“Over landbouw en de landbbouwindustrie heerst nog altijd de perceptie dat het een mannelijke business is”, zegt Beatrice Gakuba, onderneemster en directeur van het African Women in Agribusiness Network (AWAN) in de Keniaanse hoofdstad Nairobi. Ze voegt daaraan toe dat vrouwen zichzelf nog altijd moeten bewijzen, “terwijl ze net zo capabel zijn als mannen. Vrouwelijke ondernemers komen meer uitdagingen tegen als ze hun voet tussen de deur van de landbouwindustrie willen krijgen.
“Vooral het verkrijgen van financiering is moeilijk omdat veel socio-culturele vooroordelen de ronde doen”, zegt Gakuba die zelf een bedrijf runt dat meel exporteert.De relatie tussen geld en mensen werd altijd beheerst door mannen, dus als vrouwen om een lening vragen, kijkt men nog vaak op. Toch bepalen vrouwen voor een groot deel de landbouwindustrie omdat ze vaker dan mannen werken als landbouwer.”
Vooral voor plattelandsvrouwen is landbouw een belangrijke bron van inkomsten. Volgens de VN-Voedsel- en Landbouworganisatie FAO zouden vrouwen de opbrengsten uit landbouw met 30 procent kunnen doen toenemen en meer dan 100 miljoen mensen uit de honger halen, als ze net als mannen vlot toegang zouden hebben tot land, technologie en kredietmogelijkheden.
Hoe kunnen we vrouwen meer macht geven en hoe kan de genderkloof in de landbouw gedicht worden? Dit waren enkele vragen waarop recent een antwoord werd gezocht tijdens een driedaagse workshop van het Technical Centre for Agricultural and Rural Cooperation (CTA) in het Nederlandse Wageningen. Er werd gezocht naar concrete strategieën om vrouwen kansen te geven in de landbouw, zodat de komende generatie boerinnen meer ruimte krijgt in deze sector.
“In Afrika werkt 68 procent van de economisch actieve vrouwen in de landbouw, maar toch halen ze daar maar weinig inkomsten uit ”, zegt CTA-directeur Michael Hailu. “Vrouwen zouden veel meer kunnen bereiken als ze meer erkenning kregen voor hun werk, hun innovatieve werkwijzen en vaardigheden”, zegt Sabdiyo Dido Bashuna, technisch adviseur bij CTA. Onlangs lanceerde deze Nederlandse organisatie die ook in Brussel een bureau heeft, het project VALUE4HER, samen met AWAN en het Africa Women Innovation and Entrepreneurship Forum (AWIEF).
“We willen meer jonge vrouwen aantrekken die banen gaan creëren en niet enkel op zoek zijn naar een baan in de landbouw”, zegt Irene Ochem, de ceo van AWIEF. “Vrouwelijke ondernemers lopen vast op barrières zoals het gebrek aan managementvaardigheden of ervaring met leiderschap. Daar willen wij met ons netwerk ondersteunen.”
Culturele gevoeligheden
“Het is belangrijk om te erkennen dat ook cultuur een onderdeel is van landbouw”, zegt antropologe Deborah Rubin van Cultural Practice, een Amerikaans consultancybedrijf dat werkt aan het genderevenwicht in de domeinen landbouw, gezondheid, evaluatie en monitoring. “Het belangrijkste is om rekening te houden met culturele gevoeligheden zonder te veel te veralgemenen over een rigide rolverdeling tussen mannen en vrouwen in de landbouw.”
Volgens haar zijn die rollen na verloop van tijd veranderd, soms als antwoord op veranderende omstandigheden binnen of buiten de gemeenschappen. “Het belangrijkste is om te focussen op de specifieke beperkingen waarop vrouwen stoten als ze in de landbouw willen werken, en de juiste interventies te ontwikkelen om die obstakels weg te werken.”
