Vijfenzeventig jaar geleden, op 16 juli 1945, deden de Verenigde Staten de eerste kernproef in de woestijn van New Mexico. Slechts drie weken later dropte de Amerikaanse luchtmacht atoombommen op de Japanse steden Hiroshima en Nagasaki. Minstens 214.000 mensen kwamen om en duizenden meer raakten gewond en overleden in de jaren daarna.

Sindsdien lijdt de wereld onder een dure en dodelijke nucleaire wapenwedloop die leidde tot meer dan 2.056 kernproeven door minstens acht landen. Meer dan de helft van die proeven (1.030) werd uitgevoerd door de Verenigde Staten. Na jarenlange druk van burgers en campagnevoerders, vanuit de politiek, en wetenschappelijke en diplomatieke doorbraken, zijn kernproeven een taboe geworden. De VS hebben sinds 1992 geen kernproeven meer gedaan. In 1996 tekende het land als eerste het Comprehensive Test Ban Treaty (CTBT of Kernstopverdrag), dat kernproeven verbiedt.

Onderhandelingen

Vandaag telt het CTBT 184 ondertekenaars en wordt het bijna universeel gesteund. Maar het is nog niet formeel in werking getreden omdat de Verenigde Staten, China en zes andere landen weigeren het te ratificeren.

Een gevolg daarvan is dat deur naar kernproeven nog op een kier staat, en dat sommige functionarissen in het Witte Huis en senatoren dreigen hem weer wijd open te zetten.

Volgens een artikel in The Washington Post van 22 mei bespraken hoge veiligheidsfunctionarissen op 15 mei de mogelijkheid van een kernproef.

Een hoge functionaris zei tegen de krant dat een “snelle test” door de VS nuttig zou kunnen zijn vanuit onderhandelingsstandpunt, aangezien de regering-Trump Rusland en China proberen te bewegen tot gesprekken over een nieuwe wapenbeheersingsovereenkomst.

Wat het nog erger maakt, is dat bij een stemming binnen de partij vorige maand de Bewapeningscommissie in de Senaat een amendement van senator Tom Cotton goedkeurde om 10 miljoen dollar te reserveren voor een kernproef, als daartoe opdracht gegeven zou worden door president Donald Trump.

Ondergrondse proef

Het zou om een ondergrondse test moeten gaan, al binnen een paar maanden, op het voormalige Nevada-testterrein buiten Las Vegas. Het idee om zo’n proef te doen, is meer dan roekeloos. De eerste Amerikaanse kernproef in 28 jaar tijd zou niets bijdragen aan de pogingen om de Russische en Chinese nucleaire arsenalen in te perken, of aan het verbeteren van de onderhandelingsomgeving.

Eerder zou het leiden tot nieuwe spanningen en nieuwe testen door andere kernmachten, met een nieuwe wapenwedloop tot gevolg waar elk land als verliezer uitkomt.

Andere kernmachten, zoals Rusland, China, India, Pakistan en Noord-Korea, zouden veel meer te winnen hebben bij kernproeven dan de Verenigde Staten. In de afgelopen vijfentwintig jaar gaven Amerikaanse nucleaire laboratoriums miljarden uit om het Amerikaans arsenaal te onderhouden zonder kernproeven.

Andere kernmachten zouden ongetwijfeld de kans aangrijpen die een Amerikaanse kernproef hen biedt en ook diverse testen gaan uitvoeren. Die kunnen deze landen helpen nieuwe en gevaarlijker wapens te perfectioneren.

Gedeukte reputatie

Stappen van de VS om testen voor te bereiden of te hervatten zouden de al gedeukte reputatie als leider op het gebied van non-proliferatie nog verder verslechteren. Ze maken ook een lachertje van het initiatief van het ministerie van Buitenlandse Zaken tot een multilaterale dialoog die moet leiden tot een betere omgeving voor ontwapeningsgesprekken. De VS zouden Noord-Korea volgen, het enige land dat deze eeuw kernproeven deed, als nucleaire schurkenstaat.

Zoals Lassina Zerbo, uitvoerend secretaris van het Kernstopverdrag op 28 mei zei: “Handelingen of activiteiten, door welk land dan ook, die de internationale normen op het gebied van kernproeven schenden, zoals onderbouwd in het CTBT, zouden een ernstige uitdaging zijn voor het nucleaire non-proliferatie- en ontwapeningsregime, en ook voor de wereldvrede en stabiliteit in bredere zin.”

Slachtoffers

Hervatting van Amerikaanse kernproeven zou beschamend zijn ten opzichte van de slachtoffers van het kerntijdperk. Dit zijn miljoenen mensen die stierven of leden aan de gevolgen van radioactieve straling door testen in de VS, de eilanden in de Pacific, Australië, China, Noord-Afrika, Rusland en Kazachstan, waar de Sovjet Unie 468 van zijn 715 kernproeven deed.

Tragisch genoeg zijn de mensen die te maken kregen met straling van de eerste Amerikaanse kernproef, onder codenaam “Trinity” nog steeds niet opgenomen in het Amerikaanse compensatieprogramma, dat op het punt staat te verlopen in 2022.

Het Congres moet zich roeren en de deur dichtgooien, als het gaat om het idee kernproeven te hervatten. Vooral als het doel daarvan is te dreigen naar andere landen. Nu het Congres werkt aan het autoriseren van de jaarlijks defensie- en energiebegrotingen, kan en moet er een verbod komen op het gebruik van dat geld voor nucleaire testen. Ook moeten er garanties worden ingebouwd dat het huis en de Senaat hun goedkeuring moeten verlenen een toekomst voorstel om een kernproef te houden.

Uiteindelijk kan en moet de Senaat ook het CTBT zelf heroverwegen en ratificeren. Als ondertekenaar zijn de VS wettelijk verplicht mee te werken aan het CTBT-verbod op testen, maar onthoudt het zichzelf de voordelen van ratificatie en het in werking treden van het verdrag.

Kernproeven zijn een gevaarlijk overblijfsel uit tijdperk dat voorbij is, en we mogen niet terugkeren naar die tijd.

Foto: United States Department of Defense, Wikimedia Commons / Public Domain