Analyse, Europa, Economie, Samenleving, Politiek -

Macron vs gele hesjes: zalven met nationaal debat, maar slaan met rubberkogels en granaten

Afgelopen weekend betoogden de Franse gilets jaunes voor de elfde week op rij. De betogingen trekken minder volk dan voorheen, maar dood is de beweging nog lang niet. Het blijft de vraag hoe Macron deze ongeziene crisis zal overleven.

dinsdag 29 januari 2019 16:18
Spread the love

Jerome Rodrigues. Het is een naam die niet meteen een belletje doet rinkelen, maar in Frankrijk is de bebaarde dertiger één van de gezichten van de gele hesjes geworden. Rodrigues ontpopte zich tot een soort informele woordvoerder van de beweging na enkele mediaoptredens. Via zijn eigen sociale media wist hij zijn naam en faam binnen de beweging verder te vergroten en wierp hij zich op als één van de drijvende krachten.

Maar zaterdag liep het mis. Terwijl Rodrigues op de Place de la Bastille een groep agenten filmde werd hij in het oog geraakt door een rubberkogel. Meteen viel Rodrigues tegen de grond. Later op de avond werd hij in een kunstmatige coma gebracht en bereikte het nieuws de buitenwereld dat Rodrigues zijn oog definitief kwijt is.




Hiermee vervoegt Rodrigues een steeds groeiende groep van gele hesjes die voor het leven verminkt zijn. Grote boosdoener is de LBD-40. Dit wapen schiet rubberen kogels ter grootte van golfballen af. Tegen alle voorschriften in richten politiemannen met de LBD-40 systematisch op het hoofd van manifestanten. Minstens 17 mensen verloren hierdoor de afgelopen weken een oog. Tientallen andere manifestanten hielden er gebroken kaken, neuzen of verbrijzelde tanden aan over. Het zijn verminkingen die dikwijls onomkeerbaar zijn en gepaard gaan met chronische pijn.




Dit geldt ook voor de verwondingen die veroorzaakt worden door GLI-F4 granaten. Deze granaten, waar de Franse politie heel rijkelijk gebruik van maakt tijdens manifestaties, kunnen tot verschrikkelijke verwondingen leiden. Vier mensen verloren de voorbije maanden een hand. Meestal doordat ze een niet ontplofte granaat wilden oprapen. Van andere mensen werden benen of armen doorzeeft met metalen en plastic brokstukken.

Sinds het begin van het protest van de gele hesjes zijn er volgens schattingen van het Franse Ministerie van Binnenlandse Zaken 1.900 mensen gewond geraakt. Achter dat cijfer gaan vele dramatische verhalen schuil van mensen wiens leven onderuit wordt gehaald door de gevolgen van de verwondingen die ze opliepen. Het gaat om gewone, werkende mensen die door hun verwondingen werkonbekwaam zijn, overstelpt worden door medische kosten of voor de rest van het leven gehandicapt blijven.

Mensen verwonden en verminken lijkt deel uit te maken van een tactiek van de Franse overheid om manifestanten af te schrikken en te ontmoedigen. Na ieder protest duiken er beelden op van geïsoleerde manifestanten die genadeloos aangepakt worden door niets ontziende politiemannen. Die beelden zijn zo talrijk dat er nauwelijks nog twijfel over kan bestaan dat het een bewust beleid is om mensen zo hard mogelijk aan te pakken tijdens manifestaties. Alle middelen zijn daar trouwens goed voor. Zowel in Parijs als Montpellier is al beeld vastgelegd dat politiemannen ook stenen gooiden richting manifestanten.

Groot debat?

Het bijzonder gewelddadige en repressieve optreden van de Franse politie staat in schril contrast met de communicatie van de overheid. Macron heeft nog met geen woord gerept over de vele gewonden. Castaner, de Minister van Binnenlandse Zaken, verkondigde met uitgestreken gezicht dat hij “geen enkele politieman kenden die een geel hesje heeft aangevallen”. Zowel Macron als verschillende leden van regering laten zich met de regelmaat van de klok lovend uit over het in hun ogen dappere optreden van de ordetroepen.

