Bron: Pixabay
Opinie -

Kritieken op miljonairstaks weerlegd

De Vivaldi-partijen startten de onderhandelingen voor een regeerakkoord met een wensenlijst van 11 miljard euro aan nieuw beleid. Op het einde van de rit bleef er 3,2 miljard euro over. De reden? Te weinig financiële middelen. Dat de coronacrisis de financiële ruimte heeft verkleind, is te begrijpen. Maar wat niet te begrijpen is, is de weigering om de enorme belastingverlagingen die de bezittende klasse van de vorige regering kreeg, te herzien. En dat niet alleen, men weigerde ook om een vermogensbelasting in te voeren. 

donderdag 8 oktober 2020 18:35
Spread the love

 

Daardoor ontbreken de financiële middelen om onmiddellijk een minimumpensioen in te voeren van 1.500 euro netto per maand voor een loopbaan van 40 jaar. Er zal ook te weinig geld zijn om ervoor te zorgen dat alle uitkeringen opgetild worden tot boven de armoedegrens. Omdat men dat beseft, hanteert men in het regeerakkoord een voorzichtig taalgebruik. Zo zal het minimumpensioen geleidelijk worden opgetrokken “richting” 1.500 euro, zonder te zeggen dat dit bruto of netto is.

Daarbij zal niet iedereen ervan kunnen genieten. Je hebt pas recht na een loopbaan van 45 jaar. Slechts één op twee mannen en één op tien vrouwen halen een loopbaan van 45 jaar. Even voorzichtig is men met het optrekken van de uitkeringen: “De uitkeringen zullen opgetrokken worden richting de armoedegrens”.

Nochtans was dit al een belofte van de vorige regering. Het voorzichtige taalgebruik hanteerde men ook bij het thema “eerlijke fiscaliteit en correcte inning”. Daar lees je in het regeerakkoord op pagina 43 de vage belofte: “De overheid zal streven naar een eerlijke bijdrage van die personen die de grootste draagkracht hebben om bij te dragen, met respect voor het ondernemerschap”. 

Nochtans had door de invoering van een belasting op het grote vermogen, de wensenlijst van 11 miljard euro aan nieuw beleid zoals voldoende investeringen in openbaar vervoer, duurzame energie en sociaal beleid, kunnen gerealiseerd worden. Onderzoek heeft uitgewezen dat ongeveer 85 procent van de mensen voorstander is van een taks op de grote fortuinen. De belofte “om personen met de grootste draagkracht” te laten bijdragen, schept ruimte om van de miljonairstaks een prioriteit te maken.

Laten we de Vivaldi-partijen uitdagen en hun argumenten geven om nu eens eindelijk een vermogensbelasting in te voeren. Een wetsvoorstel hoeft niet meer geschreven te worden. Het is er al sinds 21 oktober 2015. Het werd ingediend door twee volksvertegenwoordigers van de PVDA/PTB: Marco Van Hees en Raoul Hedebouw.

Waarom is het belangrijk om een miljonairstaks in te voeren?

Uit een studie uitgevoerd door Sarah Kuypers en Ive Marx van het Centrum Sociaal Beleid blijkt dat het vermogen van de tien procent meest gefortuneerde Belgische huishoudens bijna even groot is als dat van de overige 90 procent. De 1 procent rijkste gezinnen, zeg maar de toplaag, bezit 19,7 procent van het totale vermogen, oftewel 492,88 miljard euro. Dat is meer dan het bruto binnenlands product van ons land dat 450,5 miljard euro bedroeg in 2018. In België is de vermogensongelijkheid groot en dit ondermijnt de democratie.

Mensen met veel vermogen zijn niet alleen rijk, maar hebben ook veel macht en invloed. Ze bezitten grote delen van de economie waardoor ze kunnen bepalen wat, hoeveel en op welke manier er geproduceerd wordt. Hun invloed op de samenleving verwezenlijken ze door te participeren met hun vermogen in de media.

Zo verwierf Thomas Leysen, die over een vermogen beschikt van 50 miljoen euro, een absolute meerderheid in Mediahuis. Dat is de groep die onder andere de volgende kranten uitgeeft: De Standaard, het Nieuwsblad, Gazet van Antwerpen, Het Belang van Limburg en Metro. En dan is er nog die andere rijke mediabaas: de miljardair Christian Van Thillo met een vermogen van 1,6 miljard euro. Hij is mediabaas van de groep DPG, bekend van Het Laatste Nieuws, Dag Allemaal, De Morgen, Humo en VTM.

