Bron: Wikimedia Commons
Opinie, Wereld, Afrika, Milieu -

Wat de droogte in Kaapstad andere steden kan leren

Extreme weerfenomenen zoals de cycloon Idai die onlangs de Mozambikaanse stad Beira vernielde, of orkaan Harvey die Houston trof in 2017: het zijn de typische vormen van extreem weer waar steden zich op moeten voorbereiden, schrijft Gina Ziervogel, hoogleraar Geografie aan de Universiteit van Kaapstad.

maandag 8 april 2019 10:26
Spread the love

Met name steden met grote informele nederzettingen in ontwikkelingslanden worden hard getroffen door de nieuwe klimaatrealiteit. Vaak gaat het om plotse weerfenomenen, maar ook trage vormen van extreem weer, zoals aanhoudende droogte, kunnen een vernietigend effect hebben. 

Steden moeten hun vermogen opbouwen om zich aan te passen aan die waaier van klimaatgevolgen. Een van de beste manieren om dat te doen, is leren van de ervaringen van andere steden. Lessen leren van andere plekken die te maken kregen met klimaatgevolgen is een goede manier om zich te wapenen tegen toekomstige schokken en klimaatstress. 

De recente droogte die Kaapstad onlangs bedreigde en de naderende “Day Zero”, waarop de kranen in de stad droog zouden komen te staan, is zo’n episode. Hoewel de stad dichtbij kwam, werd die drempel net vermeden. Na betere neerslag in 2018 en een aanzienlijke waterbesparing zijn de reservoirs nu voller dan in 2017 en begin 2018, maar voorzichtigheid is nog altijd geboden. 

Er is heel wat veranderd in Kaapstad, en het is belangrijk daaruit te leren en de ervaringen te delen. 

Cruciale elementen

In mijn onderzoek probeerde ik de meest cruciale elementen van de droogte in Kaapstad te identificeren. Daaruit kon ik besluiten dat lokale overheden zich moeten focussen op verschillende cruciale elementen om de stad veerkrachtiger te maken op het vlak van watervoorziening en om ze beter aan te passen aan de klimaatrisico’s. Daarbij horen onder meer een betere dataverzameling en communicatie, overleg met deskundigen en een flexibele beleidsvorming. 

En, cruciaal: ik ontdekte dat de overheid versterkt moet worden. Drie jaar van povere neerslag deed de reservoirs slinken tot extreem lage niveaus, maar de fouten in de interactie tussen nationale, provinciale en gemeentelijke overheden maakten dat probleem veel erger. 

De resultaten

Het onderzoek wijst er op dat een efficiënt waterbeheer een goede verdeling van verantwoordelijkheden nodig heeft tussen de verschillende overheden.

In Zuid-Afrika is het nationale Department of Water and Sanitation verantwoordelijk voor een voldoende grote voorraad aan water, vaak in stuwmeren, die vervolgens verdeeld kunnen worden over de gemeenten. Het is aan die gemeenten om uit die watervoorraden zuiver drinkwater te produceren. Dat betekent dus dat coördinatie tussen de beleidsniveaus cruciaal is. 

In werkelijkheid overlappen echter de mandaten en verantwoordelijkheden. Dat creëert verwarring en onduidelijkheid. Overheidsdiensten trekken hun handen af van bepaalde functies en schuiven de taak door naar een andere instantie.

Om dat op te lossen is helderheid nodig over de gedeelde verantwoordelijkheden en rollen, en een duidelijke verantwoording. Daarvoor moeten de technische vaardigheden, persoonlijke relaties en samenwerking tussen instellingen versterkt worden. En dat kan enkel met sterk leiderschap. 

Samenwerking

Ook de samenwerking tussen gemeentelijke departementen moet beter, blijkt uit de droogte in Kaapstad. Voor 2017 was er een beperkte samenwerking wat waterproblemen betreft. Maar tijdens de droogte nam die samenwerking gevoelig toe, naarmate de complexiteit van de crisis duidelijk werd.

Die samenwerking is niet alleen nodig binnen en tussen de overheden, maar ook breder. Tijdens een crisis moet de hele maatschappij betrokken worden, ook burgers en bedrijven.

Gemeenten die in normale tijden een sterke relatie hebben ontwikkeld met hun stakeholders blijken beter geplaatst in tijden van crisis. Dat komt omdat ze beter in staat zijn de kennis en bijdragen van die stakeholders te mobiliseren.

In Nelson Mandela Bay speelde de Kamer van Koophandel bijvoorbeeld een rol door zakendoen in de stad te faciliteren. De kamer erkent dat alle bedrijven elektriciteit, water, transport en logistiek nodig hebben om zaken te doen, en daarom werd gewerkt op die gebieden. De gemeente richtte taakgroepen van vrijwilligers vanuit betrokken bedrijven die over de nodige kennis beschikken. 

Oplossingen

Hoewel mijn studie gericht was op Kaapstad, zijn de resultaten toepasbaar op andere steden die veerkrachtiger willen worden naarmate de klimaatverandering zich doorzet. Steden moeten meer aandacht hebben voor de impact van de klimaatvariabiliteit op hun grondstoffen, met name water. 

Een goed aangepaste stad begrijpt wie verantwoordelijk is voor wat, en creëert een sterk vertrouwen en samenwerkingsverbanden binnen de overheid.

Om dat aanpassingsvermogen te versterken zijn ook nieuwe types van vaardigheden nodig. Lokale overheden moeten meer aandacht hebben voor partnerschappen, zich flexibeler opstellen en opleiding stimuleren. Dat zijn allemaal vaardigheden die essentieel zijn in een aangepaste stad, maar die nog al te vaak ontbreken bij lokale overheden.

 

Bron: The Conversation

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!