De coronacrisis stelt de kwetsbaarheid van ons voedselsysteem op het scherpst van de snee. Drie dagen geleden kreeg het Wereldvoedselprogramma van de VN de Nobelprijs voor de Vrede.

Vandaag zegt een nieuwe analyse van Oxfam dat de reactie van de internationale gemeenschap op de wereldwijde voedselonzekerheid gevaarlijk ontoereikend is.

In Jemen, Congo, Nigeria, Burkina Faso en Somalië – vijf van de zeven landen waar ernstige honger blijft toenemen – hebben donoren tot nu toe helemaal geen geld gegeven voor de “Covid-gerelateerde voedselhulp”, onderdeel van de humanitaire oproep van de VN ter waarde van 10,34 miljard dollar. Ondanks het feit dat meer dan 55 miljoen mensen in de zeven zwaarst getroffen landen, waaronder Afghanistan en Zuid-Soedan, te maken hebben met ernstige tot extreme voedselonzekerheid.

2020 de perfecte storm

“2020 is een perfecte storm. Jaren van verwaarlozing betekenen dat miljoenen mensen onnodig kwetsbaar blijven voor schokken als Covid, klimaatverandering en conflicten. In juli waarschuwde Oxfam dat tegen het einde van dit jaar meer mensen zouden kunnen sterven aan Covid-gerelateerde honger dan aan de ziekte zelf”, zegt Thierry Kesteloot, beleidsmedewerker voedselsystemen voor Oxfam België.

Er is meer nodig om de structurele oorzaken van de Covid-voedselcrisis aan te pakken. Deze voedselcrisis is immers nauw verbonden met economische, sociale, gender- en milieuonrechtvaardigheid van het vrijemarktneoliberalisme, zegt een rapport dat vandaag is gelanceerd door CSM, de grootste internationale samenwerking van basisorganisaties en inheemse volkeren die werken aan het uitroeien van voedselonzekerheid en ondervoeding. Het rapport, dat gelanceerd wordt met de steun van Oxfam, benadrukt dat de crisis niet zal worden opgelost door noodmaatregelen of stimuleringspakketten die hetzelfde model bestendigen, maar alleen door een radicale transformatie van voedselsystemen.

Een Belgische ommeslag

In plaats van het bevorderen van een intensieve, exportgerichte landbouw die ongelijkheid, mensenrechtenschendingen en de klimaatcrisis bestendigt, dringt het rapport er bij overheden op aan om agro-ecologie, die gezond en voedzaam voedsel biedt en tegelijkertijd het milieu beschermt, aan te moedigen. “De pandemie biedt een eenmalige kans om de agro-ecologische transitie te versnellen en decennia van neoliberaal beleid dat de ongelijkheden heeft verergerd, om te buigen”, aldus Thierry Kesteloot.

Bovendien is het hoog tijd dat ontwikkelingsprioriteiten opnieuw worden gedefinieerd in overeenstemming met genderrechtvaardigheid en de eisen van de jeugd als de toekomstige hoeders van de voedselsystemen, zo staat in het verslag. Overheden moeten prioriteit geven aan de toekomstige gezondheid van mens en planeet, een einde maken aan structurele discriminatie en mensenrechtenschendingen.

“De nieuwe Belgische regering geeft een welkom signaal door de nadruk te leggen op beleidscoherentie voor ontwikkeling, en aandacht voor de transitie naar duurzame voedselsystemen. De tijd dringt. De regering moet nu mee de omslag maken”, aldus Thierry Kesteloot.

Aan de vooravond van de Wereldvoedseldag komt het Comité voor de Wereldvoedselzekerheid (CFS) samen, waar de internationale gemeenschap hopelijk tegemoetkomt aan de noden op korte termijn en de structurele oorzaken van de crisis aanpakt. Het CFS heeft het mandaat en de capaciteit om de kwetsbaarheid van het wereldvoedselsysteem aan te pakken.