Gemeenschappelijk opiniestuk van Frank Moreels, Voorzitter van de Europese Transportarbeidersfederatie ETF, en Ismail Ertug, Ondervoorzitter van de Progressieve Alliantie van Socialisten en Democraten in het Europees Parlement.
Toen COVID-19 Europa voor het eerst trof, probeerden de Europese Unie, de nationale regeringen en de burgers deze noodsituatie te begrijpen en aan te pakken. Weinigen verwachtten dat de noodsituatie zo groot zou worden dat het onmogelijk zou zijn om onze aanpak met zekerheid te plannen. Een maand vooruit, en nu deze nieuwe realiteit zich begint af te tekenen; moeten we ons herstel beginnen te plannen. Een herstel dat gepland moet worden met solidariteit als basis. Als we dat niet doen, zal de EU haar laatste kans verliezen om de burgers de toegevoegde waarde van het Europese project te laten inzien.
Transportmedewerkers zijn essentieel om de toeleveringsketens draaiende te houden
De noodsituatie van COVID-19 heeft Europa laten zien hoe belangrijk de werknemers zijn die vaak worden vergeten. Samen met de gezondheidswerkers, de winkelbediendes en de schoonmakers zijn er de transport- en logistieke medewerkers die onze toeleveringsketens draaiende houden.
En deze miljoenen werknemers die ervoor zorgen dat supermarkten goed gevuld zijn, dat ziekenhuizen voorzien zijn van medicijnen en voorraden en dat burgers goederen direct aan hun deur geleverd krijgen, verwachten om eerlijk behandeld te worden.
Europa moet de werknemers welvaart brengen
Deze crisis zou wel eens de laatste kans kunnen zijn van de EU om haar waarde te tonen. Waarom? Omdat de transportmedewerkers tot nu toe vooral de negatieve aspecten van de Europese interne markt hebben ervaren. Brievenbusfirma’s, onzekere contracten, verslechterende arbeidsomstandigheden en lonen – dit is al jaren hun realiteit.
Consumenten hebben hiervan geprofiteerd terwijl de werknemers het zwaar te verduren hadden. COVID-19 heeft deze dubieuze praktijken verergerd en heeft extra problemen toegevoegd aan de toch al kwetsbare positie van werknemers: gezondheidsrisico’s, onzekerheid over het behoud van hun job en de verwarring van duizenden gedetacheerde of zeer mobiele transportmedewerkers die niet weten of ze recht hebben op sociale zekerheid en, indien van toepassing, uit welk land het afkomstig is.
Fair transport voor Europa
We moeten dit moment gebruiken als een kans om de toekomst van de transportindustrie te heroverwegen door een eerlijkere industrie op te bouwen. Hoe?
Eerst en vooral, als we transportbedrijven steunen die moeite hebben om met deze crisis om te gaan – en dat zouden we moeten doen – moet dat afhankelijk zijn van de steun die deze werkgevers aan de werknemers geven. We kunnen niet toestaan dat er een perverse situatie ontstaat waarin het geld van de belastingbetaler wordt gebruikt om de waarde van de bedrijven te verhogen, maar niet om de werkgelegenheid te redden. Elke financiële hulp die geen rekening houdt met deze sociale dimensie zal verder bijdragen aan het toenemende gevoel dat dit het Europa is van de banken en van de aandeelhouders, en niet het Europa van de burgers. In andere landen in de wereld, bijvoorbeeld de VS, zijn dergelijke maatregelen al voorgesteld – de EU mag niet achterblijven. De maatregelen moeten het volgende omvatten: een verbod op ontslagen als gevolg van de COVID-19 crisis, verlenging van de uitzendovereenkomsten tot het einde van de crisis, en de dekking van nuluurwerknemers door alle regelingen voor het behoud van banen die een fatsoenlijk levensniveau gedurende deze crisis garanderen. Tegelijkertijd moet er een verbod komen op de uitbetaling van dividenden aan de aandeelhouders en een verbod op de terugkoop van aandelen door bedrijven die van deze steun profiteren.
We laten niemand achter
De EU moet ook positief reageren op de oproepen om krachtige maatregelen gebaseerd op solidariteit, zoals “Coronabonds”, een soort van Europese obligaties: het zou een grote fout zijn om miljoenen Europeanen in de steek te laten. Laten we niet alleen kijken naar wat het de EU zou kosten om ervoor te gaan, maar ook naar wat het zou kosten om het niet te doen! Als de EU haar “economie die werkt voor de mensen”, een van de huidige prioriteiten van de Commissie, wil hebben, moet zij een voorvechter zijn in haar reactie op COVID-19. Wij willen ons graag aansluiten bij de beleidsmakers van vele politieke families, economen, academici en instellingen die het er allemaal over eens zijn dat dit de enige maatregel is die ons in staat zal stellen om op een duurzame manier uit deze crisis te komen.
De huidige noodsituatie mag geen excuus zijn om de wetgeving te blokkeren die gericht is op het verbeteren van het leven van de transportmedewerkers: bijvoorbeeld “the Mobility Package”, het mobiliteitspakket. Dit hardnekkige compromis zal duizenden vrachtwagenchauffeurs in staat stellen om hun gezin vaker te zien en zal helpen om de oneerlijke concurrentie die sociale dumping veroorzaakt in te dammen.
‘Sociaal’ en ‘durzaam’ gaan hand in hand
We hebben ook betere regelgeving nodig in andere transportsectoren. Dubieuze businessmodellen en onzekere contracten die gericht zijn op het omzeilen van het arbeidsrecht moeten worden ontmoedigd. Eerlijke prijzen moeten in de hele vervoers- en toeleveringsketen worden goedgekeurd – de huidige situatie heeft het schadelijke effect van de liberalisering en de kostenbesparingen in de sector op de stabiliteit ervan blootgelegd. Daarom moet een eerlijke prijsstelling, die de sociale, economische en ecologische duurzaamheid van de sector waarborgt, de basis vormen van de “slimme en duurzame mobiliteitsstrategie” die de Europese Commissie binnenkort zal lanceren. En wat riskeert de EU als zij niet voldoet aan deze verwachtingen voor een herstel dat gericht is op de werknemers? We zagen dat de financiële crisis van 2008 en de daaropvolgende bezuinigingsmaatregelen de ongelijkheden hebben doen toenemen en daarmee het rechtse populisme hebben doen toenemen. We zijn nu al getuige van pogingen van Europese regeringen om deze crisistijden te gebruiken om de democratie op de lange baan te schuiven. We kunnen deze trend nog steeds omkeren, maar we moeten snel en met een plan handelen. Want we hebben de EU nog steeds nodig – de EU die gebaseerd is op solidariteit en respect voor haar burgers, en voor de transportmedewerkers die Europa, zelfs in tijden van crisis, draaiende houden.
