Solvay 2019. Foto: Extinction Rebellion Belgium
Opinie -

Bibliotheek Solvay nodigt Roger Hallam uit, mede-oprichter van Extinction Rebellion

Bibliotheek Solvay nodigde vrijdag 9 augustus Roger Hallam uit voor een lezing in Brussel. Hallam is mede-oprichter van Extinction Rebellion (XR), een van oorsprong Engelse beweging die door geweldloze, burgerlijke ongehoorzaamheid een internationale noodtoestand wil afdwingen en bottom up burgerraden wil installeren. De actiegroep verspreidt zich razendsnel over de hele wereld, ook in België, met lokale afdelingen in Brussel, Antwerpen, Leuven, Gent, Luik en Namen.

maandag 12 augustus 2019 11:10
Spread the love

Op het eerste zicht is het wat controversieel dat XR wordt uitgenodigd door Solvay, maar de CEO draagt de beweging een bijzonder warm hart toe. In dezelfde ruimte waar de beroemde Solvay-conferenties plaatsvonden, waar Bohr, Einstein en Curie discussieerden over de nieuwe kwantumtheorie, stond nu een beweging die zowat alle bestaande structuren in vraag stelt. Hoe past XR in het plaatje van een reeks beroemde wetenschapsconferenties?

Alles draait door en voor actieve deelnemers, ieder op eigen kracht, allen met een gelijkwaardige stem, organisch verdeeld in zelfgestuurde werkgroepen die zo gedecentraliseerd mogelijk aan de slag gaan.

Solvay Conferentie in 1927 met o.a. Marie Curie en Albert Einstein. Bron: Wikimedia Commons

Het antwoord zit in een mooie (toevallige?) overeenkomst tussen kwantumfysica en XR als beweging. Als geen ander weet XR de nieuwe visie op de wereld die de kwantumfysica heeft gegenereerd toe te passen in haar interne organisatiestructuren. XR is een beweging die zelfsturing, transparantie en co-creatie succesvol weet in te zetten om grootschalige acties op poten te zetten. Zonder ‘verkozen’ leidersfiguren, zonder strakke regels, zonder duidelijke rollen zoals we dat gewend zijn in grote bedrijven, of in politiek. Alles draait door en voor actieve deelnemers, ieder op eigen kracht, allen met een gelijkwaardige stem, organisch verdeeld in zelfgestuurde werkgroepen die zo gedecentraliseerd mogelijk aan de slag gaan.

Deze interne organisatie wijkt bijzonder af van een typische ‘Newtoniaanse organisatie’, geïnspireerd en vormgegeven door de klassieke fysica, die ons leerde naar de wereld te kijken als een grote machine, beheerst door een duidelijke link tussen oorzaak en gevolg, in regels en wetten te vangen en perfect controleerbaar door mensen. Het is deze manier van kijken die we toepassen op onze huidige organisaties en onze sociale en economische systemen. We creëren regels, hokjes, grenzen, duidelijke rollen en hiërarchische machtsstructuren. We schrijven plannen en strategieën, en voeren meting na meting uit, in de hoop controle te behouden in Excel-sheets en data-analyses. Controle uit angst voor chaos. Een extra meting en een extra regel lossen het probleem echter niet op.

Kwantumfysica leert ons dat alles met elkaar verbonden is door energieën en golven en dat voorspellingen quasi onmogelijk zijn. Alles is contextafhankelijk en verbonden met veel meer dan we kunnen waarnemen. Het grootste verschil met de klassieke fysica is de rol van de wetenschapper zelf in het onderzoek. Die wordt immers deel van het geheel zelf en heeft, enkel en alleen al door zijn aanwezigheid, impact op het onderzoek en dus op de waargenomen realiteit.

Dat wil zeggen dat er niet zoiets is als een wereld die we als mens/buitenstaander kunnen besturen en kunnen vangen in strakke regels die overal van toepassing zijn. We maken immers zelf volledig deel uit van dat geheel. De realiteit én de wereld veranderen door er naar te kijken, door onze interpretatie, onze handelingen en aanwezigheid. Meer meten is minder weten. Daardoor is er niet langer zoiets als ‘een objectieve waarheid’ en wordt het al helemaal onmogelijk om voorspellingen te doen over de toekomst.

Dat is op zich bijzonder goed nieuws. We hoeven nu niet langer tijd te verliezen met discussiëren over wie er gelijk heeft. We kunnen ook stoppen met het maken van uitgebreide strategische plannen die een uitkomst trachten te voorspellen. In plaats daarvan kunnen we experimenteren, snel bijsturen en leren én vooral tijd investeren in onze relaties, met elkaar en met de wereld.

Een reactie van angstige controle en competitie, van winnen en verliezen, is niet langer gewenst. In plaats van concurrenten hebben we bondgenoten nodig. De enige manier om door chaos te navigeren is door samen te werken. En net daar is XR zo goed in.

In een context die zo vatbaar is voor constante verandering en waar alles verbonden is, moeten we onvoorspelbaarheid en dus flexibiliteit meenemen in onze organisatieculturen. Een reactie van angstige controle en competitie, van winnen en verliezen, is niet langer gewenst. In plaats van concurrenten hebben we bondgenoten nodig. De enige manier om door chaos te navigeren is door samen te werken. En net daar is XR zo goed in.

Roger Hallam aan het woord in de Solvay Bibliotheek in Brussel. Foto: Karl Delandsheere

De actiegroep omarmt ten volle de nieuwe manieren om met een chaotische context om te gaan, en creëert een nieuwe wereld terwijl ze er voor vecht. De rebellen zijn zich volledig bewust van het feit dat problemen niet kunnen opgelost worden door denkwijze waarmee ze gecreëerd zijn (Einstein).

In de plaats biedt XR een ruimte aan actieve burgers die volop kunnen experimenteren en onderzoeken, leren co-creëren, samenwerken en verantwoordelijkheid opnemen. Een zelfgestuurde organisatiecultuur die beseft dat het alleen niet lukt, dat vertrouwen, snelle reflectie, investeren in transparante interne en externe relaties en helpende handen de enige oplossing zijn om de diverse, chaotische en wat angstige wereld aan te kunnen. Het mooiste bewijs is het bestaan van de XR werkgroep ‘regenerative culture’, een werkgroep die zich uitsluitend bezighoudt met het welzijn van de rebellen, facilitatie en efficiënt vergaderen, burn-outpreventie enz.

Niels Bohr zei ooit dat grootse ideeën, als ze verschijnen, warrig en vreemd lijken. Ze worden amper begrepen, noch door hun bedenkers, noch door de anderen. Dat klopt even hard voor kwantumfysica als voor Extinction Rebellion als beweging.

Roger Hallam is zijn tijd ver vooruit. En hij verdient daarom als geen ander om een lezing te geven op een plek waar andere wetenschappers hun vernieuwende ideeën aan de wereld voorstelden. Zijn onderzoek over hoe ietwat radicale bewegingen sociale verandering teweeg kunnen brengen, én zijn acties en initiatieven, resulteerden een hoopvolle kwantumorganisatie, dynamisch en bruisend. Het is een plek waar mensen hoop vinden en waar ze als actieve deelnemer kunnen bijdragen aan de immer veranderende wereld die voor een gigantische uitdaging staat. Het is bovenal een plek van verbondenheid.

 

Leen Schelfhout is actief bij de Antwerpse Burgerlijst en bij Extinction Rebellion Antwerpen en Belgium.

Co-auteur: Xavier Damman

 

Meer info:

https://extinctionrebellion.be/nl

Creative Commons

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!