In een eergisteren gepubliceerde studie van Eurofound over collectief onderhandelde lonen steekt België er bovenuit, maar niet positief. Het rapport bekijkt de evolutie van de CAO-lonen, de lonen zoals afgesproken in collectieve akkoorden tussen werknemers en werkgevers op verschillende niveau’s. De evolutie van de CAO-lonen is van belang omdat werkgevers niet eenzijdig lonen kunnen betalen onder deze afgesproken limieten.

Als men kijkt naar de evolutie van de CAO-lonen de laatste twee jaar, dan merken de onderzoekers een nominale stijging op in alle Europese landen. In de meeste landen betekent dit ook dat in reële termen (gecorrigeerd voor de stijgende levensduurte) de CAO-lonen van de werknemers erop vooruit gaan.

Niet zo voor België en enkele andere EU landen. In België is de stijging van de CAO-lonen onvoldoende. Dit betekent dat werknemers van wie hun loon enkel bepaald wordt via een CAO, er op verarmd zijn.

Dit heeft voor 2016 te maken met de door de regering opgelegde indexsprong. Voor 2017 zou dit te maken kunnen hebben met de verstrengde loonnorm. Deze unieke regelgeving legt een maximum limiet op aan onderhandelaars op sector- en ondernemingsniveau. Voor het laatste IPA was dat 1,1 procent plus de indexering wat onvoldoende blijkt om de CAO-lonen te laten stijgen in lijn met de stijgende levensduurte. 

Het rapport kijkt ook naar de langere termijn en naar de evolutie van de CAO-lonen tussen 2001 en 2017. Daaruit blijkt dat de Belgische CAO-lonen mee evolueren met de productiviteit van werknemers. Dit wordt algemeen gezien als een gezonde loonevolutie. Op lange termijn blijkt het Belgische systeem dus te werken, maar de verscherping van de loonnorm zet dat systeem onder druk.

De volledige studie kan je hier vinden.