Noam Chomsky zegt in 2021 over Palestina en Israël wat hij al sinds 1967 zegt. De VS is nog steeds de enige hinderpaal voor een onderhandelde oplossing. Foto: Screenshot Democracy Now
Noam Chomsky

Noam Chomsky: “We moeten confrontatie aangaan met wereldwijde ultranationalistische reactionaire bewegingen”

dinsdag 4 juni 2019 18:51
Spread the love

In april 2019 kwamen honderden mensen samen in de bomvolle zaal van de Old South Church in Boston om wereldvermaard dissident en linguïst Noam Chomsky te horen spreken. Hij keek terug op de opkomst van het fascisme en de groeiende ultranationalistische bewegingen van tegenwoordig, van Brazilië over de VS tot Israël en Saoedi-Arabië.

“Als u me toestaat zou ik graag beginnen met een korte reis terug in de tijd naar een periode die griezelig gelijkaardig is met wat vandaag gebeurt, op meerdere onaangename vlakken. Ik denk terug exact 80 jaar geleden, bijna op de dag, aan het ogenblik dat ik mijn allereerste opstel schreef over politieke dingen. Het is gemakkelijk te situeren in de tijd: net na de val van Barcelona in februari 1939.”1

“Dat opstel ging over wat toen de onstuitbare verspreiding van het fascisme over de wereld leek. In 1938 werd Oostenrijk geannexeerd door nazi-Duitsland. Enkele maanden later werd Tsjechoslowakije verraden en in de handen van de nazi’s geworpen op de Conferentie van Munchen. In Spanje viel de stad Barcelona onder de troepen van Franco in februari 1939. Dat betekende het einde van de Spaanse Republiek.”

“De bewonderenswaardige anarchistische volksrevolutie van 1936-1938 was toen reeds grotendeels verpletterd door de overmacht. Het zag er naar uit dat het fascisme zich over de hele wereld zou verspreiden. Het is niet exact wat nu aan het gebeuren is, maar, als we mogen lenen van Mark Twains beroemde uitspraak: ‘De geschiedenis herhaalt zich niet maar ze rijmt soms wel’. Er zijn teveel gelijkaardigheden om dit te negeren.”

“Na de val van Barcelona ontstond een enorme vloed vluchtelingen uit Spanje. De meesten vluchtten naar Mexico, ongeveer 40.000. Een aantal ging naar New York City en richtten anarchistische kantoren en tweedehandsboekenwinkels op in Union Square aan de 4th Avenue. Daar heb ik mijn prille politieke opvoeding gekregen, toen ik in die buurt rondhing. Dat was 80 jaar geleden, nu is het vandaag.”

“We wisten dat toen niet, maar de regering van de VS begon er over na te denken dat de verspreiding van het fascisme bijna onstopbaar zou worden. Ze bekeken dat niet zo gealarmeerd als mijn 10-jarige ik. We weten nu dat de houding van het ministerie van Buitenlandse Zaken eerder gemengd was over de betekenis van de nazi-beweging.””

Brandende schepen in Pearl Harbor. Bron: Public Domain

“Er was trouwens een VS-consul in Berlijn die nogal verwarde commentaren over de nazi’s schreef, waarbij hij suggereerde dat ze niet zo kwaad waren als iedereen beweerde. Hij bleef daar tot op de dag van Pearl Harbor2, waarop hij werd teruggetrokken – die beroemde diplomaat heette George Kennan3. Dat is geen slechte aanwijzing van de twijfelachtige attitude tegenover deze ontwikkelingen.”

“Later, kort daarna – we konden dat toen nog niet weten – begonnen het ministerie van Buitenlandse Zaken en de Council of Foreign Relations4 aan een planning voor de wereld na de oorlog, hoe die wereld er zou gaan uitzien. Rond die tijd, in de beginjaren kort erna, gingen zij ervan uit dat de wereld zou opgedeeld worden in een door de Duitsers gecontroleerde wereld, die het grootste deel van Eurazië zou omvatten en een door de VS gecontroleerde wereld, die de volledige Westerse hemisfeer5 zou omvatten en dat de VS het voormalige Britse imperium zou overnemen evenals delen van het Verre Oosten.”

