Bij de vakbonden zijn ze zelf wat verrast door het enthousiasme dat hun actiedag opwekt. “De actiebereidheid is groot. Zelfs bedrijven waar nooit gestaakt wordt, gaan vrijdag dicht. Op tal van plaatsen zal er zelfs geen piket nodig zijn”, zegt Pia Stalpaert, voorzitter van ACV Voeding en Diensten.

Ook werknemers uit de sector van de dienstencheques zullen het werk neerleggen. “Dat is niet evident. Voor hen organiseren we stakerscafés waar ze een koffie kunnen komen drinken en praten over de regeringsmaatregelen”, zegt Stalpaert.

Voor ondernemers die voor het eerst geconfronteerd worden met een actie in hun bedrijf is het schrikken. “Een werkgever uit Limburg dreigde meteen dat hij het kerstfeestje voor het personeel zou afschaffen toen hij hoorde dat er gestaakt zou worden. Zo’n kinderachtige reactie zal niet meteen de gemoederen bedaren”, zegt Stalpaert.

Het lijstje met bezorgdheden dikte de afgelopen jaren aan. “Pensioen op 67, het afschaffen van de landingsbanen, inperken van SWT en het dossier van zware beroepen dat geblokkeerd wordt door de werkgeversorganisaties. Mensen die heel hun leven in koelcellen werken of werknemers uit de schoonmaak hadden daar nochtans veel van verwacht. Nee, de maat is echt vol”, zegt Stalpaert.

Gele hesjes

Volgens Stalpaert blijft ook in Vlaanderen het protest van de gele hesjes niet onopgemerkt. “De mensen houden dat blijkbaar in de gaten. De eisen zijn ook gelijkaardig. Volgens het VBO moeten we niet rekenen op loonsverhogingen. Maar iedereen krijgt nu de afrekeningen van elektriciteit en water in de bus. Of denk aan iemand die de auto nodig heeft om te werken en die twee keer per maand de tank moet volgooien. Als die persoon 1400 euro per maand verdient, gaat 10 procent van het inkomen naar brandstof.”

In de regio Antwerpen gaan de bedrijven uit de voedingssector zo goed als plat. “Het is de eerste keer sinds 2005 dat we in die sector een staking hebben. Toen we voor het eerst vergaderden over de actiedag voelden we het al. In een betoging of pamfletten uitdelen hadden onze mensen deze keer geen zin. De mensen waren bereid om deze keer wat verder te gaan”, zegt Yvan De Jonge van ABVV Horval. Dat zorgt blijkbaar voor zenuwachtigheid bij werkgeversorganisatie Fevia. “Zij zetten hun leden aan om bijvoorbeeld bedienden arbeiderstaken te laten opnemen of zelfs om uitzendkrachten in te schakelen om zo de staking te omzeilen”, zegt De Jonge.

Dat laatste is wettelijk verboden en dus trok ABVV Horval Antwerpen naar de rechtbank. “Zelfs na overleg bleef één bedrijf halsstarrig volhouden en dat proberen we te verhinderen met een eenzijdig verzoekschrift en een deurwaarder”, zegt De Jonge.

De socialistische vakbond zal deze keer zelfs geen piketten inschakelen. “Het kost weinig of geen moeite om mensen te overtuigen het werk neer te leggen. Door de provocerende houding van de werkgevers willen onze militanten nu toch hier en daar piketten zetten, maar we proberen afspraken te maken met de werkgevers om dat te vermijden”, zegt De Jonge.

Koopkracht

In de Antwerpse voedingssector draait de onvrede rond koopkracht. Yvan De Jonge: “Als wij aan 300 militanten vragen hoe het zit met hun koopkracht, dan zeggen er veel dat ze de rekeningen niet betaald krijgen. De lonen in de sector liggen lager dan elders. Werkgevers hebben moeite om nog personeel te vinden. Een technicus kan in een andere sector meer verdienen voor hetzelfde soort job.”

Ook de regeringsmaatregelen spelen een rol. “Het is die opeenvolging van maatregelen, pensioen op 67, inperken SWT, de discussie rond zware beroepen. Elke dag 6000 varkens slachten in een slachthuis en vaak overuren moeten kloppen, begin er maar eens aan.”

De invloed van de gele hesjes speelt volgens De Jonge meer aan Franstalige kant. “Maar als de werkgevers blijven vasthouden aan de loonmarge van 0 procent, dan vrees ik dat we een heel warme winter krijgen. Als vakbonden zullen we moeten opletten dat we niet voorbij gehold worden.”

Pia Stalpaert vindt ook dat de werkgevers en de regering deze waarschuwing beter ernstig nemen. “Dat er 75.000 mensen gingen betogen voor het klimaat, had ook niemand verwacht. Bij de gele hesjes vielen politici ook uit de lucht. Als ik zie hoe groot de actiebereidheid is, durf ik niet voorspellen wat er na nieuwjaar gaat gebeuren als de werkgevers of de regering geen enkele toegeving doen.”