Macron probeert ondertussen zijn imago als grote democraat en vernieuwer op te poetsen door middel van zijn Grand Débat National. Online, schriftelijk, via klachtenboeken in de gemeentehuizen en op lokaal georganiseerde debatten kunnen de Fransen hun klachten formuleren tot en met 15 maart. Maar de meeste gele hesjes lopen niet bepaald warm voor het initiatief. Ze zien het als een theater dat dient om het protest te neutraliseren en als een communicatieoffensief van Macron.



Macron tijdens zijn ‘grote debat’

Daarin hebben de gele hesjes gelijk. Althans dat blijkt uit een onderzoek dat de site Médiapart voerde. Het idee om een groot debat te organiseren stond al vast begin december. Toen contacteerde het Elysée Chantal Jouanno met de vraag of ze het nationale debat wilde organiseren. Niet onlogisch want Jouanno is voorzitster van de Commission nationale du débat public (CNDP). Deze commissie, opgericht in 1995, dient als een overlegorgaan tussen burgers en overheid bij grote infrastructuurprojecten.

Maar het Elysée wou dat Jouanno het grote debat zou leiden vanuit eigen naam en niet vanuit het CNDP. Het CNDP moet zich immers aan strikte regels houden in verband met het verloop van de inspraak en de besluitvorming. Zo mag het CNDP zelf niet bepalen welke thema’s bespreekbaar zijn en welke niet. Wanneer het CNDP het debat organiseert zou dat ook betekenen dat het CNDP in alle onafhankelijkheid het eindrapport mag opmaken. En net dat zag Macron dus niet zitten, vandaar dat Jouanno in persoonlijke naam het grote debat moest organiseren. Maar, Jouanno weigerde en wilde zich niet laten gebruiken. Enkele dagen na die weigering verschijnen er berichten in de Franse media over het riante loon dat Jouanno ontvangt als voorzitster van het CNDP en ontstaat er iets wat lijkt op een smeercampagne. Jouanno dient uiteindelijk haar ontslag in als voorzitster van het CNDP en het debat wordt georganiseerd door twee leden van de regering van Macron. 

Naar een algemene staking

Ondertussen proberen de gele hesjes zelf democratische organen te organiseren die de werking van hun beweging moet structureren. Afgelopen weekend kwamen in het dorpje Commercy vijfenzeventig afgevaardigden van lokale gele hesjes-groepen uit heel Frankrijk bijeen om te debatteren over de verdere stappen die de beweging nu moet nemen. De vergadering in Commercy had niet de bedoeling om te spreken namens alle gele hesjes, aldus de organisatoren, maar probeert wel een democratische dynamiek van onderuit vorm te geven door ideeën en voorstellen openlijk te bespreken.

De eerste “vergadering der vergaderingen” leidde tot een gemeenschappelijk statement dat eenvoudig, algemeen maar tegelijk duidelijk is. In hun gemeenschappelijke verklaring eisen de gele hesjes in de eerste plaats een waardig leven voor iedereen en condities die dat mogelijk maken. Concreet wil dat zeggen: hogere pensioenen en lonen, een onvoorwaardelijk recht op een dak boven het hoofd, degelijke uitkeringen en een hoger minimumloon. Daarnaast wordt vooral de houding van de regering gehekeld en de repressie aan de kaak gesteld.

Er wordt ook opgeroepen om vooral verder te blijven protesteren. Komende zaterdag hopen de gele hesjes opnieuw de straat op te gaan, deze keer om specifiek het politiegeweld aan te klagen. In verschillende steden zal daarom samengekomen worden voor de politiecommissariaten. Maar het wordt vooral uitkijken naar wat er vanaf 5 februari zal gebeuren. Vanaf die dag zou een algemene staking van onbepaalde duur van start gaan. Ook de CGT, de grootste vakbond van Frankrijk, roept op om die dag te staken.

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!