Sinds begin december wordt in Frankrijk duchtig gestaakt. Een estafettestaking, zo zou je de aan de gang zijnde staking kunnen noemen. Wanneer in de ene sector de staking in omvang afneemt, neemt een andere sector het over en zo blijft het protest duren.
Bij aanvang van de sociale protesten liep vooral de transportsector in de kijker. Anderhalve maand lang legden grote aantallen trein- en metrobestuurders het werk neer en werden depots geblokkeerd. De stakingen bij het openbaar vervoer werden officieel afgeblazen op 18 januari. Al de tijd dat er gestaakt werd – anderhalve maand dus – moesten werknemers het immers ook zonder loon stellen en dat wordt op den duur natuurlijk erg lastig. Toch is er nog steeds strijdlust bij het openbaar vervoer. De RATP – de vervoersmaatschappij die het publieke transport in Parijs en omgeving verzorgt – plant op 17 februari opnieuw te staken. Op dat moment zal er over de hervormingen van de pensioenen gedebatteerd worden in het Franse parlement.
Vuilnis
Het zwaartepunt van de stakingen heeft zich nu naar de energie- en afvalverwerkingssector verplaatst. Verbrandingsovens rond Parijs zijn geblokkeerd en vuilnismannen leggen het werk neer, waardoor het vuil zich nu opstapelt in de straten van de Franse hoofdstad.
Paris – La grève des usines de traitement de déchets en Ile-de-France continue de perturber le ramassage des ordures, notamment dans le IIe arrondissement #greve7fevrier #reformesdesretraites #PoubelleChallenge #Paris pic.twitter.com/h8myDQv3nF
— Matthieu Brandely (@m_brandely) February 7, 2020
Bij verschillende energiecentrales in het land staan blokkades en wordt er gewerkt met minimale bezettingen. Er wordt mee gedreigd om de stroomvoorziening gedeeltelijk of zelfs geheel lam te leggen. In december en januari waren er al gerichte black outs: overheidsgebouwen en bedrijven werden tijdelijk zonder stroom gezet waardoor de productie noodgedwongen moest stilgelegd worden.
Werknemers in de energiesector vrezen niet alleen dat hun pensioenuitkeringen zullen dalen, ze zijn ook beducht voor op til staande privatiseringen.
#greve7fevrier #reformedesretraites
?"SI VOUS VOTEZ LA LOI SUR LES RETRAITES
ON COUPE LE COURANT A TOUTE L'EUROPE !"⚡️Les salariés des 19 centrales nucléaires françaises commencent sérieusement à se poser la question…
Retrait ✊https://t.co/Pnt7dhu2Y3 pic.twitter.com/vO6Ouce4ON
— CGT TUIFRANCE (@CgtTuifrance) February 7, 2020
In januari traden ook beroepsgroepen en sectoren die zich normaal zelden laten horen op de voorgrond van het protest. Afgelopen maandag manifesteerden duizenden dokters, advocaten en andere vrije beroepen in de straten van Parijs. In menig Frans gerechtsgebouw wierpen advocaten collectief hun toga op de grond, omdat ook zij vrezen zwaar getroffen te worden door Macron en zijn hervormingsplannen.
La parole est à la défense aujourd’hui à #Paris où la petite robe noire n’a jamais été autant à la mode…#avocats #AvocatsEnGreve #greve #retraites #FiersDeLaGrève pic.twitter.com/4tY2Yt5R1P
— Marcel Aiphan (@AiphanMarcel) February 3, 2020
Barsten in het front?
Begin december kantten alle Franse vakbonden zich unaniem tegen de plannen van Macron. Maar in dat front zijn ondertussen barsten gekomen. De meer gematigde vakbonden CFDT en UNSA mobiliseren niet langer nadat de Franse regering zich bereid toonde om een verhoging van de pensioenleeftijd te herzien. De vakbonden CGT, FO, FSU en Solidaires blijven hun leden mobiliseren en roepen op tot verder protest.
Het zou echter een misvatting zijn om hieruit te besluiten dat het verzet in Frankrijk tanende is. Wat niet uit het oog mag verloren worden, is dat het protest tegen de pensioenhervormingen nog steeds een uiting is van een veel breder en wijd gedragen ongenoegen omtrent Macrons politiek.
Scholen en universiteiten
Macron en de zijnen blijven erbij dat ze Frankrijk willen ‘hervormen’ en ‘moderniseren’. En aan die hervormingsdrang ontsnapt niemand. De eerste minister, Edouard Philippe, richtte de voorbije maand zijn pijlen op academici en onderzoekers. Hij kondigde aan dat Franse onderzoekers meer competitief moesten worden om mee te kunnen in de globale competitie tussen universiteiten. Vanuit dat oogpunt stelde hij een Loi plurianuelle de programmation de la recherche voor (CPPR), een wet die volgens menig onderzoeker zal leiden tot verdere precarisering van het academisch personeel. In een open brief die ondertekend werd door honderden academici wordt opgeroepen om, bij wijze van staking, geen enkele administratieve taak meer op te nemen.
