Foto: Karina Brys

Daar is de pandemie weer in ons land: hoe ernstig is het en hoe zijn we hierin verzeild geraakt?

vrijdag 25 september 2020 10:40
Spread the love

 

Maandag werden er 1.970 nieuwe positieve gevallen geteld in ons land. In de week van 15 tot 21 september waren er 1.476 besmettingen per dag. Dat zijn er 48 procent meer dan de week voordien.

Het verhaaltje van gezondheidseconoom Lieven Annemans dat dat aantal alleen maar stijgt omdat er meer getest wordt, kan nu definitief de vuilnisbak in. Ook in de ziekenhuizen voelen ze de impact van de nieuwe golf. Er zijn nu 602 coronapatiënten opgenomen in de ziekenhuizen. Nog maar zes dagen geleden was dat 400 en op het laagste punt in september waren het er 200. Donderdag (gisteren dus) werden er in één dag maar liefst 84 nieuwe patiënten opgenomen. Gemiddeld zitten we nu aan 62 nieuwe patiënten per dag in de ziekenhuizen.

Viroloog Emmanuel André tweette gisteren: “De exponentiële groei van de ziekenhuisopnames is opnieuw begonnen”. Hij plaatste er onderstaande grafiek bij.

Mensen zijn voorgeprogrammeerd om lineaire stijgingen te zien. Een beroemde legende legt uit wat exponentiële groei is. Een Indiase koning wou de uitvinder van het schaakbord belonen. Die vroeg een op het eerste zicht bescheiden beloning. De uitvinder zei: “Leg één rijstkorrel op het eerste vakje van het schaakbord, twee op het tweede, vier op het derde en zo verder.” De koning stemde smalend in. Maar het lachen verging hem snel. Op het 64ste vakje hadden 18 triljoen rijstkorrels moeten liggen, genoeg om de hele huidige wereldbevolking twee jaar lang te voeden.

Wat brengt ons de nabije toekomst?

Wat betekent die exponentiële groei voor de huidige coronacijfers? Er zijn altijd veel onzekerheden. Zo kan het bijvoorbeeld dat de groei die aangejaagd wordt door terugkerende reizigers stilaan uitvlakt. Maar die motor wordt dan vervangen door de studenten die sinds deze week weer massaal heen en weer reizen tussen hun thuisplaats en hun universiteitsstad.

Aan het huidige tempo zitten we tegen eind oktober aan 12.000 gevallen per dag en een week later aan 18.000. Sinds begin van de maand verdubbelt het aantal nieuwe ziekenhuisopnames om de zeven dagen. Aan dit ritme zitten we tegen half oktober aan meer dan 500 opnames per dag en tegen eind oktober aan meer dan 2.000 per dag. Italiaanse toestanden dus.

Waarom dan versoepelen?

Die exponentieel stijgende cijfers waren eerder deze week al bekend. Hoe kan het dan dat op de eerste Veiligheidsraad sinds lang beslist werd om de maatregelen te versoepelen?

Daarvoor moeten we terug naar augustus. Wegens de stijgende cijfers in de zomer, die toen vooral zichtbaar waren in Antwerpen en in mindere mate Brussel, moesten in volle vakantieperiode vervelende maatregelen genomen worden. Dankzij die maatregelen kregen we de pandemie terug onder controle of liever plafonneerden de cijfers. Maar tegelijk sloeg de ‘coronamoeheid’ toe. Gezondheidseconoom Lieven Annemans sprong in dat gat en ondertekende in één week vier open brieven waarin de ernst van de epidemie gerelativeerd werd. Tegelijk riepen hij en anderen op om afscheid te nemen van de maatregelen en ‘te leren leven met het virus’.

Kort daarna werd de GEES, het orgaan dat verantwoordelijk was voor de exitstrategie uit de lockdown, afgeschaft en vervangen door een nieuw orgaan. Enter Celeval. De virologen werden er uitgegooid en vervangen door andere profielen. Lieven Annemans werd beloond voor zijn open brieven en kreeg een plaats in Celeval. Johnny Thijs, de voormalige CEO van bpost moest de economische belangen vertegenwoordigen. Nog een opvallende naam: Vinciane Morel. Zij is zelf als onderneemster actief in de evenementensector en woordvoerster van de lobbygroep Belgian Alliance Event Federations.