“Zo zou de wereld er na de oorlog uitzien. Die visie werd aangehouden – zoals we nu weten – tot de Russen het tij keerden met Stalingrad in 19426, de enorme tankslag in Koersk, wat later. Dit maakte duidelijk dat de Russen de nazi’s zouden verslagen. De planning werd daarom veranderd. Het beeld van de wereld na de oorlog werd aangepast en werd wat we er daarna van gezien hebben. Wel, dat was 80 jaar geleden.”

“Wat we vandaag zien, is niet zozeer de verspreiding van iets als het nazisme, maar de uitbraak van iets wat soms de ultranationalistische reactionaire internationale wordt genoemd. Die wordt openlijk van de daken geschreeuwd door personen als Steve Bannon, de impresario van die beweging. Ze boekten zopas nog een overwinning.”

“De herverkiezing van Netanyahu in Israël consolideerde de reactionaire alliantie die daar werd opgericht, dit alles onder het toeziend oog van de VS, die worden bestuurd door het triumviraat Trump-Pompeo-Bolton7. Ik zou hier een omschrijving van George W. Bush kunnen gebruiken, maar uit beleefdheid ga ik dat niet doen. “

“Deze alliantie van het Midden-Oosten omvat de meest reactionaire staten van de regio: Saoedi-Arabië, Verenigde Arabische Emiraten, Egypte – dat nu onder de meest brutale dictatuur in zijn geschiedenis leeft – met Israël in het centrum, die samen de confrontatie met Iran aangaan. Dan zijn er de ernstige dreigingen waar we in Latijns-Amerika voorstaan. De verkiezing van Jair Bolsonaro in Brazilië heeft de meest extremistische, meest waanzinnige rechtse ultranationalist aan de macht gebracht die nu over het continent waart.”

“Zopas nam president Lenín Moreno van Ecuador een grote stap richting deze extreem-rechtse alliantie door Julian Assange uit de ambassade te verbannen. Die zal vrij snel door de VS worden opgepakt en riskeert een gevaarlijke toekomst, tenzij er voldoende openbaar protest komt. Mexico is een van de zeldzame uitzonderingen in Latijns-Amerika op deze ontwikkeling. In Europa is dat al aan de gang, de rechtse partijen groeien, een aantal daarvan is zeer angstaanjagend van karakter.”

“Er is echter tegenreactie. Yanis Varoufakis, voormalig minister van financiën van Griekenland, is een belangrijk en betekenisvol figuur, die samen met Bernie Sanders aandringt op de vorming van een Progressieve Internationale om deze rechtse internationale tegen te gaan. Op het niveau van de natiestaten gaat de balans overweldigend in de verkeerde richting.”

“Staten zijn echter niet de enige instellingen. Op het niveau van de gewone bevolking ligt dat anders. En dat kan een verschil maken. Dit houdt in dat we de nog functionerende democratieën moeten beschermen en versterken. We moeten de kansen die zij bieden gebruiken voor het soort activisme dat reeds tot betekenisvolle vooruitgang heeft geleid in het verleden en ons in de toekomst kan beschermen.”

 

Notes:

1   Zie Noam Chomsky, moreel baken voor een betere, solidaire wereld wordt 90. De valvan Barcelona luidde het einde in van de Spaanse Burgeroorlog en het begin van de fascistische dictatuur van Franco.

2   Op 7 december 1941 viel de Japanse luchtmacht de VS-zeemacht aan in de basis Pearl Harbor op het Hawaiiaanse eiland Oahu, waarna de VS in de Europese oorlog stapte met een oorlogsverklaring aan Japan, waar Duitsland op reageerde met een oorlogsverklaring aan de VS.

3   George Kennan was na de oorlog de voornaamste architect van het buitenlands beleid tegenover de Sovjet-Unie.

4Deze rechtse denktank werd opgericht in 1921 en verenigt beleidsmakers en journalisten om na te denken over het buitenlands beleid van de VS.

5   Noord-, Centraal- en Zuid-Amerika.

6   De slag om Stalingrad werd de eerste Duitse militaire nederlaag en luidde zo de latere totale nederlaag in.

7   Het triumviraat (letterlijk ‘trio van mannen’) verwijst naar de periode van het Romeinse Keizerrijk in de eerste eeuw nC toen het rijk door een groep van drie heersers samen werd bestuurd. Pompeo is minister van buitenlandse zaken, Bolton is nationaal veiligheidsadviseur

Creative Commons

take down
the paywall
steun ons nu!