Verschillende politici en experten verwoorden nu welke lessen we geleerd hebben uit de lockdown. En wat hebben we geleerd? Test en trace, vergeet de kinderen niet, houd de scholen open, professionaliseer digitaal werken en leren, laat de economie draaien, stel niet-dringende zorg niet uit en communiceer helder. Helemaal mee eens, maar waar zijn de ouderen? De ouderenzorg was de eerste sector die in lockdown ging en waar het virus hard toesloeg.

Vreemd dat deze les nu reeds vergeten wordt. Het leert ons wel wat de dominante waarden zijn in deze samenleving. Zorg voor kwetsbare ouderen staat daar duidelijk niet bij.

De maatschappij heeft te weinig respect voor ouderen, hun rechten en hun autonomie. Er wordt in hun plaats gedacht en beslist. Politici vinden het bovendien nodig om een sector die al jaren aan de alarmbel trekt verder te stigmatiseren. Door het ontbreken van persoonlijk beschermend materiaal hebben medewerkers in verschillende woonzorgcentra onvoldoende beschermd moeten werken.

Voor de ziekenhuizen werd gezorgd, de ouderenzorg was op zichzelf aangewezen. Dit terwijl afstand houden tijdens de zorg en het vermijden van nabijheid in het algemeen quasi onmogelijk zijn. De meeste bewoners in woonzorgcentra zijn zwaar zorgbehoevend en/of begrijpen de situatie niet vanwege cognitieve problemen. De medewerkers zijn niet geweken en hebben ongeacht de omstandigheden gekozen voor het welzijn en de gezondheid van de bewoners.

De mentale belasting tijdens de lockdown, waarbij we nu al bijna 4 maanden ieder contact met de buitenwereld als een risico beschouwen, is erg groot. Ondanks deze belasting, zagen we snel mooie initiatieven en sterk teamwerk ontstaan. De meerderheid van de bewoners voelde zich niet eenzaam en genoot van de bijzondere aandacht van de medewerkers en de alternatieve contacten met hun familie.

Dit staat in schril contrast met de nieuwsberichten die de toestand in de woonzorgcentra als dramatisch omschreven, zonder nuancering. Er werd niet getest in de woonzorgcentra, het aantal overlijdens was rampzalig en het personeel was incompetent.

De negatieve beeldvorming en desinformatie maakten het werken voor ons erg moeilijk. Zeker omdat veel van de problemen al jaren worden aangekaart. Er is een personeelstekort omwille van de schaarste op de arbeidsmarkt en de onderfinanciering, er zijn middelen nodig om onze infrastructuur aan te passen aan de huidige zorgnood en de splitsing van de bevoegdheden over 8 ministers van Volksgezondheid fnuikt ieder innovatief project.

De ‘wijze’ mensen vertellen vaak ‘domme dingen’ over de ouderenzorg. In hun zogenaamde reflecties over ‘lessons learned’ aarzelen ze niet om met de vinger naar de woonzorgcentra te wijzen. Slechts enkele kritische stemmen durven openlijk de vraag te stellen naar de rol van de overheid en de politieke verantwoordelijken in datgene wat de woonzorgcentra is overkomen.

De miskenning van de rol en mogelijkheden van ouderen in de samenleving, het continu kwalijk afschilderen van de woonzorgcentra en de maatschappelijke structurele onderwaardering van de ouderenzorg moeten onverwijld én verregaand aangepakt worden. Voor ons is dat een les die in de top 3 mag opgenomen worden.

Ida Verleyen, algemeen directeur GZA Zorg en Wonen

Paul Van Tendeloo, algemeen directeur woonzorg Emmaüs

Gunther Huygens, directeur wzc Sint-Jozef, Rumst

Ludo Gielis, directeur wzc Zusterhof en wzc O.L.Vrouw, Geel

Bob Van de Putte, directeur wzc Home OLV van de Kempen, Ravels

Koen Aerts, directeur wzc Hof ter Schelde, Antwerpen

Paul Stevens, directeur wzc Hof ten Dorpe, Wommelgem

Koen Vermeiren, directeur wzc sint-Lucia, Turnhout

Luc De Wulf, directeur WZC Sint-Jozef, BerchemKris Breugelmans, algemeen directeur wzc Lindelo, Lille

Jan Van Craenendonck, directeur wzc Sint-Augustinus, Berlaar

Gert Van Fraechem, algemeen directeur Huyze De Pauw, O.L.V.-Waver

Veerle Van De Broek, directeur wzc Compostela, Borsbeek