Op dinsdag 4 juni betoogden 15.000 spoormannen en -vrouwen in Parijs tegen de spoorhervorming van de Franse regering. Het was de terugkeer van de “cheminots” naar de straten van de hoofdstad, een jaar na de grote strijdbeweging van de lente van 2018. Net als op 22 maart 2018 trokken we gisteren met een delegatie Belgen van ACOD Spoor – CGSP Cheminots naar Parijs om onze solidariteit te betuigen met de moedige strijd van onze Franse collega’s. We waren opnieuw een mooie groep met zowel jonge als oudere militanten uit Vlaanderen, Wallonië en Brussel en deden een strijdbare en inspirerende ervaring op.

Het sociaal geweld van het macronisme

De liberale aanvallen op het spoor van de voorbije jaren, nog kracht bijgezet door het “Pacte ferroviaire” van de macronistische regering, hebben desastreuze gevolgen voor de SNCF en dus voor de spoormensen en reizigers. Aan het begin van de betoging hielden de leiders van de verschillende vakbonden (CGT, onze Franse zusterorganisatie, CFDT, UNSA en SUD) een toespraak. Laurent Brun, de Algemeen Secretaris van CGT Cheminots, legde de nadruk op de versnelde aftakeling van de SNCF sinds het einde van de strijdbeweging van 2018 en de goedkeuring van het spoorwegpact van de regering.

Stations en loketten worden in sneltempo gesloten. Het statuut van de spoormensen wordt voortdurend aangevallen door de contractualisering van spoorberoepen en uitbestedingen van activiteiten. Het aantal treinbegeleiders gaat achteruit. De pensioenen liggen onder vuur. Noodzakelijke investeringen blijven uit. De veiligheid komt steeds vaker in het gedrang. De SNCF wordt opgesplitst in verschillende delen en klaargemaakt voor liberalisering en privatisering. Indien de afbraak van het spoorbedrijf aan dit tempo doorgaat, blijft er binnen enkele jaren niet veel meer over van de trein als publieke dienst.

De strijd van de spoorvakbonden bracht Macron een slag toe

De grote strijdbeweging van de lente van 2018 met 38 stakingsdagen kon het spoorwegpact niet tegenhouden, maar is toch erg belangrijk geweest. Het werd een harde krachtmeting tussen enerzijds president Macron en zijn eerste minister Philippe en anderzijds het gemeenschappelijk vakbondsfront van de spoormensen onder leiding van de CGT Cheminots. Terwijl Macron en Philippe van hun 5 jaar aan de macht maximaal gebruik wilden maken om vanuit hun doctrinaire ideologische visie de openbare diensten aan te vallen, namen de spoorbonden het voortouw in de strijd tegen de neoliberale hervormingen van het presidentschap en de regering.

De knap opgebouwde strijd van de spoorvakbonden slaagde erin de sympathie te winnen van de reizigers en de bevolking, wat nochtans niet evident is wanneer je het treinverkeer platlegt. Het beleid kreeg er een eerste grote klap: het progressieve imago van Macron werd ontmaskerd en zijn populariteit kelderde van 47,3% in december 2017 tot 42,4% in maart 2018 en nog maar 36,3% in juli 2018.

In augustus nam de groene minister van ecologie Nicolas Hulot ontslag uit onvrede met de desastreuze impact van het gevoerde beleid op het leefmilieu en de klimaatverandering. Eind 2018 kwam vervolgens de beweging van gele hesjes in actie en daalde de populariteit van Macron nog verder tot amper 23,5% in december. De Franse president slaagde er sindsdien niet in om op enig moment zijn populariteit ietwat significant te herstellen. Het macronisme heeft dan ook zwaar moeten inboeten aan vertrouwen en slagkracht en staat vandaag in een erg verzwakte positie.

Het succes en de impuls van 4 juni

De belangrijke strijdbeweging van een jaar geleden kon het beleid niet omgooien, maar behaalde wel een morele overwinning bij het publiek en tegenover de regering. De beweging was dus zeker geen falen, zoals de politiek en de media maar al te graag verkondigden, maar een duidelijk en sterk signaal tegen de afbraak van de publieke diensten. Een jaar later besloten de spoorwerknemers en -syndicalisten om opnieuw van zich te laten horen met een grote nationale betoging op 4 juni.

En ze slaagden gisteren in hun opzet. Met 15.000 spoormensen uit heel Frankrijk die naar Parijs trokken, lijkt de bereidheid groot om de mobilisatie een nieuwe impuls te geven. De verschillende lokale conflicten en initiatieven van spoormensen en reizigers voor het behoud van spoorlijnen en stations, kan opnieuw uitmonden in een nationale beweging voor een noodzakelijke ommezwaai van het liberaliseringsbeleid.

Met de Belgische delegatie van ACOD Spoor – CGSP Cheminots zijn we tevreden dat we erbij waren. We konden onze solidariteit tonen, verbroederden met de Franse kameraden en werden geïnspireerd door de mobilisatie van duizenden spoorcollega’s. De reis van gisteren maakt deel uit van onze voorbereiding op de liberalisering. Want ook in België en andere landen zal de collectieve slagkracht van de spoormensen en -vakbonden wegen bij het verdedigen van onze arbeidsvoorwaarden en van de trein als ecologisch en sociaal antwoord op de mobiliteitsuitdaging.