Beide mediabazen zijn ook actief in het buitenland, om daar ook de krantenmarkt te veroveren. Ben je dan verwonderd dat bijvoorbeeld een staking van de vakbonden eerder negatieve aandacht krijgt dan positieve in het Vlaamse medialandschap? 

Hoe wordt de miljonairstaks berekend?

De taks omvat drie aanslagvoeten: 1 procent boven 1 miljoen euro, 2 procent boven 2 miljoen euro, 3 procent voor al wat boven 3 miljoen euro ligt. Die percentages worden toegepast op het netto vermogen. Hoe wordt dit bepaald? Alles wat een gezin bezit, wordt opgeteld. Dat zijn: de onroerende goederen (gebouwen, gronden, ondernemingen), de roerende goederen (voertuigen, diamanten en kunstwerken), de financiële goederen (bankrekeningen, cash geld, aandelen en obligaties). Daar worden de schulden van afgetrokken.

Vervolgens voorziet de miljonairstaks in belastingvrije sommen: een bedrag van maximum 500.000 euro voor het woonhuis dat het gezin betrekt, alsook maximum 500.000 euro voor de activa die worden gebruikt voor het beroep. Na aftrek van de schulden en de belastingvrije sommen wordt op het overige vermogen het overeenstemmende percentage van de vermogensbelasting toegepast. 

Wie komt in aanmerking? 

Met een vermogenstaks vanaf 1 miljoen euro, maar in de praktijk vanaf 2 miljoen euro, gelet op de toepassing van een vrijstelling voor de eigen woning en een vrijstelling voor de beroepsactiva, wordt slechts 2 tot 3 procent van de gezinnen getroffen. 97 procent van de bevolking wordt ongemoeid gelaten. Een miljonairstaks geldt dus maar voor een heel kleine minderheid van de bevolking. Dat komt omdat het vermogen sterk geconcentreerd is. De jaarlijkse opbrengst wordt geraamd op 8 miljard euro.

Laten we nu verder gaan met de antwoorden op de meest bekende kritieken.

Een miljonairstaks zal zorgen dat de vermogenden het land verlaten

Dat rijke mensen op de vlucht slaan, is de meest gehoorde kritiek op de miljonairstaks. Hierdoor zouden immers veel arbeidsplaatsen kunnen verloren gaan. Nochtans is de angst hiervoor ongegrond. In het wetsvoorstel staat het volgende: “Elk jaar wordt een miljonairstaks gevestigd op het vermogen van de gezinnen waarvan op zijn minst één lid rijksinwoner is geweest gedurende heel dat jaar, of gedurende een deel ervan”. Maar het volgende staat er ook: “Op het in België aanwezige vermogen van de gezinnen waarvan de leden geen rijksinwoners zijn”. Dat wil dus zeggen dat ondanks rijke mensen verhuizen naar het buitenland, hun aanwezige vermogen in België, zoals hun bedrijven waaruit ze de meeste rijkdom halen, België niet verlaten. 

Je mag inderdaad verwachten dat, als er een belasting komt op het grote vermogen, er enkele “heel” rijke mensen naar het buitenland verhuizen. Maar we schaffen toch ook niet de verkeerslichten af omdat er enkelen door het rode licht rijden? Dat het niet over een massale uittocht gaat, heeft Frankrijk mogen ervaren. Voordat Macron de Franse vermogensbelasting uitholde, verliet slechts 1 procent het land. Dit betekent dat 99 procent deze belasting zijn blijven betalen. 

Een miljonairstaks invoeren is niet haalbaar, omdat België niet beschikt over een vermogenskadaster

Het ontbreken van een vermogenskadaster, een register waarin het vermogen en de identiteit van de eigenaars worden geregistreerd, is een tweede hardnekkige reden die de tegenstanders van een miljonairstaks gebruiken. Onterecht! De miljonairstaks, zoals geformuleerd in het wetsvoorstel van de PVDA, is een belasting op basis van een aangifte. Dat wil zeggen dat de gezinnen zelf moeten nagaan of zij de miljonairstaks verschuldigd zijn.

