Boekrecensie - Jos Nijsten

Het Pillenprobleem

Elk jaar stijgt het pillengebruik. We gebruiken te veel medicatie en we betalen er te veel voor. Elk jaar sterven duizenden mensen aan middelen die ze niet nodig hebben. Er is een gebrek aan onafhankelijke voorlichting voor artsen. Wat we doen, wat we denken en hoe we medicijnen moeten gebruiken, is praktisch volledig bepaald door Big Pharma. Dick Bijl, oud-huisarts, epidemioloog en auteur stelt zich de vraag of dat slikken wel nodig en verstandig is.

vrijdag 28 december 2018 17:06
Spread the love

 Elk jaar stijgt het pillengebruik. We gebruiken te veel medicatie en we betalen er te veel voor. Elk jaar sterven duizenden mensen aan middelen die ze niet nodig hebben. Er is een gebrek aan onafhankelijke voorlichting voor artsen. Wat we doen, wat we denken en hoe we medicijnen moeten gebruiken, is praktisch volledig bepaald door Big Pharma.

Jaaromzet 1.200 miljard euro

Met een jaaromzet van 1.200 miljard euro kan je een legermacht kopen aan reclamebureaus, lobbyisten, juristen, onderzoekers en noodzakelijke handtekeningen voor goedkeuring van je producten. De farmaceutische industrie financiert onderzoek naar de werking van medicatie in het kader van de marketing, maar doet geen basisonderzoek. Dat wordt gedaan door universitaire instellingen die met belastinggeld rechtgehouden worden. De lucratieve ontwikkelingen worden ingepikt en gepatenteerd. De patiënt krijgt de rekening.

Maar laat deze concentratie aan negatieve berichten je niet van je stuk brengen, er zijn voldoende antidepressiva voor iedereen. Het kalmeert en wie maakt zich nog druk over de schimmige pharmawereld na een pilletje of drie.

Dick Bijl, oud-huisarts, epidemioloog, stelt zich de vraag of dat slikken wel nodig en verstandig is. Hij vraagt zich af waar de bewijzen zijn voor de werkzaamheid van die middelen. Als redacteur en hoofdredacteur van het Geneesmiddelenbulletin las hij in 22 jaar meer dan 25.000 medische publicaties en vat de rode lijnen samen in zijn boek “Het Pillenprobleem”. De titel zegt waar we staan: we hebben een probleem met pillen.

Fraude met onderzoeksresultaten

Tijdens zijn onderzoek stootte Bijl op regelrechte fraude met onderzoeksresultaten.

Hij stelde vooral vast dat heel die tijd alles bij het oude bleef. Omdat niets bewoog besloot hij het zelf aan te pakken. Hij heeft, en terecht, een probleem met de benaming “geneesmiddel” en geeft de voorkeur aan “medicijn”.

Van antibiotica kan gezegd worden dat het geneesmiddelen zijn maar symptoombehandeling is geen genezing. Hij schrijft wat je zou moeten weten over de volksgezondheid. Het is zeer waardevolle levensreddende informatie die je zou moeten krijgen van de politici die zeggen dat ze zeer bezorgd zijn over onze gezondheid. Het boek illustreert de vaststelling dat de overheid andere prioriteiten heeft. “Het boek gaat over een ontspoorde medische industrie aan wier producten jaarlijks 100.000 mensen in de EU en Noord-Amerika, onnodig sterven.”

Bijl publiceerde onderzoeksresultaten uit toonaangevende medische tijdschriften in een begrijpelijke taal en moest vaststellen dat dikwijls de informatie ontbrak die de conclusies moest onderbouwen. Hij bespreekt de werkzaamheid, de bijwerkingen, het belang van onafhankelijk onderzoek en de verstrengeling van de academische geneeskunde met het zakelijk belang van de farmaceutische industrie. Onderzoeksresultaten kunnen geheim en ontoegankelijk blijven voor onderzoekers zodat verificatie onmogelijk wordt.

Bijwerkingen zwaar onderschat

Voor een rechtszaak kwamen niet gepubliceerde gegevens vrij over het toedienen van antidepressiva aan kinderen. Onafhankelijke onderzoekers stelden na toevoeging van die gegevens vast dat de bijwerkingen zwaar onderschat werden en dat het middel gewoon niet werkte. Bijl: “Het werd mij duidelijk dat Big Pharma grote schade toebracht aan de wetenschappelijke geneeskunde en de gezondheid van patiënten op het spel zette.”

Negatieve onderzoeksresultaten verdwenen in de vergeetput. Dat geeft een vals beeld. Veel medicatie mist bewijs van werkzaamheid en bijwerkingen blijven in het duister. Veel licht op het nieuwe product maar geen licht op de neveneffecten.