Met succes: één van de belangrijkste versoepelingen die woensdag door eerste minister Sophie Wilmès werd aangekondigd is het heropstarten van de grote huwelijks- en communiefeesten. Het leverde in de kranten titels op als ‘Evenementensector blij dat hij na half jaar weer aan de slag kan’.

We zitten daardoor nu in een situatie dat de virologen en andere gezondheidswerkers eveneens hun toevlucht moeten nemen tot open brieven. Donderdag publiceerden de virologen en andere experten die we ondertussen allemaal goed kennen sinds de eerste golf ‘COVID-19 in Belgie – Wat nu?’.

Het is een wat taaie tekst met veel cijfers en grafieken. Maar de boodschap is duidelijk, onder meer in deze paragraaf: “Het risico is niet gering. Als we ervoor kiezen om de viruscirculatie te verminderen, is het gevolg dat we geen maatregelen versoepelen, maar eerder overwegen tot waar we ze willen aanscherpen en hoelang we ze willen handhaven om te vermijden dat het systeem – testcapaciteit, tracing, eerstelijn, ziekenhuis capaciteit – overbelast geraakt en er een vicieuze cirkel ontstaat.”

Overbelasting van ons gezondheidssysteem

De afgelopen dagen sijpelden berichten binnen over de beginnende overbelasting van ons gezondheidssysteem. De eerste signalen kwamen vorige week van bij de huisartsen. Die worden overspoeld met mensen die symptomen vertonen. Op 15 september meldde De Standaard dat bij de triagecentra de wachttijd verontrustend hoog oploopt. Dat zijn de centra waar je een afspraak moet maken voor een test.

De experten schrijven in hun brief: “Ook de contact tracing krijgt het moeilijk, en de testresultaten beginnen weerom langer en langer op zich te laten wachten, tot 2 en 3 dagen, wat wijst op het feit dat vooral de menselijke en operationele capaciteit bij het testen (afnemen en bepalen) verzadigd raakt.” Om te besluiten: “Eens de capaciteit van een of meer defensielijnen wordt overschreden, beginnen we blind te varen.”

Ook Roel Van Giel van de huisartsenvereniging Domus Medica, Jan Stroobants, voorzitter van de spoedartsen, en Geert Meyfroidt, voorzitter van de vereniging van intensieve geneeskunde, hebben een open brief geschreven na de Veiligheidsraad van woensdag. “Wij zaten allemaal te wachten op een antwoord op de problemen die zich nu stellen en die er zitten aan te komen. We hadden gehoopt op een veilig en adequaat antwoord op een manier die begrijpelijk was. Maar zowel de focus als de timing van wat is gezegd, is compleet fout”, zo vatte Stroobants het samen in De Ochtend.

Daar staan we nu dus. Het experiment om het coronabeleid uit handen te nemen van experten en over te laten aan lobbyisten is op haar limieten gebotst of beter: op de keiharde realiteit van dit virus.

Er komt wellicht snel weer een nieuwe Veiligheidsraad. Gisteren sloeg Wilmés in het parlement al een totaal andere toon aan dan op de lang aangekondigde persconferentie van een dag eerder. Strengere maatregelen nemen lijkt onvermijdelijk. Probleem is alleen dat we weer heel kostbare tijd verloren zijn. De ervaring van maart leert ons hoe dodelijk dat kan zijn. Bijkomend probleem: de open brieven van Annemans en co hebben het draagvlak voor maatregelen verder uitgehold. Hoe gaat dat aflopen?

Lees ook:

Interview met Marc Van Ranst: “De mensen zien professor voor een naam staan en geloven wat die zegt al is het de grootste onzin”

Moeten we leren sterven met het coronavirus? Over versoepelingsdrang en gevaarlijke kortzichtigheid

Creative Commons

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!