Nogmaals: verontwaardiging over Venezuela heeft niets met strijd voor democratie te maken
Opinie, Politiek -

Nogmaals: verontwaardiging over Venezuela heeft niets met strijd voor democratie te maken

Zelfs met alles wat je Venezolaans president Maduro terecht kan verwijten, is wat nu gebeurt onterecht, hypocriet en misdadig. Al wie ijvert voor zijn afzetting is objectief medestander van het Amerikaans traditionele beleid om Latijns-Amerika terug onder de knoet te krijgen. Deze schizofrene schijnheiligheid is niet nieuw, ze wordt wel steeds flagranter en openlijker beleden.

donderdag 24 januari 2019 12:06
Spread the love

Voor wie alleen de mainstream media als bron gebruikt voor zijn informatie over Venezuela is het zo klaar als een klontje. President Maduro werd niet legitiem verkozen, schendt massaal de mensenrechten, drijft zijn bevolking op de vlucht voor de desastreuze economische toestand die door zijn wanbeleid is ontstaan.

Eigen fouten

Dat de Venezolaanse regering van president Maduro zware fouten heeft gemaakt lijdt geen enkele twijfel. Reeds tijdens het laatste jaar onder zijn voorganger, de charismatische Hugo Chávez, ging het fout. Net als hij bleef Maduro volledig inzetten op de olie-inkomsten om zijn sociale programma’s te financieren. Hij poogde al evenmin om de economie van zijn land te diversifiëren. Meer dan 95 procent van de begroting komt van één bron, de olie.

Waar Chávez jarenlang kon genieten van de hoge prijzen, werd Maduro geconfronteerd met de realiteit van lage olieprijzen. Noch Chávez noch Maduro hebben werk gemaakt van de hervorming van de overheidsadministratie en kozen voor de parallelle structuur van de Misiones. Die werkten goed zolang het oliegeld binnenkwam, terwijl de overheidsadministratie in handen van de kleine middenklasse stokken in de wielen bleef steken.



(YouTube/globalnews.ca)

In 2018 had de oppositie een reële kans om Maduro via verkiezingen te overwinnen, maar dat ging door interne verdeeldheid en onder niet geringe dwang van de VS niet door. De rechtse oppositie wil bovendien de macht niet overnemen via een gewone verkiezingsoverwinning. Wat zij wil is een breuk met de huidige grondwet en het verkiezingssysteem, een terugkeer naar de periode voor Chávez, toen arme Venezolanen zoveel mogelijk werden ontmoedigd om deel te nemen aan de verkiezingen en door het onmogelijk te maken voor progressieve kandidaten om nog mee te dingen voor het presidentschap. 

Oppositie wil systeembreuk

Een overwinning bij de vervroegde verkiezingen van 2018 onder de huidige slechte economische omstandigheden zonder dat aan dit systeem een einde werd gemaakt, betekende een grote kans op een terugkeer van de erfgenamen van Chávez vijf jaar later. Een rechtse president zou immers alle klassieke neoliberale maatregelen hebben toegepast, een einde aan de sociale programma’s voor de arme bevolking, afschaffing van het gratis basisonderwijs, van de studiebeurzen voor universiteitsstudenten. Bovendien zouden de subsidies voor openbaar vervoer en voor essentiële voedselproducten worden afgeschaft, niet bepaald een recept voor herverkiezing vijf jaar later.

Maduro won de verkiezingen alleen daarom, door de weigering om één gemeenschappelijke eenheidskandidaat van de oppositie in te zetten (zie Verontwaardiging over Venezuela heeft niets met mensenrechten te maken). Hij ‘won’ met amper 6,2 miljoen stemmen, een verlies van 1,7 miljoen stemmen tegen 2013. Toen verloor rechts tegenkandidaat Henrique Capriles zeer nipt met eveneens 1,7 miljoen stemmen meer dan Maduro behaalde in 2018. De kans om in 2018 te winnen tegen Maduro was dus zeer reëel.

Electoraal systeem moet weg

Je kan Venezuela veel verwijten maar niet dat het land geen degelijk, fair en transparant verkiezingssysteem zou hebben. Voormalig president Jimmy Carter volgt het land al jaren met zijn Carter Center, dat gespecialiseerd is in monitoring van verkiezingen. Hij noemt het Venezolaanse kiessysteem een van de beste ter wereld. Carters reactie op de verkiezingen van Chávez en Maduro was en is telkens dezelfde: “Het is onbetamelijk om verkiezingsresultaten niet te erkennen, enkel omdat je het met het politieke programma van de winnaar niet eens bent.”



