twee keer toe zakte Lausanne naar de tweede divisie. Na vorig seizoen kon de club opnieuw naar eerste klasse promoveren. De Zwitserse krant ‘Le Temps’ berichtte in 2018: “Niemand is op de hoogte van de afspraken die Ratcliffe maakte met de fiscale autoriteiten van de streek, die deze informatie als ‘niet-publiek’ beschouwen. Men vraagt zich af of de investeringen in het hockeyteam, jeugdteams in allerlei sporttakken en FC Lausanne-Sport een tegenprestatie zijn voor aantrekkelijke fiscale voordelen?” Aangezien CEO Ratcliffe toen volgens dezelfde bron nog geen enkele wedstrijd van FC Lausanne bijwoonde, was het duidelijk dat het sportieve aspect niet primeerde bij de Brit.

Enkele maanden na het afronden van de Forties-transactie, waarbij INEOS het volledige olie- en gasleidingennetwerk in de Noordzee kocht van British Petroleum – dat deze verouderde fossiele brandstof installaties voor een spotprijs van de hand deed (GBP 190 miljoen) omwille van te hoge kosten voor de broodnodige herstel- en restauratiewerken – werd bekend gemaakt dat Ratcliffe het zeilteam van meervoudig Olympisch kampioen Ben Ainslie zou financieren om in 2021 mee te dingen naar de America’s Cup. Sinds dit nieuws bekend raakte, zit er voor ‘Sir’ Ben Ainslie niets ander op dan iedereen trachten te overtuigen dat zijn team, samen met INEOS, onafgebroken werkt aan oplossingen voor het plasticprobleem in de oceanen en dat het net is om dit probleem beter te kunnen tackelen dat hij met INEOS – letterlijk en figuurlijk – “in zee ging”!

De overname van de Franse 1e-klasse voetbalclub Nice in 2019 viel samen met de aankondiging van de hervestiging van een deel van de Britse INEOS-vennootschappen en de persoonlijke domicilies van Ratcliffe en zijn twee mede-vennoten naar Monaco. Hoofdreden: een gunstiger belastingregime voor hun persoonlijke vermogens alsook het ontwijken van invoertaksen voor de vennootschappen nadat Brexit een feit werd, aangezien de meeste van hun activiteiten gevestigd zijn op het continent. Dit veroorzaakte een golf van ongenoegen onder de bevolking toen het nieuws van zijn verhuis naar Monaco uitlekte via de pers en bezorgde de Britse & Schotse regeringen een serieuze mokerslag, rekening houdend met de mogelijks tot 4 miljard pond belastinginkomsten die de Britse Staat zal mislopen, nadat zij bovendien ook nog ingestemd hadden om mee te investeren in sommige van zijn projecten!

Intussen is INEOS tevens hoofdsponsor van Mercedes-AMG Petronas Formule 1-team. In de gebouwen van de Royal Automobile Club in London werd begin februari 2019 de nieuwe Mercedes-AMG Petronas W11 F1-wagen onthuld, met voortaan het INEOS-logo erop. Twee maanden eerder hadden teambaas Toto Wolff en Jim Ratcliffe een deal gesloten ter waarde van 120 miljoen euro over vijf jaar, ingaand vanaf 2020. De perfecte manier om potentiële autokopers in grote markten als Azië en het Midden-Oosten te bespelen met het oog op de productie van de nieuwe 4×4 van INEOS, genaamd Grenadier. Maar ook hier blijft Ratcliffe inzetten op fossiele brandstoffen, aangezien de off-roaders zullen worden uitgerust met zeer zware benzine- en dieselmotoren, allemaal 3,0-liter zes-in-lijns van BMW.

Na de aankondiging van de investering in de Antwerpse haven werd dus bekend dat Ratcliffe ‘Team SKY’ kocht, de wielerploeg die zonder sponsor viel toen bleek dat de nieuwe Amerikaanse eigenaar van SKY – het Amerikaanse telecombedrijf Comcast Corporation – geen interesse had in wielrennen. Niet toevallig, rekening houdend met wat voorafgaat en aangezien wielrennen tot één van de meest populaire sporten in Vlaanderen gerekend wordt.

Vrijwel meteen laaide de controverse op over het feit dat Team SKY het jaar voordien rondreed met walvissen op de uitrusting en iedereen opriep om de oceanen te beschermen, om zich vervolgens te laten sponsoren door een van de grootste vervuilers van dezelfde oceanen.​​​​​​​

Oud uniform van Team Sky.

