Op 3 februari zijn er in El Salvador presidentverkiezingen. Ik ga daar als internationaal waarnemer op die dag mee controle houden of die goed verlopen. Maar vooral ook bezoeken brengen aan een hele reeks volksorganisaties. En tenslotte wordt het ook een aangenaam weerzien met een hele reeks vrienden daar. Het is de zesde keer dat ik daar naar toe reis. Die speciale band met dat landje is er omdat mijn broer Michaël De Witte daar als dokter heeft samengewerkt met de bevrijdingsbeweging van 1982 tot 1987.
El Salvador land van grote contrasten
El Salvador heeft als koosnaampje el pulgarcito= klein duimpje in Midden-Amerika.
Maar een land van grote contrasten. Met sterke volksbewegingen actief op sociaal vlak én op vlak van het milieu. Het eerste land in de wereld waar zwaar vervuilende internationale mijnmaatschappijen een wettelijk verbod op ontginning is opgelegd, dankzij jarenlange acties. Waar ook een sterke volksbeweging is tegen de privatisering van de gezondheidszorgen, dankzij sterke figuren zoals Margarita Posada – een ferme madam. Het wordt een hartelijk weerzien met haar. Ik leerde haar kennen toen zij in 2012 hier was op uitnodiging van FOS de ngo van de socialistische vakbonden en ziekenkas.
Maar ook het land waar rechts een zeer bloedig verleden heeft. In hun verzet tegen die volksorganisaties in de jaren 80 heeft rechts 80,000 doden op zijn kerfstok. Waaronder de aartsbisschop Romero. Zijn oproep tot het leger “stop de repressie” en zijn steun aan de strijd van het volk – dat kostte hem het leven. Hij werd en wordt nog altijd vereerd en dankzij de nieuwe paus werd hij op 14 oktober jongstleden heilig verklaard in Rome. Na de vredesakkoorden van 1992 bleef de rechtse partij ARENA aan de macht tot de verkiezingen van 2009, Toen won de kandidaat van het FMLN – het linkse verzet dat na de vredesakkoorden zich omvormde van guerrilla tot politieke partij. En bij de presidentverkiezingen in 2014 won de kandidaat van het FMLN opnieuw: Sanchez Ceren, een voormalig guerrilla-leider is nu de president. Maar El Salvador blijft het land met het hoogst aantal moorden – zo’n tiental per dag. Criminele bendes en drugsbazen blijven moorden en maken het land heel onveilig, net zoals in Honduras en Guatemala. Niet toevallig dat van daaruit onlangs een heel karavaan vluchtelingen vertrok – doorheen Mexico naar de grens met de USA.
En wie wint de presidentsverkiezingen nu op zondag 3 februari?
Volgens de opiniepeilingen wordt dat noch rechts met ARENA-kandidaat Calleja, noch de kandidaat van links van het FMLN Hugo Martinez. Wel een derde kandidaat Nayib Bukele. Een beetje te vergelijken met Frankrijk waar ook noch klassiek rechts noch klassiek links maar een “nieuwe” figuur Macron de presidentsverkiezingen won. Wie is die Bukele? Een succesrijk zakenman die door het FMLN als externe figuur gesteund en zo tot burgemeester werd verkozen van de hoofdstad in 2015 – de burgemeestersverkiezingen zijn in El Salvador om de drie jaar – de presidentsverkiezingen om de 5 jaar. Maar in oktober 2017 werd hij door het FMLN niet meer erkend. De Ethische commissie vanhet FMLN beschuldigde hem van een aantal fouten. Daarop besloot Bukele een nieuwe partij op te richten ‘Nuevas Ideas’ en maakt hij de grootste kans om de nieuwe president te worden.
Waarom verliest links – verliest het FMLN?
Niet omdat rechts meer stemmen haalt. Want rechts verliest ook stemmen volgens de opiniepeilingen. Maar links verliest nog meer stemmen. Nog meer mensen die niet gaan stemmen of blanco stemmen “het zijn allemaal de zelfde”. Het FMLN schuift naar voor wat het heeft kunnen verwezenlijken. Het verlagen van de armoede in de voorbije jaren, van 12,4 naar 7,9% of 244,000 die nu niet meer in extreme armoede leven. Een economische groei van meer dan 2,3%. Het aantal moorden daalde met 25%. Er werden 205,000 jobs gecreëerd. En nog meer. Zal het FMLN er nu in die laatste maand nog in slagen om de opiniepeiling tegen te spreken? Om al die mensen die hen de vorige jaren hun steun en stem gaven nu ook weer naar de stembus te krijgen?
Ik ga dat van ter plaatse meemaken, luisteren naar én mensen van het FMLN en nog meer naar mensen uit de vakbonden, de volksorganisaties
Wordt vervolgd.
Willem De Witte