“Festivalseizoen gaat weer beginnen. Neem altijd en overal je Vlaamse Leeuw mee. De festivals zijn van ons!” Dat schreef Vlaams Belang Jongeren al op 2 juni op Facebook. De formulering in die laatste zin is een verwijzing naar een incident van vorig jaar toen enkele witte jongeren twee jonge zwarte vrouwen belaagden met de racistische gezangen ‘handjes kappen, de Congo is van ons’.
Vlaams Belang stond toen al op de eerste rij om die feiten te minimaliseren en slaat nu terug. Op festivalcampings duiken ze op met hun vlaggen die aan stokken wapperen boven de tentjes. Op Pukkelpop waren ze er ook. Toen klimaatactiviste Anuna De Wever opdook op het podium bleef het niet bij vendelzwaaien. De middelvingers gingen in de lucht en later die nacht hielden extreemrechtse jongeren een raid op vriendinnen van Anuna De Wever. Ze uitten doodsbedreigingen, gooiden met flessen gevuld met urine en vernielden een partytent.
Die assertieve (en af en toe ook agressieve) aanwezigheid van Vlaams Belang en hun Schild&Vrienden-filiaal is een nieuw gegeven voor festivalorganisatoren. Pukkelpop had duidelijk geen scenario klaarliggen. Als reactie werden aanvankelijk enkele van die vlaggen in beslag genomen met als argument dat het om collaboratievlaggen ging (de geheel zwarte variant van de leeuw en niet de officiële versie met rode klauwen en tong). Maar dat leidde dan weer tot verontwaardigde reacties vanuit N-VA-hoek.
Wie protesteert moet door het stof
Pukkelpop werd op het matje geroepen bij de Hasseltse N-VA-burgemeester en al snel kwamen er excuses. Die gingen dan weer niet ver genoeg volgens N-VA-kopstuk Peter De Roover die vond dat de organisatoren van het festival best nog wat dieper door het stof mochten kruipen. Vlaams Belang liet meteen 500 extra vlaggen aanrukken die gratis uitgedeeld werden aan de ingang van het festival.
Die hele episode is interessant omdat het toont wat ons nog te wachten staat. De verkiezingsuitslag en vooral de manier waarop N-VA en de media daarmee omgingen hebben een aardverschuiving veroorzaakt. Bart De Wever heeft twee maanden lang bijna exclusief met Vlaams Belang onderhandeld en puurde daar een rechts-identitaire nota uit die hij vervolgens voorlegde aan CD&V en Open Vld. Vlaams Belang werd daardoor definitief een ‘normale’ partij die ‘normale’ standpunten heeft waarmee regeringen rekening moeten houden. Er werd meteen ook duidelijk gemaakt dat niets een VB-N-VA-coalitie in de weg staat als die twee in 2024 genoeg zetels in de wacht slepen.
Het VB kan daardoor nu ongehinderd van de ene provocatie naar de andere surfen. Provoceren deed iemand als Filip Dewinter ook al, maar de laatste jaren werden die bijna zielige pogingen om nog wat aandacht te genereren op schouderophalen onthaald. Nu de electorale comeback van het VB door N-VA en de media als het belangrijkste signaal van de voorbije verkiezingen wordt geframed, zal elke provocatie van het VB hetzelfde lot beschoren zijn als die van Theo Francken in de vorige legislatuur: massale media-aandacht, grote ophef op sociale media en telkens weer uitgemolken rechtse identiteitsdebatten. Het VB heeft bovendien de internationale wind mee, ent zich op de extreemrechtse identitaire golf in de rest van Europa en de VS en neemt vlot hun technieken, methodes en taalgebruik over.
Denk aan de Facebook-pagina Make Vlaenderen great again die de extreemrechtse troepen aanvuurt en merchandising aansmeert. Of denk aan het Vlaams parlementslid van Vlaams Belang die in het heetst van de strijd ‘Lock her up, Anuna De Wever’ tweette.
N-VA en VB aan elkaar geklonken
Het voorbije weekend toont dat ze daarbij ook altijd trouw zullen kunnen rekenen op bijna coalitiepartner N-VA. Het waren N-VA-kopstukken die de aandacht van het geweld tegen klimaatactivisten verschoven naar een culturele oorlog over vlaggen. Het was ook een N-VA-burgemeester die de organisatoren van Pukkelpop de duimschroeven aandraaide.
Culturele oorlogen, dat is het monotone menu van de komende maanden en jaren. De Amerikaanse aartsconservatieve druktemaker Pat Buchanan legde al in 1992 uit wat zo’n oorlog inhoudt. In een speech waarin hij met bombastische retoriek uithaalde naar holebirechten, feminisme en het recht op abortus zei hij toen:
“My friends, this election is about much more than who gets what. It is about who we are. It is about what we believe. It is about what we stand for as Americans. There is a religious war going on in our country for the soul of America. It is a cultural war, as critical to the kind of nation we will one day be as was the Cold War itself. And in that struggle for the soul of America, Clinton & Clinton are on the other side, and George Bush is on our side. And so, we have to come home, and stand beside him.”
Een oorlog dus om de ziel van het grondgebied dat Vlaanderen wordt genoemd. Volgens VB en N-VA is die ziel wit, conservatief, racistisch, anti-sociaal en anti-klimaat. Zo’n oorlog wordt gevoerd van veldslag tot veldslag. Het scenario van zo’n veldslag kennen we nu: infiltratie en provocatie door extreemrechts, waarna het rechtse identitaire strovuur wordt opgepookt. Linkse of progressieve organisaties en bewegingen die een tegengeluid durven laten horen, worden geïntimideerd of bedreigd met verlies van subsidies.
Het extreemrechtse geweld tegen links blijft ook niet langer symbolisch. Dat mochten dit weekend niet alleen de vriendinnen van Anuna De Wever ondervinden. In Londen werd de schrijver en activist Owen Jones in elkaar geslagen door vier mannen nadat hij al heel vaak bedreigd werd door extreemrechts. Zo wordt meteen ook één van de verschillen duidelijk tussen racisme en fascisme. Fascisme is als ook witte mensen het slachtoffer worden van extreemrechts geweld.
In Duitsland registreerden de autoriteiten in de eerste helft van 2019 alleen al 8.605 extreemrechtse misdaden. Dat zijn er 900 meer dan in de gelijkaardige periode vorig jaar. Minstens 179 slachtoffers raakten daar bij gewond. De cijfers zijn een onderschatting. De moord op de politicus Walter Lübcke zit daar bijvoorbeeld voorlopig niet bij omdat de extreemrechtse dader zijn aanvankelijke bekentenis introk.
Op sociale media in België zijn de dreigingen met geweld niet te tellen. Wie denkt dat het allemaal wel niet zo’n vaart zal lopen, moet eens kijken naar de foto die Vlaams Belang Jongeren fier op hun Facebook postte na hun zomer‘universiteit’ in het Poolse Krakau. Vanachter hun vlag steken ze dreigend de airsoft-oorlogswapens omhoog. Op de typische alt-rightmanier zullen ze reageren dat het allemaal niet echt is, een grap zowaar, want airsoftwapens lijken alleen als twee druppels water op echte wapens. Dat één van hun sympathisanten onder die foto postte “Should be like that in the streets of brussels op de rooie” is wellicht ook ironie.
Na Utoya, Christchurch, El Paso en zoveel andere plaatsen zou het bijzonder onverstandig zijn om met hen mee te lachen.