Bron: Max Pixel / CC0 Public Domain (More information about the rights of this work, see below article)
Opinie -

Corona-winsten voor grootste multinationals stijgen met miljarden terwijl armsten de prijs betalen

Zes maanden nadat Covid-19 werd uitgeroepen tot een wereldwijde pandemie, die een half miljard mensen in armoede kan storten, komen enkele multinationals als grote winnaars naar voren uit de crisis. ‘Tweeëndertig van 's werelds grootste multinationals zullen naar verwachting hun winst in 2020 met 109 miljard dollar zien stijgen ten opzichte van vorige, ook al zeer winstgevende jaren’, zegt Oxfam.

donderdag 10 september 2020 11:24
Spread the love

 

Hoe multinationals en hun aandeelhouders winnen bij de coronacrisis

Na de alarmbel te hebben geluid over de gevolgen van de pandemie voor de meest kwetsbaren, laat Oxfam in haar nieuw rapport Power, Profits and the Pandemic zien dat het coronavirus zeker niet  de ‘grote gelijkmaker’ is geweest en dat de crisis des te duidelijker maakt dat het huidige economische systeem de winst van een kleine elite boven alles en iedereen stelt.

Uit het rapport blijkt dat 32 van de grootste bedrijven ter wereld gebruik maken van de crisis om nog meer winst te maken. Onder hen zijn er de grootste techreuzen, zoals Google, Apple, Facebook, Amazon en Microsoft, die hun recordwinsten van vorige jaren naar verwachting met 46 miljard dollar zullen overschrijden. In de onderzochte groep bedrijven zitten ook farmaceutische giganten, zoals Johnson & Johnson, Roche en Merck, die naar verwachting elk minstens 3 miljard dollar meer winst zullen maken dan vorige jaren. Ook de grootste supermarkten en voedings- en drankbedrijven, zoals Walmart en Nestlé, vallen op.

Maaike Vanmeerhaeghe, beleidsmedewerker ongelijkheid bij Oxfam: “In tegenstelling tot de financiële crisis, die ook de grootste bedrijven trof, lijkt de coronacrisis een zorgwekkende economische trend, namelijk de concentratie van economische macht in de handen van een paar, steeds groter wordende bedrijven – te versnellen. Dit ondermijnt het gelijke speelveld tussen bedrijven onderling en zal de bestaande ongelijkheden nog vergroten”.

Geen verrassing: de rijkste worden rijker

De buitensporige winsten van deze bedrijven zouden minder problematisch zijn als ze op grote schaal met de rest van de samenleving zouden worden gedeeld. Maar in plaats van een eerlijke fiscale bijdrage te betalen of de winst te herverdelen over werknemers, is de winst maar al te vaak voorbehouden voor een kleine elite. Uit het onderzoek van Oxfam blijkt dat de 32 multinationals naar verwachting 88% van hun overwinst zullen uitkeren aan aandeelhouders, die zich meestal in de hoogste inkomensgroepen bevinden.

Het is dan ook geen verrassing dat de boom in pandemische winsten vooral ten goede komt aan de rijkste mensen ter wereld. Zo is de rijkdom van de 25 rijkste miljardairs tussen half maart en eind mei met maar liefst 255 miljard dollar toegenomen. Jeff Bezos, CEO van Amazon en de rijkste man ter wereld, zou elk van zijn 876.000 werknemers – waarvan velen laagbetaalde, onzekere en fysiek veeleisende jobs uitoefenen – een bonus van 105.000 dollar kunnen uitbetalen in 2020 en nog steeds net zo rijk zijn als bij het uitbreken van de pandemie.

Het ‘aandeelhouders eerst’ model

Vóór de coronacrisis betaalden ‘s werelds grootste bedrijven gemiddeld al 90% van hun winst aan aandeelhouders. Maar ook tijdens de coronacrisis gingen sommige bedrijven erg ver om de uitbetalingen aan aandeelhouders te garanderen. Een voorbeeld hiervan is de olie-industrie: ondanks een nettoverlies van 61 miljard dollar in de eerste helft van 2020 hebben zes van ‘s werelds grootste oliemaatschappijen nog steeds 31 miljard dollar aan aandeelhouders uitbetaald.

In sommige gevallen bleven multinationals uitbetalingen aan aandeelhouders garanderen, terwijl ze noodsteun kregen van overheden of duizenden werknemers ontsloegen. Dangote Cement, een Nigeriaanse oliemaatschappij, ontsloeg meer dan 3.000 medewerkers tijdens de pandemie, maar zal desondanks naar verwachting 136% van zijn winst uitbetalen aan aandeelhouders. Een ander voorbeeld is BASF, dat een noodlening van een miljard dollar aanvroeg, maar toch dividenden uitkeert.

Maaike Vanmeerhaeghe: “Voor veel van ‘s werelds grootste bedrijven betekent de coronacrisis een voortzetting van hun aandeelhouder-eerst bedrijfsmodel. Dit model betekent dat bedrijven ervoor kiezen hun aandeelhouders in grote mate te belonen, in plaats van hun bedrijf sterk te maken voor onverwachte gebeurtenissen, winst te investeren in fatsoenlijke jobs en eerlijke belastingen te betalen. Dit model maakt bedrijven niet weerbaar voor onverwachte crisissen en berooft regeringen van broodnodige inkomsten om de gevolgen van de coronacrisis te bestrijden”.

Een meer menselijke economie

Om de economie weer in evenwicht te brengen, roept Oxfam op om als antwoord op de acute crisis, de steun voor werknemers en kleine bedrijven te prioritiseren. Op lange termijn vraagt Oxfam beleidsmakers en bedrijven om de macht en winsten van bedrijven weer in evenwicht te brengen, zodat die niet uitsluitend ten goede komen aan een kleine groep van CEO’s en aandeelhouders, maar ook aan werknemers, toeleveringsbedrijven, consumenten en de gehele samenleving. Een hervormingsagenda moet ervoor zorgen dat de grootste bedrijven een eerlijke belastingbijdrage betalen, door een minimumbelasting in te voeren die bedrijven verplicht om belastingen te betalen daar waar ze winst maken. Bovendien zou elke werknemer een leefbaar loon, een veilige plek om te werken en een stem op de werkvloer moeten krijgen, voordat er ook maar één dividend aan de aandeelhouders wordt uitgekeerd.

Maaike Vanmeerhaeghe: “We staan momenteel op een kritiek punt. We hebben de keuze om terug te keren naar ‘business as usual’ of om van dit moment te leren om een eerlijker en duurzamer economie te bouwen. Als we niet van koers veranderen, zal de economische ongelijkheid nog verder toenemen. Het is nu tijd om kleine bedrijven en werknemers te steunen – niet een nog kleiner aantal grote bedrijven die steeds meer economische en politieke macht uitoefenen”.

 

Bron: Max Pixel / CC0 Public Domain 

Creative Commons

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!