Ingeval de fiscus van mening is dat een gezin de taks wellicht verschuldigd is, kan zij ook uit eigen beweging dat gezin verzoeken een aangifte in te dienen. Je hebt dus niet onmiddellijk een vermogenskadaster nodig voor de invoering van de taks.

Wel is een vermogenskadaster onmisbaar voor de controle op de aangiften en terzelfder tijd is het ook een instrument voor de strijd tegen de fiscale fraude. Het kan dus perfect later worden ingevoerd. We hoeven daar wel geen 500 dagen voor te wachten. Enkele jaren geleden al zei de toenmalige gouverneur van de Nationale Bank, Luc Coene dat een vermogenskadaster invoeren redelijk eenvoudig is. “Veel van die gegevens zoals immobiliën en financiële activa zijn nu al bekend bij diverse overheidsdiensten. Technisch gezien is het met de huidige IT niet moeilijk om die gegevens samen te brengen”. 

Het is onbegonnen werk om de waarde van je vermogen te bepalen

De tegenstanders van een miljonairstaks komen er dikwijls mee af: hoe ga je nu de waarde van je huisraad en je schilderijen bepalen? Alsof dit nu juist het belangrijkste is. Men wil op deze manier het wetsvoorstel wat in het belachelijke trekken. Wat het roerende vermogen betreft gaat het immers in de eerste plaats over de financiële goederen en niet over potten en pannen.

Trouwens de waardering van bezittingen in ons land is al een gangbare praktijk. Zo moeten alle vennootschappen jaarlijks hun bezittingen waarderen bij het opmaken van hun balans. Ook is elke aangifte van nalatenschap gebaseerd op een waardering van het volledige bezit.

Wat de potten en pannen betreft, zegt het wetsvoorstel het volgende: “De roerende goederen die als huisraad deel uitmaken van de woning en waarvan de eenheidswaarde minder dan 20.000 euro bedraagt, kunnen in hun geheel worden geraamd op het bedrag waarvoor ze gezamenlijk verzekerd zijn tegen diefstal of brand.” De rijken hoeven zich dus enkel tot hun verzekering te wenden. 

Kapitaalvlucht

Het is niet omdat er een taks komt op het vermogen, dat men zijn kapitaal naar belastingparadijzen verhuist. Het gebeurt nu al. Volgens een studie, uitgevoerd door de Britse expert Richard Murphy, lopen elk jaar de Europese lidstaten bijna 825 miljard euro aan inkomsten mis als gevolg van belastingontduiking. In België gaat het om een bedrag van 30,4 miljard euro.

Als men de strijd tegen de fiscale fraude ernstig wil nemen, is het van belang dat er in ons land een vermogenskadaster komt en dat het bankgeheim volledig wordt opgeheven. Ook hierin voorziet het wetsvoorstel van de miljonairstaks de nodige stof. Het komt erop neer dat de banken en andere economische actoren, zoals verzekeringsmaatschappijen en vennootschappen, verplicht zullen worden om automatisch en jaarlijks de fiscus de nodige informatie te verschaffen over de belastingplichtigen.

Vind je dit voorstel radicaal? Dat is het niet, want het bestaat al. Heel wat gegevens van Belgen in andere EU-landen worden al automatisch doorgegeven aan de Belgische fiscus in het kader van de Europese Spaarrichtlijn. De automatische uitwisseling geldt internationaal ook tussen landen die hierover een akkoord hebben afgesloten in het kader van een OESO-initiatief. Dus heel wat gegevens worden vanuit het buitenland al bezorgd aan de Belgische fiscus. En zoals reeds vermeld: we beschikken al over veel informatie. 

Het vermogen wordt in België al meer dan voldoende belast

Als we het over belastingen op het vermogen van particulieren in België hebben, dan gaat dat over de roerende voorheffing, de onroerende voorheffing en de successie- en registratierechten. Samen brachten ze 18,5 miljard euro op in 2018. Het totale netto vermogen van de Belgische gezinnen bedroeg in dat jaar 2.501 miljard euro. Als we de belastingen op het vermogen afzetten tegen het totale vermogen, dan komen we op een belastingdruk van amper 0,7 procent.