Onderzoekers zijn grotendeels afhankelijk van budgetten uit de industrie. Een forse verkorting van de patentduur zou uiterst effectief zijn om die industriële macht in te perken maar daar is politieke wil voor nodig.

Bijl maakt duidelijk hoe dit zover kon komen aan de hand van sprekende en soms verbijsterende voorbeelden. Hij loodst ons door de doolhof van controles, een ketting met teveel zwakke schakels om gezond te zijn. Hij licht een tip van de sluier over de administratieve ‘werking’ achter medicatie en de manier waarop de media bespeeld worden. Commissies die beslissen over toelating geneesmiddelen werken met gemanipuleerde gegevens. De publieke opinie, de overheid, de politiek en de controleorganismen worden door de farmaceutische lobby vakkundig bewerkt. Er wordt druk uitgeoefend om medicatie te vergoeden of versneld toe te laten.

Proefkonijnen van Big Pharma 

Medicijnen komen normaal pas in de handel nadat de registratie van oordeel is dat uit de gegevens blijkt dat er meer werking is dan bijwerking. Meestal is het onderzoek niet zo ver doorgevoerd als de producent wil laten uitschijnen. De marketing start onmiddellijk en duizenden gaan het gebruiken. Er is aanbod dus moet de vraag gecreëerd worden. En dan wordt duidelijk hoe veilig en effectief het middel is. Nadat toelating gegeven wordt zouden langdurige tests moeten gedaan worden maar dat gebeurt in de meeste gevallen niet.

De klok van het lucratieve patent tikt immers door. De meeste onvoldoende geteste medicatie blijkt achteraf minder veilig en minder effectief te zijn dan de middelen die al eerder op de markt waren aan (veel) lagere prijzen.

Versnelde toelatingen maken alles nog onveiliger en wie wil – zonder het te weten – proefkonijn zijn van Big Pharma? Hans van der Linde, die het voorwoord schreef, vergelijkt de situatie met een Russische roulette waarbij de loop gericht is op de patiënt.

Winstmaximalisatie heeft geleid tot diepgewortelde wantoestanden. Marketing slorpt 20 tot 30 procent op (110 tot 165 miljard dollar) van de koek. Volgens de financiële jaarverslagen van de industrie zelf worden slechts enkele procenten van de omzet besteed aan innovatie.

Patentenjacht op onze kosten

De middelen die in Nederland het meest voorgeschreven worden krijgen de meeste aandacht. Psychofarmaca worden extra onder de loep genomen. Medicijnen met meer en ernstiger bijwerkingen dan bestaande medicijnen met dezelfde werkzaamheid, medicijnen waar weinig mensen baat bij hebben, medicijnen die je alleen kortstondig gebruikt, medicijnen die wel werken maar niet helpen, medicijnen voor alledaagse klachten met ernstige bijwerkingen, medicijnen die je niet moet slikken. Bijl legt uit waarom nieuwe medicatie per definitie onbewezen veilig en onbewezen effectief is.

De vraag is dan of de gebruikers, rekening houdend met de bijwerkingen, er wel baat bij hebben. De boodschap van de auteur is voor consumenten, artsen, patiënten, juristen, politici, enz. Mensen hebben recht op toegankelijke en betaalbare hoogwaardige gezondheidzorg. De overheid moet daarvoor zorg dragen maar uit de praktijk blijkt iets anders.

Twee voorbeelden: medicatie voor hepatitis C kost 40.000 € in de verkoop, 60 € in de productie (patentrecht specialisatie). Idem voor Epidiolex (*), een middel tegen epilepsie op basis van cannabidiol (CBD): 32.500 $ voor een jaar behandeling, artisanale CBD, waarvan de neuroprotectieve werking duidelijk aangetoond is (**), kost honderd keer minder. De overheid moet de prijs overeenkomen met de producenten, ook de eventuele terugbetaling door het ziekenfonds. Zij heeft daarvoor de macht maar gebruikt ze niet.

De pharma-industrie gaat met universitair basisonderzoek op patentenjacht en melkt daarna de patiënt en het gezondheidsysteem leeg.

(*) https://www.cbdschool.com/epidiolex-cbd-price/

(**) https://patents.google.com/patent/US6630507B1/en

Info:

Het Pillenprobleem – Dick Bijl. 14,99 € – Uitgegeven bij Amsterdam University Press – ISBN 978 94 6298 532 2  (Het boek dat zichzelf terugbetaalt bij het eerste bezoek aan de apotheek – Jos Nijsten)

take down
the paywall
steun ons nu!