Vlaams Belang is de grote winnaar van de verkiezingen. De extreemrechtse partij rukt op richting 20 procent en wordt na N-VA de tweede grootste partij. Een deel van die stemmen komt van een afkalvend N-VA. Het zijn vooral de traditionele partijen die bloeden. CD&V krijgt een enorme klap. Sp.a doet het zoals verwacht niet goed. Ook Open Vld gaat achteruit. Het centrum verbrokkelt.
PVDA mikte op een zetel voor Peter Mertens, maar haalt veel meer binnen. Zowel in het federale als het Vlaamse parlement zullen zij een serieuze fractie vormen. In het kieskanton Antwerpen wordt PVDA groter dan SP.A.
Dit leken een paar maand geleden de verkiezingen van Groen te worden, waarbij zelfs even gedroomd werd om de tweede grootste partij te worden. Nee, dus. Groen blijft hangen rond de 10 procent en beleeft daarmee een overwinningsnederlaag. De partij heeft niet, of slechts in zeer beperkte mate, kunnen profiteren van de klimaatprotesten.
De komende dagen en weken zal het analyses regenen. Maar één thema springt er nu al uit. De verantwoordelijkheid van de traditionele media in de groei van extreemrechts is verpletterend. Met stuitende lichtzinnigheid hebben zij de meest extreme racisten opgevoerd. Kritische zin werd ingeruild voor hijgerige rapportage van hun stunts. Ergens moeten ze bij de VRT en bij de media van De Persgroep gemonkeld hebben zoals in de VS de CEO van nieuwszender CBS deed toen hij zijn journalisten Trump liet achterna rennen:
“It may not be good for America, but it’s damn good for CBS. The money’s rolling in and this is fun. It’s a terrible thing to say. But, bring it on, Donald. Keep going.”
En als ze dan toch aan het analyseren sloegen, zaten de media er glad naast. Ergens in de kantoren van een reclamebureau werd beslist om Hilde Crevits naar voor te schuiven als kopstuk en meteen werd er een Crevits-hype gecreëerd. Er kwamen zelfs lange artikels over het roze jasje dat ze zich had aangeschaft. Die hype leek alleen te bestaan op de redactievloeren. Zelfs in haar eigen provincie ging Crevits achteruit.
Ook de verantwoordelijkheid van N-VA is groot. Voor 2014 profileerde de partij zich als het deftige alternatief voor het Vlaams Belang. Maar doorheen de voorbije legislatuur werden de thema’s migratie en veiligheid in het uitstalraam gezet en daarbij werd steeds meer de retoriek van Vlaams Belang overgenomen. De Twitter-lijn van Theo Francken was soms moeilijk te onderscheiden van die van Tom Van Grieken. Hierdoor kon een extreem rechts vertoog verder genormaliseerd worden en daar heeft het Vlaams Belang van kunnen profiteren.
De speech van De Wever toont waar we ons mogen aan verwachten. Het verschil met Franstalig België werd duchtig in de verf gezet, net als het feit dat bijna de helft van de Vlamingen op een Vlaams-nationalistische partij heeft gestemd. De Wever en zijn partij willen duidelijk de kaart trekken van de communautaire strijd. En het zou wel eens kunnen dat Vlaams Belang en N-VA elkaar daarin zullen vinden. Het viel in ieder geval op dat De Wever benadrukte dat hij nooit fan geweest is van het cordon en dat de VB-stemmers niet kunnen genegeerd worden.
Sowieso zal de vorming van een federale regering geen wandeling in het park worden. In Wallonië kunnen Ecolo en PTB forse winst optekenen en zakken de centrumpartijen weg. De PS blijft evenwel de grootste, maar de MR zit de PS op de hielen als tweede partij. In Brussel is er een duidelijke triomf waar te nemen van Ecolo. Franstalig België keert zich ter linker zijde weg van het centrum, Vlaanderen (hoofdzakelijk) ter rechterzijde.
Met een extreme rechterzijde die opnieuw haar zelfvertrouwen gevonden heeft en een dreigende onbestuurbaarheid, lijkt het erop dat we politiek turbulente tijden mogen verwachten. Hoe turbulent dat zal zijn, dat zullen we de komende weken en maanden merken.