Werknemers zijn meer waard dan 1,1 procent

Vakbonden en werkgevers bereikten op 26 februari 2019 een ontwerp van loonakkoord. Volgens Pieter Timmermans van het Verbond van Belgische Ondernemingen is het een ‘evenwichtig’ akkoord, een faire deal tussen economie, sociale aspecten en ecologische wensen. Maar brengt een loonsverhoging van 1,1 procent op twee jaar tijd een evenwicht tussen de inspanningen die werknemers leveren en de winsten die daaruit voortvloeien? Daarbij niet te vergeten: het gaat over ‘maximaal’ 1,1 procent.

woensdag 6 maart 2019 10:58

Spread the love

14 euro loonopslag

Laten we beginnen met een voorbeeld van wat er netto overblijft van 1,1 procent loonsverhoging. Een werknemer met een bruto maandloon van 3.000 euro is gehuwd met een partner die ook een inkomen heeft en twee kinderen ten laste. Bruto stijgt zijn loon met 33 euro per maand, maar netto bedraagt de loonsverhoging slechts 14 euro per maand. Een bedrag dat helemaal niet goed maakt van wat is verloren gegaan aan inkomen door het beleid van de regering Michel en de regering Bourgeois tijdens de voorbije vier jaar.

Als we alleen al kijken naar de indexsprong van 2 procent, dit wil zeggen dat de prijzen stijgen, maar de lonen niet geïndexeerd worden, dan is het verlies nog maar voor de helft goedgemaakt. Door de indexsprong verloor onze werknemer met zijn 3.000 euro bruto maandloon, 60 euro bruto per maand in het eerste jaar. We schrijven’ in het eerste jaar’, omdat het verlies van een indexsprong verder gaat dan deze eenmalige ingreep. Door de indexsprong zal je in de toekomst een pak minder verdienen, omdat het basisbedrag waarop je later geïndexeerd zal worden, heel wat lager zal liggen. En dat draag je dus gans je loopbaan mee.

Een voorbeeld: Nadia heeft een bruto maandloon van 2.500 euro. Wanneer zij tot haar pensioen nog 20 jaar moet werken, verliest zij een bedrag van 13.800 euro. Moet zij nog 40 jaar werken, dan verliest zij een bedrag van 33.800 euro.

En dan hebben we het nog niet over de lange reeks van besparingen en belastingen die werden opgelegd door de regering Michel en de regering Bourgeois. De vakbonden maakten hiervan een berekeningstool. Op de website van het ACV lees je het volgende: ‘De vele besparingen liggen zwaar op de maag. Jongeren, gezinnen, werknemers, gepensioneerden, uitkeringsgerechtigden…, iedereen wordt er door getroffen. De een al een beetje meer dan de ander. Sommige gezinnen gaan erop vooruit, maar minder dan aangekondigd door de regering, anderen verliezen hierbij en het jaarlijks inkomensverlies loopt al snel op van een paar honderd euro tot ruim 1000 euro.’

Minimumloon + 10 cent

De werkgeversorganisaties tonen ook veel minachting tegenover de vele werknemers die zwaar fysiek werk leveren, en zich tevreden moeten stellen met een minimumloon van slechts 9,65 euro per uur. Een stijging van 1,1 procent levert slechts 10 cent per uur op.

Het ABVV voerde een campagne om de minimumlonen op te trekken tot 14 euro per uur. Een terechte eis die moet worden gehandhaafd. Een stevig argument hiervoor staat in hun persdossier. Daarin lezen we ‘dat de helft van de bevolking er niet in slaagt om alle uitgaven te dekken. Ze hebben geen andere keuze dan schulden aan te gaan of een gedeelte van hun goederen te verkopen.’ Daarbij komt nog dat België met het minimumloon bij de laagste van West-Europa zit.

9 miljard van onze lonen naar de bedrijfswinsten

Van een evenwicht is helemaal geen sprake, als we naar het breder plaatje gaan kijken. Tussen 2014 en 2018, de regeerperiode Michel, zakte het aandeel van de lonen in het bbp (de geproduceerde welvaart) met 2,06 procentpunt. Een forse achteruitgang, en dit in amper vier jaar. In absolute cijfers hebben de lonen in 2018 globaal bijna 9,37 miljard euro ingeleverd in vergelijking met 2014. Om het loonaandeel weer op te trekken tot het niveau van 2014 zouden de lonen met 4,2 procent moeten stijgen. Voor het mediaanloon, het loon dat ten minste door de helft van de mensen wordt verdiend, is dat een loonsverhoging van 127 euro per maand.

Omgekeerd hebben de bedrijfswinsten hun aandeel in het bbp in die 4 jaar met 2,34 procentpunt zien stijgen. In absolute cijfers is dat 10,66 miljard euro extra winst. Het aandeel van de winsten in het bbp is nooit eerder zo hoog geweest.

