Nooit eerder waren er zoveel mensen op de vlucht. Mensen, waaronder ook kinderen, leggen levensgevaarlijke tochten af hopend op een beter leven. Velen onder hen laten daarbij het leven. Toch wordt ondertussen ruzie gemaakt over wie hen zal opvangen. Reddingsschepen varen wekenlang op zee in de hoop ergens te mogen aanmeren, hoewel artikel 14 van de Universele Verklaring bepaalt dat eenieder recht heeft om in andere landen asiel te zoeken én te genieten.  

We lijken zelfs soms te vergeten dat het gaat om mensen. Dit jaar nog stierf een peuter op vlucht in België door een ongelukkige kogel. In artikel 3 van de Universele Verklaring staat nochtans uitdrukkelijk dat eenieder recht heeft op leven.

Hoewel de rechten van kinderen duidelijk onderstreept worden in de Universele Verklaring, worden onschuldige kinderen met hun gezinnen opgesloten in gesloten centra met als doel hen terug naar hun thuisland te sturen. Studies tonen aan dat zo’n opsluitingen nefast zijn voor de gezondheid en de persoonlijke ontwikkeling van kinderen. 

Personen worden vanuit België gerepatrieerd naar landen waar hun veiligheid niet is verzekerd. Denk aan de Soedankwestie waarbij enkele teruggestuurde personen getuigden over de folteringen die zij ondergingen bij aankomst in hun thuisland. Artikel 5 van de Universele Verklaring stelt echter dat niemand gefolterd mag worden, noch aan een wrede, onmenselijke of onterende behandeling of bestraffing onderworpen mag worden.

De Universele Verklaring waarborgt verder in artikel 23 gelijk loon voor gelijke arbeid. Toch zien wij vandaag nog steeds dat vrouwen minder verdienen dan hun mannelijke collega’s. Europese statistieken spreken over een loonkloof van 16%. Ook binnen sectoren zien we dat de verdeling niet correct gebeurt, denk maar aan de situatie van de ongelijkheid in de dokterslonen.

Volgens datzelfde artikel heeft eenieder recht op gunstige arbeidsvoorwaarden en op bescherming tegen werkloosheid. Onze samenleving wordt gekenmerkt door jobs die precair zijn omwille van flexibel werken, maar ook meer deeltijds werken. Bepaalde personen moeten het doen met zeer lage uitkeringen, daar waar anderen torenhoge uittredingsvergoedingen opstrijken. 

 De burn-out wordt gekwalificeerd als de ziekte van de tijd. De werkdruk wordt steeds hoger. Per dag zijn er drie zelfdodingen. Nochtans zijn vrije tijd en een redelijke beperking van de arbeidstijd volgens artikel 24 van de Universele Verklaring zeer belangrijk. 

Unia, een onafhankelijke openbare instelling die discriminatie bestrijdt en gelijke kansen bevordert, ziet jaar op jaar een stijging van individuele meldingen. In 2017 steeg het aantal meldingen zelfs met 17,5%. Nochtans waarborgt artikel 2 van de Universele Verklaring dat er zonder onderscheid gehandeld moet worden.

Ook het onderwijsrecht, zoals gewaarborgd in artikel 26 van de Universele Verklaring, wordt niet correct ingevuld. Volgens dat artikel moet het onderwijs gericht zijn op de volle ontwikkeling van de menselijke persoonlijkheid. Het inschrijvingsgeld werd verhoogd, wat een streep door de rekening is voor vele studenten en hun ouders. Door de toegang te beperken en drempels in te bouwen, worden personen beperkt in hun verdere ontwikkeling én wordt van studeren een voorrecht gemaakt in plaats van een recht.

Hoewel de Universele Verklaring in artikel 25 onder meer huisvesting en sociale voorziening als zeer belangrijk beschouwt, neemt het aantal daklozen dat op straat moet leven ieder jaar toe. Volgens de cijfers van Statbel leeft bijna 16 procent van de Belgische bevolking in een huishouden dat over een inkomen beschikt dat lager is dan de armoedegrens. Het staat vast dat het niet voor iedereen vanzelfsprekend is om een dak boven het hoofd te hebben en in basisbehoeften te voorzien. Op zaken die mensen rechtstreeks raken en waar duidelijk nood aan is, wordt er telkens bespaard. Zo stijgen de rusthuisfacturen en verminderen de pensioenen tegelijkertijd, wat maakt dat het leven voor ouderen onbetaalbaar wordt. Hetzelfde geldt voor psychologische zorg, waar meer en meer nood aan is, maar waar er bespaard wordt op het aanbod en er ellenlange wachtrijen zijn.  

Doorheen de hele Universele Verklaring worden rechten gewaarborgd die we onder meer terugvinden in onze sociale zekerheid. Door te besparen op sociale zekerheid, bespaart men in de noodzakelijke rechten van mensen. Personen in een onzekere situatie zijn hier in de eerste plaats de dupe van.

Het is duidelijk: van een vrij, gelijk en solidair mensbeeld is in de huidige tijd nergens sprake. Mensenrechten zijn niets meer dan een begrip waarmee men te pas en te onpas dweept.

De regering Michel I viel recentelijk nog door de discussie over het Migratiepact. Die gehele heisa toont aan dat wij vandaag meer bezig zijn met staatssoevereiniteit dan met het leven van mensen en het mensbeeld zoals vooropgesteld in de Universele Verklaring. Door in de vorm wij-zij te denken, ontlopen we onze verantwoordelijkheden die duidelijk gewaarborgd worden in de Universele Verklaring. Niet langer in eigen boezem kijken én teruggrijpen naar de Universele Verklaring is de boodschap.

Het kan niet zijn dat de situatie 70 jaar na de aanname van de Universele Verklaring niet veranderd is. Of ja, zelfs erop achteruitgegaan is. Als men 70 jaar geleden revolutionair genoeg was om die tekst aan te nemen, kunnen wij vandaag revolutionair genoeg zijn om die woorden effectief in daden om te zetten. 

Stephanie Vanden Eede is nationaal bestuurslid Jongsocialisten.
Maxime Jeanray behoort tot Jongsocialisten Schoten.