Tijdens het item over de protesten tegen Maduro liet de openbare omroep VRT beelden zien van pro-regeringsbetogers. De anti-regeringsmanifestaties waren er zeker ook, maar dit waren wel de verkeerde beelden. Het kan voor alle duidelijkheid om een onbewuste vergissing gaan, maar het blijft tekenend dat de zender niet vermeldde dat er ook grote pro-regeringsmanifestaties waren (screenshot/vrt.nu)

Maduro wordt verweten dictatoriale neigingen te hebben. Zichzelf links noemende media als De Morgen noemen hem ronduit ‘dictator’. Dat is niet alleen om electorale redenen bevreemdend. Zo zouden hij en zijn voorganger de media volledig onder hun controle hebben en zwaar censureren. Dat Maduro zwaar weegt op de openbare media is een feit, maar de commerciële media beheersen na bijna twintig jaar ‘dictatoriaal regime’ nog steeds voor meer dan 80 procent het bereik van alle media samen. 

De oligarchieën die de distributiesector en de mediabedrijven in handen hebben zijn onder twintig jaar links bestuur nog altijd oppermachtig. De economische elite heeft ook sinds deze crisis niets van zijn welvaart verloren (een industriële elite heeft Venezuela amper).

De olifant in de kamer

Bij dit alles is de olifant in de kamer nog niet vernoemd: de Amerikaanse economische boycot. De cruciale vraag is hoe slecht Maduro het zou doen zonder die blokkade. Waarschijnlijk zou het dan nog altijd redelijk slecht gaan, vergelijkbaar met de buurlanden, maar in ieder geval veel minder erg dan de diepe crisis die de bevolking nu teistert. Landen als Peru, Paraguay, zowat alle Centraal-Amerikaanse landen zouden het met een dergelijke boycot van hun belangrijkste handelspartner minstens even slecht doen.

De mensenrechten dan?

Ook op dat vlak gaat het niet goed in Venezuela. Het land was al bijzonder gewelddadig voor Chávez president werd en dat is er niet op verbeterd. Maar nogmaals, is dat echt een goede reden om een omverwerping van het ‘regime’ te bepleiten. Men moet niet verder gaan dan buurland Colombia om vast te stellen hoe selectief en schijnheilig de verontwaardiging is over de schendingen van de mensenrechten in Venezuela. Verkiezingen in Colombia worden al tientallen jaren geteisterd door massale fraude.

Het is nog veel erger gesteld in Honduras sinds daar na een door de VS gesteunde staatsgreep een mild sociaal-democratisch president werd afgezet. Honduras is een van de gevaarlijkste landen ter wereld voor journalisten, vakbondsmilitanten, strijders voor de mensenrechten en leiders van inheemse volkeren. Huidig president Hernández verlengde zijn mandaat in 2017, nadat hij de tellingen had laten stilleggen toen die een overwinning van tegenstander Nasralla voorspelden. Sindsdien is het land van de mediaradar verdwenen, terwijl de repressie toeneemt en tienduizenden Hondurezen het regime ontvluchten. Het is een van de argumenten van president Trump voor zijn fameuze wall.

Vluchtelingencrisis, goede reden voor ‘regime change’?

De situatie is bekend. Meer dan 3 miljoen Venezolanen hebben hun land de voorbije zes jaar verlaten. Ook hier is een vergelijking op zijn plaats. Mexico wordt al meer dan twintig jaar geteisterd door een exodus naar de noordelijke buur; President Trump wil er zijn muur tegen bouwen. Er leven meer dan 11 miljoen Mexicaanse staatsburgers in de VS en er komen er elke dag bij. Verkiezingen in Mexico zijn zo berucht voor hun onbetrouwbaarheid dat men in Latijns-Amerika de term ‘Mexicaanse verkiezingen’ gebruikt als generische omschrijving.

Hetzelfde kan gezegd worden over het leger en de politie die berucht zijn voor interne corruptie en grove schendingen van de mensenrechten. Overigens heeft de nieuwe president Obrador geweigerd zich aan te sluiten bij de boycot van Venezuela. Hij heeft Maduro uitgenodigd op zijn eedaflegging en was op zijn beurt aanwezig op Maduro’s eedaflegging.