We verdienen beter dan wat kruimels

Los van toegevingen op het gebied van eindeloopbaanregelingen, mobiliteit en een koopkrachtverhoging voor de sociale uitkeringen, tonen de werkgevers weinig respect voor de miljoenen werknemers die elke dag de rijkdom in dit land produceren. De koek wordt groter en ze zien steeds minder van die geproduceerde rijkdom. Het mag wel eens tijd worden om hierin verandering te brengen. Een verhoging van de lonen, vooral van het minimumloon, zou ademruimte geven, in het bijzonder aan de vele gezinnen die elke maand moeite hebben om rond te komen.

Voor een faire verdeling, en om het verlies aan inkomen goed te maken, is een minimum loonsverhoging van 3 procent bovenop de index geen overdreven vraag. Dit kost 5 miljard euro. Het geld is er. Er is immers 10,66 miljard euro extra winst. Daarnaast is een verhoging van het minimumloon tot 14 euro bruto per uur noodzakelijk.

Ook aan de mensen die moeten leven van een uitkering onder de armoedegrens moet worden gedacht. Het volledig optrekken van die uitkeringen tot de armoedegrens was een belofte die in het regeerakkoord stond van de regering Michel.

En dan is er nog de verstrengde loonnorm. Dat is een wet die in 1996 in het leven is geroepen om de Belgische lonen niet sneller te laten stijgen dan de lonen in de buurlanden Nederland, Frankrijk en Duitsland. Hoewel die wet de vakbonden al in een keurslijf dwong, verstrengde de regering Michel de spelregels om de lonen verder te blokkeren. De nieuwe loonwet werd voor het eerst toegepast bij de loononderhandeling voor de jaren 2017-2018. Het resultaat: iemand met een modaal inkomen van afgerond 3.000 euro, misloopt op die twee jaar 822 euro aan loonsverhoging. Als deze wet blijft bestaan, dan zullen het kruimels voor de werknemers blijven en zal het grootste deel van de koek telkens naar de aandeelhouders gaan.

Als besluit rest ons dan de vraag: voldoet dit akkoord aan de eisen van de vakbonden die daarvoor een staking hielden op 13 februari 2019? Op het pamflet voor de oproep stond: ‘Je werkt iedere dag keihard voor de welvaart in dit land. Dat verdient beter dan wat kruimels.’

Dat de schrik bij de werkgevers en de regering na één dag staking er al in zat, was te merken aan de reacties. Plots werd een rekenfout ontdekt in de loonnormwet en steeg de maximale loonmarge van 0,8 procent naar 1,1 procent. Wat nog veel te weinig is! Er zal dus meer druk moeten worden uitgeoefend om de werkgevers tot meer redelijkheid te dwingen.

De Belgische vakbonden kunnen zich optrekken aan een voorbeeld in Duitsland. De Duitse vakbond Ver.di, die het personeel van de openbare diensten verenigt, haalde een spectaculair resultaat uit de cao-onderhandelingen door volgehouden acties. Ruim 3 miljoen werknemers krijgen een loonsverhoging van 8%, in 3 stappen gespreid over 33 maanden. Dat betekent voor de laagste lonen elke maand minimum 240 euro meer in de portemonnee. Voor bepaalde sectoren, onder meer bejaardenzorg en onderwijs is de opslag nog groter. ‘Wij zijn het waard’ was hun actieslogan. Dat geldt ook voor alle werknemers in ons land.

Ja we zijn het waard, want zonder werknemers is er geen rijkdom!

Guido Deckers

Bronnen:

Pieter Timmermans: https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2019/02/26/loonoverleg-marathonoverleg-nadert-zijn-einde/

Berekening stijging nettoloon: https://www.vacature.com/nl-be/carriere/salaris/nieuw-loonakkoord-wat-betekent-dit-concreet-voor-jouw-portemonnee

Schalen bedrijfsvoorheffing: https://financien.belgium.be/sites/default/files/downloads/700-schalen-20190101.pdf

Berekening verlies index: http://www.abvv.be/-/hoeveel-verlies-ik-met-de-indexsprong

Berekeningstoot ACV: https://www.acv-online.be/acv-online/Actueel/Campagnes/taxshiftcalculator/bereken-je-inkomensverlies/berekeningstool-regeringsmaatregelen.html

Minimumloon: ABVV-Persdossier, Minimumloon € 14 … Voor wie? Waarom?

Minimumloon laagste in West Europa: https://trends.knack.be/economie/finance/belgisch-minimumloon-bij-laagste-van-west-europa/article-normal-970989.html

Aandeel van de lonen en de winsten in het BBP: https://assets.nationbuilder.com/pvdaptb/pages/3110/attachments/original/1550489609/201902_Studie_PVDA_lonen_winst_BBP.pdf?1550489609

Berekening verstrengde loonwet: https://www.dewereldmorgen.be/artikel/2018/11/07/loonsopslag-in-plaats-van-kruimels-het-inkomensverlies-van-de-modale-belg