Allerlei stoutmoedige ideeën gaan de wereld rond. Volgens sommigen moeten we terug naar de normale gang van zaken, terwijl anderen juist de illusie koesteren dat het kapitalisme naar zijn einde gaat en dus geen gevaar meer vormt. Nog andere denkpistes zijn eerder groen ecologisch van aard. Daarnaast zijn er genoeg predikers die op een buitenaardse voorzienigheid rekenen voor de betovering van het kwaad. Ondertussen tellen ze alle aan hen afgedragen ‘tienden’ op¹.

Voor elke gelegenheid bieden zich daarnaast denktanks, intellectuele adviseurs, academici en “goeroes” aan. Zij tonen hun kunsten van opportunisme en een volledig menu van reformistische programma’s om hun systemen te installeren van vals bewustzijn omgezet in “gezond verstand”. Die worden dan nog eens opgesmukt met statistieken en informatieve grafieken. Met die systemen willen zij de illusie opwekken van een humaan en progressief “nieuw kapitalisme” dat verlost is van alle horror van de pandemie.

Voortaan kun je carrière maken als “toekomstvoorspeller” en bijgevolg luidt de alarmbel bij de aanhangers van de kapitalistische dominante ideologie. Ze zien immers dat de mensen hun valstrikken aan het ontmantelen zijn. Nu ze daardoor gealarmeerd zijn, hebben ze hun roedel intellectuelen losgelaten om (alweer) op onze toekomst beslag te leggen. Ze willen die namelijk snel vaccineren met meer van hetzelfde. Het is even belangrijk voor de onderdrukkers om onze toekomst te besmetten met hun “nieuwe” – oude – waarden als het vinden van een vaccin tegen COVID-19. Beiden zijn voor hen grote handelsopportuniteiten.

De kapitalisten proberen het dominante economische systeem op te smukken, een systeem dat niet alleen steunt op martelkamers van arbeid en geraffineerde methodes om woekerwinsten te maken, maar ook op strategieën die diefstal en privatisering met zich meebrengen in onderwijs, gezondheidszorg, woningbouw en cultuur. Daarbovenop verbloemen ze de gruwelijkheden die de oorlogsindustrie en hun financiële handlangers en bemiddelaars in de hand hebben gewerkt. Dan hebben we het nog niet eens over alle hardvochtige misdrijven die de mensheid ontsieren met honger en armoede.

Dit duurt al eeuwen. Een enorme ideologische chirurgische ingreep stellen ze voor als slechts een kleine facelift. Ze bereiden een arsenaal aan palliatieve middelen, pijnstillers en entertainment om rebellie in de kiem te smoren. Daarbovenop gebruiken ze die middelen om de terreur van de pandemie te verzachten. Ze willen ons immers overtuigen dat we in een situatie verkeren waar we ons maar bij neer moeten leggen, want: “het is nu eenmaal zo”.

Ze willen ons evenzeer overtuigen dat er wel wat kruimels zullen vallen van de tafel van “het vernieuwde kapitalisme”. Vandaar de noeste arbeid van de intellectuele jongens die hen slaafs volgen. Voor hen worden reeds talrijke pagina’s voorbehouden in de “belangrijkste” kranten. Bovendien krijgen ze veel radio- en televisietijd in het transnationale monopolistische mediacircus. Vanzelfsprekend passeren ze ook op de sociale media.

De pleitbezorgers van deze make-over van het kapitalisme, zijn echter nog steeds overtuigd van dezelfde oude ideologieën die bijgedragen hebben tot de afschuwelijke ramp die de mensheid nu ondergaat. Dezelfde namen, dezelfde universiteiten en dezelfde financiële roofdierdenkers … er is niets “nieuws” aan deze “renovatie” die ze pogen op te leggen door te vragen: “Wat is de toekomst van de mensheid na de pandemie? Of anders gezegd, antwoorden ze: “Meer van hetzelfde, met enkele kleine aanpassingen natuurlijk. Uiteraard zonder winstverlies.

In de buik van het kapitalisme zelf zit de kracht die het zal vernietigen. Nergens anders moet je naar die kracht zoeken. Het is deze kracht die het kapitalisme naar de slachtbank zal leiden en een nieuwe maatschappij op poten zal zetten. Volgens Karl Marx (1818-1883, Duits politiek denker) “delft de bourgeoisie boven alles haar eigen graf”.