INEOS koopt zich een imago

Het is overduidelijk dat de meeste renners van het vroegere Team SKY bepaalde instructies kregen vooraleer de pers te woord te staan over hun nieuwe sponsor. Froome had het in interviews (o.a. gepubliceerd in Wielerflits.nl ) steevast over INEOS als “energiebedrijf”. Hij verklaarde dat zijn ploeg “niet fair” behandeld werd ten opzichte van bijvoorbeeld Team TOTAL. Dit terwijl INEOS helemaal geen energiebedrijf is maar een chemisch bedrijf dat volop gebruik maakt van fossiele grondstoffen en van plan is de productie van (wegwerp)-plastics nog op te drijven. 

In eigen land kregen niet alleen INEOS, maar ook de renners zelf onmiddellijk een hele hoop kritiek te slikken. In The Independent kon men lezen: “De meest recente inbreuk op ons gevoel van fatsoen is dat men onze meest capabele wielrenners er op een of andere manier wist van te overtuigen het logo te dragen van een van de meest vervuilende bedrijven uit het Verenigd Koninkrijk.” Bij de renners zelf ging de meeste kritiek naar de ‘sterren’ van het team, met name Froome en Geraint, die met hun palmares vlot een nieuw contract hadden kunnen ondertekenen bij eender welke andere wielerploeg. Ondanks het feit dat beide kopmannen reeds geruime tijd als officiële inwoners van Monaco geregistreerd stonden, werd snel duidelijk dat de financiële voorwaarden in potentiële nieuwe contracten primeerden boven de impact van hun nieuwe werkgever op de toekomst van onze planeet. Ook in het buitenland zwol het protest aan.

Wielersport: makkelijke prooi voor greenwashing

Weer anderen bekijken dan weer enkel het financiële plaatje. Bijgaande tweet van Patrick Lefevere, CEO van Deceuninck-Quickstep, bewijst dat bepaalde aspecten van de wielersport dringend moeten herbekeken worden indien men de traditionele wielerploegen wil weerhouden te kiezen voor de lokroep van “het grote geld met een fossiel reukje”! Het prijzengeld in de verschillende rondes en wedstrijden is belachelijk laag in vergelijking met wat bijvoorbeeld voetbalclubs opstrijken in de Champions League en wielerploegen krijgen niets te zien van de inkomsten uit televisierechten, terwijl het wel de renners zijn die voor het spektakel zorgen.

Ook in de media voelt men duidelijk de terughoudendheid of het gebrek aan moed van bepaalde professionele mensen om het te hebben over de vervuilende activiteiten van INEOS. Er zijn uitzonderingen, zoals bijvoorbeeld Eurosport, waar men deze problematiek reeds verschillende keren ter sprake bracht. Maar het is intriest dat op een publieke zender als VRT nooit gesproken wordt over ‘greenwashing’ of de controversie van een vervuilend chemiebedrijf en plasticproducent die de mooie wielersport gebruikt als instrument om zichzelf ‘schoon te wassen’ terwijl het anderzijds volop de kaart trekt van fossiele brandstoffen.

Zwijgt men uit liefde voor de sport en de angst dat deze kapitaalkrachtige bedrijven zich zouden terugtrekken? Of is de politieke invloed via de raad van bestuur van onze publieke omroep zo diep doorgedrongen dat journalisten en presentatoren een verbod opgelegd werd hierover te spreken? Niet toevallig wordt de huidige raad van bestuur van VRT bevolkt door personen met dezelfde politieke achtergrond als diegenen die dit vervuilende bedrijf financiële en fiscale ‘incentives’ aanboden om zich te vestigen in de Haven van Antwerpen.

Ook sportjournalisten hebben een maatschappelijke rol te vervullen …

Het is de plicht van de VRT om haar maatschappelijke functie te vervullen en de bevolking te informeren over misleidende praktijken die een nefaste invloed hebben op de algemene volksgezondheid. Indien iedereen aan het zelfde zeel trekt, lijkt het mij onwaarschijnlijk dat alle journalisten en presentatoren gelijktijdig verzocht worden andere horizonten op te zoeken …

Dus doen wij graag beroep op het geweten van de Belgische sportjournalisten om de nodige moed te verzamelen en de talrijke Vlaamse wielerliefhebbers correct te informeren over de greenwashing door sportsponsoring en over de schadelijke activiteiten van bedrijven zoals INEOS, TOTAL … In tijden waar de hele wereldbevolking geacht wordt inspanningen te leveren om onze planeet en al haar bewoners te redden van de klimaatcrisis en groeiende plasticvervuiling, dwingen dergelijke bedrijven – gesteund door de Vlaamse overheid – Vlaanderen en België tot een heuse chasse-patate in de race voor het bereiken van de klimaatdoelstellingen!

 

Annick Vanisterbecq
Antwerpen Schaliegasvrij

Creative Commons

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!