De reden van de lage belastingdruk op vermogen is voornamelijk dat de grote vermogenden op een legale manier deze belastingen kunnen ontwijken. Denk maar bijvoorbeeld aan de mogelijkheid om het vermogen belastingvrij door te geven aan de kinderen. Hoe men dat doet? Verpak je vermogen in vennootschappen en laat na je dood de aandelen verdelen onder de kinderen. Aandelen kunnen namelijk vrij overgedragen worden van ouders op kinderen waardoor de erfbelasting bij overlijden niet moet betaald worden. 

Campagne, actie en strijd lonen

Dat het zorgpersoneel de nieuwe regering gedwongen heeft om extra 1,2 miljard te voorzien, is dankzij de jarenlange doorgezette acties. Om te zorgen dat alle uitkeringen worden opgetild boven de armoedegrens en dat het minimumpensioen van 1.500 euro netto per maand na 40 jaar loopbaan onmiddellijk wordt ingevoerd, zullen we net als het zorgpersoneel dit alleen maar kunnen afdwingen door een volgehouden strijd. Want het is duidelijk dat in het regeerakkoord van de Vivaldi-regering geen sprake is van een miljonairstaks.

Wat men juist wil gaan doen met de regel in het regeerakkoord over “het streven naar een eerlijke bijdrage van die personen die de grootste draagkracht hebben” is niet duidelijk. Er is veel tegenspraak. Tegenspraak die dreigt uit te monden in een symbolische maatregel die nauwelijks opbrengt. Maar dergelijke inefficiënte wetgeving kunnen we ons in deze barre crisistijd niet permitteren. Juist daarom is de invoering van een echte miljonairstaks zo dringend.

 

Guido Deckers is actief militant van de PVDA.

 

Bronnen:

  1. Wetsvoorstel miljonairstaks: https://www.lachambre.be/FLWB/PDF/54/1389/54K1389001.pdf
  2. Pensioenen: https://www.dewereldmorgen.be/artikel/2020/10/05/brengt-de-vivaldi-regering-meer-zorg-hogere-pensioenen-en-eerlijke-fiscaliteit/
  3. 85 % van de mensen voorstander is van een taks op de grote fortuinen: https://www.apache.be/gastbijdragen/2019/05/24/de-selectieve-blindheid-voor-vermogensbelasting-niet-als-het-van-ons-afhangt/
  4. Studie vermogensstructuur: De Standaard, 26/05/2020, p.2
  5. 1% rijkste gezinnen: wetsvoorstel tot invoering van een solidaire coronataks op multimiljonairs, 16 april 2020, p.4
  6. BBP: https://statbel.fgov.be/sites/default/files/images/in%20de%20kijker/kerncijfers_2019_r.pdf p. 32
  7. Thomas Leysen: https://derijkstebelgen.be/vermogende/familie-leysen
  8. Mediahuis: https://www.mediahuis.be/merken/
  9. Christian Van Thillo: https://derijkstebelgen.be/vermogende/familie-van-thillo
  10. Groep DPG: https://www.dpgmedia.be/nl/brands/medium/nieuwsmedia-1
  11. Fiscale vluchtelingen Frankrijk: https://www.pvda.be/de_grootste_vermogens_belasten_antwoord_op_de_beste_slechte_tegenargumenten
  12. Bedrag van 30,4 miljard aan belastingontduiking: https://trends.knack.be/economie/beleid/studie-belgie-loopt-30-4-miljard-euro-aan-belastinginkomsten-mis/article-normal-1420801.html?cookie_check=1586266947
  13. Inkomsten uit de belasting op het vermogen van de particulieren: statistische bijlage, NBB  verslag 2018, p.322
  14. Totale Belgische vermogen: Onroerend vermogen 1 412 000 miljoen euro (raming 2018 van het Instituut voor de Nationale Rekeningen, geciteerd door La Libre Belgique 20 maart 2018) + financieel vermogen 1 390 389 miljoen euro (Verslag van de Nationale Bank van België voor 2019, Statistische bijlage, p.27 – Uitstaande bedragen op 30 september 2019) – schulden 300 476 miljoen euro (ibid.) = 2 501 913 miljoen euro. Roerende goederen worden hier buiten beschouwing gelaten, omdat hun aandeel in het totaal verwaarloosbaar is (ongeveer 2 %).

Creative Commons

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!