De N-VA zet in op besparingen en het versterken van de Vlaamse identiteit. Het is natuurlijk niet nieuw dat men de openbare omroep, het onderwijs en het cultuurbeleid probeert te gebruiken om van bovenaf vorm te geven aan cultuur. Is het mijn taak als leerkracht om die identiteit aan jongeren over te brengen? Ik denk het niet en hoop dat de betoging in Brussel op 5 december het startschot wordt van een gezamenlijk syndicaal actieplan tegen de besparingen en tegen deze Vlaams nationalistische poging om onze cultuur te kapen.
Nu kan ik me inbeelden dat mensen reageren met de vraag of leerkrachten wel als leerkracht deel mogen nemen aan zo’n politieke discussie over onderwijs. Maar de realiteit waar veel leerkrachten in kunnen belanden is de volgende: een taalleerkracht, leerkracht geschiedenis, leerkracht esthetica, leerkracht cultuurwetenschappen … moet of de Vlaamse identiteitsvorming in vraag stellen of de principes van het eigen vakgebied in vraag stellen. Want wat die kennisgebieden ons vertellen is dat de Vlaamse identiteit of de Vlaamse cultuur niet bestaat. En dat die maar kan bestaan als we haar gaan construeren. En dus, als ik als leerkracht gevraagd word om leerlingen te laten kennismaken met een bepaald vakgebied en tegelijkertijd gevraagd word om die kennis te ondermijnen met als doel een Vlaamse identiteit te vormen, dan is het mijn recht om duidelijk te maken dat dit niet zal werken.
Ik ben geen “Vlaming” en heb ook geen ambitie om er ooit één te worden. Mijn moeder is als Nederlandse geboren. Mijn vader spreekt altijd en overal Limburgs dialect. Ik heb een Albanese stiefvader gehad. Ik ben een liefhebber van hiphopmuziek, vooral Amerikaanse. De boeken die veel indruk op me gemaakt hebben zijn van Dostojevski en Tolkien. Ik heb weinig besef van wat “onze Vlaamse cultuur” zou moeten voorstellen. Ik zou niet aan Vlaamse identiteitsvorming kunnen doen, al zou ik het willen. De lessen die ik geef zullen nooit “Vlaams” zijn.
Er is geen Vlaamse volksbeweging vandaag de dag. Waar we mee te maken hebben, is een Vlaamse elite van superrijken die graag een volksbeweging achter zich zou hebben. In de cultuursector, bij de openbare omroep en in het onderwijs zien we dat de Vlaamse identiteitsvorming moet dienen om kritische stemmen de mond te snoeren. De Vlaamse identiteitsvorming gaat samen met een beleid dat sociale verworvenheden afbreekt en subsidies voor de rijksten creëert. Het Vlaams nationalisme is het glijmiddel voor een politiek die ingaat tegen de belangen van de brede bevolking. N-VA en Vlaams Belang hopen een soort Vlaming te creëren waarbij de leerling met de lege boterhamdoos niet de absurd rijken de schuld geeft en ook niet de Vlaamse politici die de belangen dienen van die absurd rijken.
Ons onderwijs moet jongeren emanciperen en moet hen leren macht in vraag te stellen. Dit Vlaams-nationalistische project beoogt het omgekeerde en gaat daarom in tegen democratische waarden zoals kritisch denken. Ik zal dan ook beantwoorden aan de oproep van de syndicalisten bij de VRT en 5 december naar het Martelarenplein komen. Dit is geen strijd van één sector of één instelling. We moeten mikken op de grootst mogelijke solidariteit. Als vakbondsafgevaardigde ben ik ervan overtuigd dat we niet in de val mogen trappen om in verdeelde slagorde de strijd aan te gaan. De betoging op het Martelarenplein is best het startschot van een gezamenlijk actieplan tegen deze Vlaams nationalistische poging om onze cultuur te kapen.
Foto: Peter Griffin, PublicDomainPictures.net / CC0 1.0