Daarvoor is weinig kennis nodig om dat dagelijks in actie te zien. Het kapitalisme gaat immers ten onder aan de tegenstelling kapitaal-arbeid, dat nu zijn hoogste spanning bereikt heeft. Ook al zetten ze veel middelen in om dat te verbergen, toch kunnen ze de huidige revolutie niet stoppen. Vanuit dit antagonisme groeit deze spanning die nu naar voren treedt. Het zal zo de historische rol en de doelstellingen van de klassenstrijd van het proletariaat integraal verhelderen.

Het kapitalisme creëert niet alleen zijn crisissen maar bootst ze ook na om daarna de illusie te creëren dat ze het herstel van de wereldeconomie kunstmatig zal verwezenlijken. Het vernieuwt zichzelf bovendien met reformistische langetermijnstrategieën. Met die “nieuwe hervormingen” en grootschalige frauduleuze praktijken blijven ze het kapitaal van de gewone mens weghouden.

Om die reden is een internationale filosofische beweging noodzakelijk om de werkelijkheid te transformeren. Enkel belastinghervormingen doorvoeren is geen antwoord op de problemen die de kapitaalaccumulatie aan de mensheid opdringt. Evenmin zullen hervormingen van het staatsapparaat, op de knieën voor de oligarchen, soelaas bieden. Alleen het bouwen van meer ziekenhuizen en scholen is ook geen oplossing. Dat is juist nog meer van hetzelfde. Daarom moeten we elke instelling van top tot teen herzien.

Hoewel voor sommigen rond deze kapitalistische boodschap een mooie strik hangt, moeten we productiewijzen en -verhoudingen diepgaand in twijfel trekken. Zo moeten we onder meer over grondbezit anders denken, over “concessies” aan de mijnbouw, over soevereiniteit van de territoriale zeeën en in het algemeen over het volkerenrecht, zodat het volk kan genieten van zijn natuurlijke rijkdommen en van de vruchten van zijn eigen arbeid dat hen toekomt en door hen werd gecreëerd.

We moeten ons herbezinnen over de hele burgerlijke democratie, over zijn geschiedenis, definities, wetten en duizenden ideologische en juridische valstrikken. Tot slot moeten we op een ernstige manier filosoferen over de humanistische revolutie. Het is echter ook tijd om de filosofie zelf te dekoloniseren. Daarom moeten we ten strijde trekken in de krochten van de maffia’s die de filosofie hebben gekaapt om de klassenstrijd te verbergen en het kapitaal mooi te maken.

We moeten onder meer het onderwijs in zijn geheel en zijn dienstbaarheid aan de markt van de kennis in vraag stellen. Hetzelfde geldt voor het gezondheidsmodel en zijn basisprincipes. We moeten dit model ontvoogden van zijn commerciële logica en van zijn messiaans individualisme. We moeten de hele structuur van “waarden” en “gezond verstand” in vraag stellen tot het “pijn doet”. Die werden immers in dit systeem geënt door het gekaapte medianetwerk dat ons een soort “stockholmsyndroom²” heeft aangesmeerd dat ons dwingt de waarden van onze onderdrukkers te internaliseren.

We moeten evenzeer het juridisch en bestraffingsapparaat van het kapitalisme integraal in vraag stellen, waar we allemaal moeten aan deelnemen. Ook onze eigen crisis op vlak van revolutionair leiderschap moeten we onder de loep nemen, om een einde te kunnen maken aan het kapitaal. Hoe zal de wereld eruitzien na de pandemie? Hetzelfde, alleen dreigen de kapitalisten onze toekomst opnieuw te kapen. Het zal hetzelfde liedje zijn, alleen zal het nog slechter klinken als we ons niet organiseren om het te transformeren.

“Het gevaar is onze te trage reactie”. Eloy Alfaro (1842-1912), Ecuadoraans socialistisch president.

Notes:

De blog Horóscopo de la Pandemia: El Capitalismo no Morirá de Coronavirus van Mexicaans communicatie-, cultuur- en beeldfilosoof Fernando Buen Abad verscheen op 8 mei 2020 op de website van Telesurtv en werd vertaald door Roebi Block.