In ieder geval zet Maduro toch het verkozen parlement buiten spel? Venezuela heeft net als alle andere Latijns-Amerikaanse landen een presidentieel systeem naar Frans model. Net als de presidenten Mitterrand en Chirac regeert hij met een parlement waar hij geen meerderheid achter zich heeft. Niemand heeft ooit de afzetting geëist van Mitterrand of Chirac toen die hun parlementaire meerderheid verloren. President Macron moet optornen tegen de rebellie van de gele hesjes. Zo uitzonderlijk is de situatie van president Maduro niet. In Latijns-Amerika hebben ontelbare presidenten geregeerd zonder parlementaire meerderheid. Ook zij wisten hun parlement jarenlang te omzeilen. 

Selectieve verontwaardiging

Deze vergelijkingen beperken zich tot Latijns-Amerika. De lijst landen in de rest van de wereld die ongestoord door kunnen gaan met veel grovere schendingen van de mensenrechten, verkiezingsbedrog en corruptie en niet worden bedreigd met regime change maar integendeel stevige bondgenoten zijn van het westen is lang. Te lang om de verontwaardiging over Venezuela enige geloofwaardigheid te geven.

Obama zou waarschijnlijk niet zo brutaal geweest zijn om parlementsvoorzitter Guiadó te erkennen als interim-president, maar hij is wel de president die de economische boycot tegen Venezuela heeft gestart. Trump verzet wel meer bakens, zoals zijn eenzijdige erkenning van Jeruzalem als hoofdstad van Israël. Hij erkent Guiadó wel als interim-president.

Er wordt schande gesproken van het feit dat Guiadó een aantal uren werd aangehouden door de politie. Dat zou in westerse democratieën inderdaad onaanvaardbaar zijn. Een parlementsvoorzitter die openlijk oproept voor een militaire staatsgreep zou hier onmiddellijk zijn parlementaire onschendbaarheid verliezen, worden vervolgd en zware gevangenisstraffen riskeren.

De pogingen van de VS om een einde te maken aan het ‘regime’ van Chávez en Maduro dateren niet van gisteren, te beginnen met de mislukte staatsgreep van 11-12 april 2002 en de economische boycot van 2003. Of het ditmaal wel zal lukken is nog onzeker. De economische crisissituatie is alvast een voordeel. De protestmanifestaties van de voorbije dagen zijn ook niet de eerste. Beelden gingen de wereld rond. Daarbij worden wel eens vergissingen gemaakt. Zo zond de VRT (onbedoeld?, zie de foto hierboven) beelden uit van de tegenmanifestatie van de medestanders van Maduro.

Een diep verdeeld land

Venezuela was ook onder de beste jaren van Chávez een diep verdeeld land. Zelfs bij zijn grootse verkiezingsoverwinningen stemde een aanzienlijke minderheid altijd tegen hem. De sociaal-economische elite is vanzelfsprekend altijd tegen hem geweest, maar ook grote delen van de middenklasse hebben nooit achter hem gestaan. De achterban van Maduro blijft echter groot. Bovendien heeft hij nog altijd de steun van het leger. De politie is een andere zaak. Loyauteit verschilt erg naargelang de deelstaat. In de hoofdstad Caracas zelf bijvoorbeeld heeft de meerderheid van de bevolking altijd voor de oppositie gestemd.

De ijver waarmee neoliberale krachten nu aansturen op een regime change heeft uiteindelijk niets met mensenrechten, democratie of vrijheid te maken. Waar het om gaat is dat de controle over de oliewinsten terug in de handen moet komen van de buitenlandse oliebedrijven. Het idee om de opbrengst van grondstoffen in de eigen bodem te gebruiken voor de eigen bevolking moet in de kiem gesmoord worden. Daar gaat dit over.

Bepaalde linkse krachten en media draaien bewust of onbewust in deze poging tot herstel van de Amerikaanse hegemonie mee. Ze reproduceren netjes het narratief van de Amerikaanse regering. Zo wordt bijvoorbeeld voor de zoveelste maal de kwakkel gerecycleerd dat Diosdado Cabello, een bondgenoot van Chávez (en hevige concurrent van Maduro voor het presidentschap), het brein zou zijn achter de drugshandel in zijn land. De bestrijding van de drugshandel in Venezuela is verre van perfect, maar in vergelijking met buurland Colombia scoort het land veel beter.

De kans dat de poging voor regime change ditmaal lukt, is groter dan ooit tevoren, maar nog altijd verre van zeker. De tijden zijn veranderd. Dat Maduro nog steeds standhoudt heeft alles te maken met die geopolitieke machtsverschuivingen. Wordt vervolgd.

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!