#greve6février DIRECT
Deux cortèges étudiants se rejoignent aux abords de la gare de l'Est pour rejoindre la manifestation. Ambiance !
images : @T_Bouhafs
SUIVEZ EN DIRECT >> https://t.co/F4r8YWwB6A pic.twitter.com/qBTa8J3Z3U— Là-bas si j'y suis (@LabasOfficiel) February 6, 2020
Ook in de Franse scholen rommelt het. Honderden scholen worden door de leerlingen, en in sommige gevallen ook door de leraren, geblokkeerd. Steen des aanstoots is de hervorming van het zogenaamde baccalauréat, zeg maar het eindexamen om toelating te krijgen tot het hoger onderwijs. De hervorming is complex, maar komt erop neer dat leerlingen voortaan kunnen kiezen tussen verschillende optionele vakgebieden binnen het examen. Klinkt goed, alleen bieden niet alle scholen dezelfde vakken en vakgebieden aan. En dat heeft veel te maken met de wijk waarin de school ligt en de middelen waarover ze beschikt. Leerlingen en leraren klagen aan dat de (zoveelste) hervorming de sociale ongelijkheid enkel zal versterken.
De examens voor het baccalauréat worden op dit moment afgenomen, maar worden actief gesaboteerd door de leerlingen. In honderden Franse scholen kunnen de examens slechts gedeeltelijk of helemaal niet afgelegd worden. Het gaat gepaard met toenemende repressie van overheidswege tegen de leerlingen. Stevig uitgeruste agenten nemen plaats voor en in de scholen, verscheidene minderjarige leerlingen werden opgepakt en langer dan vierentwintig uur vastgehouden.
Straatprotest
Ondertussen wordt er nog steeds op straat betoogd. Afgelopen donderdag (6/2) vond er opnieuw een nationale actiedag plaats. Vele duizenden liepen mee in steden als Parijs, Marseille, Nantes en Lille. De voorbije weken werden ‘s avonds ook fakkeltochten georganiseerd waarvoor de opkomst telkens hoog was. En, niet te vergeten, de gilets jaunes manifesteren ook nog steeds iedere zaterdag.
Énorme mobilisation des #GiletsJaunes à #Toulouse où le cortège s’étend à perte de vue.
Ils sont des milliers à s’essouffler dans le gaz.
Rien n’est terminé.
Ça commence à peine ?#Acte65 #greve8fevrier #Greve #GreveGenerale #FiersDeLaGreve #YellowVests pic.twitter.com/X74t7RJ5rR— Marcel Aiphan (@AiphanMarcel) February 8, 2020
Hier soir, c’est à #Montreuil que la flamme de la colère illuminait les rues.
La #grève ne fait pas de trêve même si Loiseau plane trop haut pour le voir.
Il y a toujours quelqu’un pour reprendre le flambeau ?#greve8fevrier #FiersDeLaGreve #GiletsJaunes pic.twitter.com/coLuR3f3ly— Marcel Aiphan (@AiphanMarcel) February 8, 2020
Er worden daarnaast meer creatieve methoden aangewend om de onvrede te laten blijken. Nu de gemeenteraadsverkiezingen in aantocht zijn, organiseren leden van LREM (de partij van Macron) campagnebijeenkomsten. Maar die worden steeds vaker verstoord door gilets jaunes, vakbondslieden en misnoegde burgers.
Un #CoucouLREM magnifique ! Voici le meeting du candidat macroniste à Tours aux #Municipales2020… Bravo les amis Gilets jaunes ! ??
À qui le tour ?pic.twitter.com/j0BisaOOdm— Collectif Carton jaune (@collCartonJaune) February 7, 2020
Macron zelf moest het ook ontgelden. Hij moest op 17 januari ijlings uit een theaterzaal geëscorteerd worden toen manifestanten erin geslaagd waren om het theater binnen te dringen. Honderden actievoerders hadden zich in geen tijd rond het theater verzameld nadat een in het publiek aanwezige journalist op Twitter had gemeld dat Macron aanwezig was bij de voorstelling. De journalist in kwestie werd daarvoor opgepakt. De beelden van een vluchtende Macron, die hij wist te maken, worden door de politie achtergehouden.
Lente
Het wordt nu uitkijken naar de lente in Frankrijk, het seizoen waarin de sociale strijd traditioneel gezien een versnelling hoger schakelt. Zal Macron erin slagen om de pensioenhervormingen door het parlement te krijgen? En wat zal de reactie hierop zijn van de vele misnoegde Fransen?
Een ander belangrijk moment zijn de aankomende gemeenteraadsverkiezingen in maart. Ze zullen niet alleen een belangrijke graadmeter zijn voor zowel de legitimiteit als de populariteit van Macron, maar ook duidelijk maken of er een politiek alternatief naast extreem rechts mogelijk is tegenover Macron.
