Eind november werd bekend dat de Vlaamse overheid het concept ‘Zelfstandig Wonen’ voor personen met een (zware) handicap laat ‘uitdoven’. Concreet wordt er meer dan 40 procent bespaard op het budget dat mensen met een zware fysieke beperking in staat stelt om zelfstandig te blijven wonen. De personen uit de doelgroep hebben 24 uur op 24 uur nood aan ondersteuning bij het vervullen van basisbehoeften. Door de harde besparing kunnen deze mensen niet langer zelfstandig wonen met de benodigde zorg aan huis. De personen uit de doelgroep zullen noodgedwongen moeten verhuizen naar een zorginstelling of rusthuis.
Dat zal hun rol danig veranderen: betaalden ze eerst hun eigen zorgpersoneel, straks worden ze cliënt in een instelling waar de zorg voor hen geregeld wordt. De regie komt niet langer bij de personen met een handicap zélf te liggen, maar bij de instelling, wat hun zelfstandigheid en autonomie sterk zal inperken. Zullen ze zelf nog kunnen bepalen hoe laat ze thuis komen en wanneer ze onder de douche willen?
Bovendien zullen ze door het wegvallen van een groot deel van het budget veel afhankelijker worden van de financiële steun en hulp van familie en vrienden wat hun onafhankelijkheid, autonomie en vrijheid verder beknot. En wat gebeurt er met de mensen die nauwelijks een netwerk hebben om op terug te vallen?
Furia steunt Dorien Meulenijzer en Veerle Ternier, twee vrouwen die in een zelfstandig woonproject wonen, een petitie tegen de maatregel lanceerden en uiteindelijk met 140 anderen naar de rechtbank trokken om de besparing aan te vechten. Het is nu aan de rechter om zich uit te spreken over deze potentiële mensenrechtenschending.
De tweede impactvolle ontwikkeling is het nieuwe decreet sociale huur dat sinds 1 januari 2020 van kracht is. De huurprijs van sociale woningen wordt sinds dit jaar berekend op basis van de inkomsten van alle gezinsleden, de marktprijs en een energiecorrectie. Furia vindt het al opmerkelijk dat de prijzen van sociale woningen voortaan worden berekend op basis van de ‘marktprijs’. De prijzen van sociale woningen wijken de facto af van de marktprijs.
Furia vindt het dan ook onzinnig om de prijzen van sociale woningen af te stemmen op die van de markt. De sociale woningmarkt is juist in het leven geroepen om een woonaanbod te creëren dat niet onderhevig is aan een marktlogica.
Mogelijks nog nefaster is dat de inkomensvervangende tegemoetkomingen (IVT) van gezinsleden met een handicap vanaf 1 januari worden opgeteld bij het totale gezinsinkomen. De huurprijs van gezinnen die IVT ontvangen zijn daardoor begin dit jaar gestegen, afhankelijk van het IVT tot wel 300 euro per maand. Dit terwijl meer dan 50 procent van de personen met een handicap die een IVT ontving, al aangaf niet of moeilijk rond te komen met hun inkomensvervangende tegemoetkoming. De stijgende huurprijzen maken het alleen maar moeilijker om de eindjes aan elkaar te knopen.
De nieuwe berekeningswijze perkt de facto de relationele bewegingsvrijheid van personen met een handicap in, doordat de huurprijs omhoog gaat als personen met een tegemoetkoming besluiten om samen te gaan wonen. Dat maakt dat sommige mensen met een IVT mogelijks minder snel de stap zullen zetten om met anderen iets te gaan huren, wat hun autonomie en zelfbeschikking onder druk zet.
Furia bepleit vurig het recht van alle personen met een handicap of chronische ziekte om zelf te beslissen hoe hun zorg geregeld wordt, waar ze wonen en met wie. Dat geldt in het bijzonder voor vrouwen met een handicap of chronische ziekte, omdat zij hun zelfstandigheid, omwille van gegenderde rollen en patronen, nog veel meer moeten bevechten dan mannen.
Door de recente beslissingen van de Vlaamse regering komt dit recht hevig onder druk te staan. Furia onderschrijft dan ook de eis van de belangenorganisaties om de recente maatregelen terug te draaien. Mensen, en in het bijzonder vrouwen, zijn niet alleen baas over hun eigen buik, baas over eigen hoofd, maar ook baas over eigen zorg en baas over eigen huis!
