Vier Congres-leden van kleur drijven de top van de Democratische partij tot wanhoop. Door het racistische manoeuvre van Trump worden de rangen tijdelijk gesloten. Maar in de aanloop naar de verkiezingen van 2020 zal de interne kloof bij de Democraten alleen maar groter worden.

Bij de toplui van de Democratische partij zijn ze er tuk op om het scenario van 2016 te herhalen. Een centrumkandidaat met een lauw profiel moet de denkbeeldige middenmoot van het Amerikaanse kiezerspubliek die de polarisatie van Trump beu is naar de stembus lokken. Noem het maar de CD&V-tactiek.

Het werkte niet in 2016 en zal ook in 2020 niet werken, maar er is meer aan de hand. Drie jaar geleden gooide Bernie Sanders bijna roet in het eten. Nu zijn er Alexandria Ocasio-Cortez (New York), Ilhan Omar (Minneapolis), Ayanna Pressley (Boston) en Rachida Tlaib (Detroit). Vier Congres-leden die met hun onbeschroomd linkse boodschap al maanden het nieuws beheersen.

Dit zijn geen politici die zich netjes houden aan de machtsregels van Washington DC en al hun uitspraken voorleggen aan panels samengesteld door PR-bedrijven. Zij wonnen de verkiezingen dankzij een ongeziene grassrootsbeweging en blijven de mensen die hen aan een zitje in het Congres hielpen trouw. Bovendien beheersen ze als geen ander de wetmatigheden van sociale media. Dankzij hen zijn gezondheidszorg voor iedereen, het kwijtschelden van studieschulden, de mensonterende omstandigheden aan de grens met Mexico en de Green New Deal (een sociale klimaatrevolutie) onderwerpen die hoog op de politieke agenda staan.

‘Vier mensen met hun Twitter wereld’

Het was Nancy Pelosi, de voorzitter van het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden, die twee weken geleden de weg bereidde voor de racistische tirades van Trump. In de New York Times sprak ze haar ergernis uit over ‘die vier mensen met hun Twitter wereld’. Even later werd ook een peiling gelekt die zou moeten aantonen dat ‘socialisme’ de middenkiezers wegjaagt.

Het openlijke conflict is een uiting van de zenuwachtigheid in aanloop naar 2020. Dan wordt niet alleen een nieuwe president gekozen, maar ook een groot aantal van de zitjes in de senaat en het Congres staan dan vacant. Bij de Democraten vrezen ze dat het niet bij deze vier zal blijven. Heel wat gevestigde carrièrepolitici vrezen een herhaling van het scenario met Joe Crowley, een partijkrokodil die geen enkel verhaal had tegen de piepjonge Alexandria Ocasio-Cortez.

Aangevuurd door Fox News dat wel geobsedeerd lijkt door AOC sprong Trump in dat gat. Met zijn racistische uithaal naar de vier die hij in één ruk ‘communisten, antisemieten en Al Qaeda-aanhangers’ noemde, dwong hij de Democratische partij om de rangen te sluiten en duwde hij meteen zijn eigen partij verder op het pad van white supremacy en nativisme. Zo ziet hij de verkiezingen van 2020 het liefst verlopen: als de ultieme clash van een witte, rancuneuze bevolking tegen ‘communisten’ van kleur.

Meer dan vier

De top van de Democraten zouden misschien eens de recente verkiezingsresultaten in Europa moeten bestuderen. Met business as usual win je het niet van racisten en extreemrechts. Pelosi vergist zich ook als ze denkt dat de vier een oppervlakkig fenomeen zijn. Neem nu haar uithaal naar ‘de Twitter wereld’. Ocasio-Cortez is wel degelijk na Trump de populairste VS-politica op Twitter. En als het gaat over volgerbetrokkenheid moet zelfs Trump het afleggen.

Maar het gaat over meer dan populariteit op sociale media. Opiniepeilingen wijzen uit dat een groot deel van de VS-bevolking de voorstellen van de vier wel lust. Eigenlijk zou je kunnen zeggen dat de miljoenen jonge kijkers van The Daily Show of The Patriot Act op Netflix met Ocasio-Cortez en co eindelijk een stem krijgen in Washington.

Het blijft ook al lang niet meer bij het consumeren van progressieve tv-programma’s. De voorbije jaren zagen we in de VS een heropleving van activisme. Het begon bijna tien jaar geleden met Occupy en het ging verder met Black Lives Matter. Afgelopen jaren waren er de succesvolle acties rond de 15 dollar minimumloon en de stakingen van leraars in verschillende staten. Ondertussen raasde #Metoo door Hollywood en later door de rest van het land.

Trump probeert in dat klimaat al enkele maanden raids te organiseren van de migratiedienst om zoveel mogelijk mensen zonder papieren op te pakken, maar dat lukt niet om twee redenen. Veel lokale besturen weigeren onder druk van de bevolking mee te werken en mensenrechtenbewegingen bieden massaal legale hulp aan. De meeste mensen kennen hun rechten ondertussen en weten dat ze niet zomaar de deur moeten openen voor de agenten van ICE (U.S. Immigration and Customs Enforcement), waardoor die meestal moeten afdruipen.

Maar de raids creëren wel een sfeer van angst en terreur. Wijken die normaal bruisen van de bedrijvigheid lagen er dit weekend verlaten bij. De spanning opdrijven is net de bedoeling van Trump.

Het komende jaar volgt er nog veel meer van dat. Het is meteen een testcase voor de levenskrachtige maar nog prille linkse antiracistische beweging in de VS.