Uitschakeling VRT antenne-tv
Opinie, Economie, Samenleving, Politiek, Cultuur, België - Frederik Van de Casteele, Actiegroep Red de antennekijker

Uitschakeling VRT antenne-tv

“Dank dat u bij ons was” is een nieuw 4-delig canvasprogramma over tv-journalistiek n.a.v. 40 jaar Martine Tanghe als nieuwsanker. Maar het zou ook een - weliswaar heel cynische - verwijzing kunnen zijn naar de VRT-antennekijker … Zijn tv-beeld gaat op 1 december op zwart. Geen slotaflevering van Professor T. voor de VRT-antennekijkers.

dinsdag 4 september 2018 17:53
Spread the love

Van algemeen nut – VRT antenne-tv

De VRT zendt al sinds eind mei 2004 uit via digitale antenne (dvb-t). Dat is de digitale opvolger van de analoge antenneuitzendingen welke een jaar of 10 geleden stopgezet werden. De kijker had immers het betere digitale antenne alternatief. Een eenvoudige dvb-t ontvanger, al dan niet ingebouwd in de tv en een kleine binnenhuisantenne (zonder voeding) volstaan meestal voor ontvangst. De kijker kan dan de 3 VRT zenders gratis bekijken. Men kan ook kiezen voor een dvb-tontvanger met opnamefunctionaliteit. Een abonnement op telenet, proximus of andere tv-aanbieders is daarbij niet nodig. Maar de VRT liet in mei jl. weten de digitale antenneuitzendingen te staken op 1 december e.k.

De markt

De VRT argumenteert hun beslissing op de VRT website (pagina over dvb-t)[1] als volgt: “Het mediagebruik is volop aan het evolueren: mensen willen niet alleen lineair kijken maar willen ook kijken waar en wanneer ze willen. Ons online aanbod VRT NU beantwoordt aan deze behoefte, DVB-T niet.”

“Niet alleen lineair kijken”, in dagelijks taalgebruik heet dat : ook uitgesteld kunnen kijken. Op het internet platform VRT NU kan je het kijken inderdaad starten wanneer je wil. Tenminste als de VRT de uitzending op VRT NU plaatst…! Slechts een minderheid van de programma’s wordt op VRT NU aangeboden.

En kan je dan met digitale antenne niet uitgesteld kijken? Uiteraard wel, je neemt het programma met je dvb-t ontvanger/recorder op en je kijkt achteraf wanneer je wil en ook hoe vaak je wil. Want het programma blijft op je recorder staan tot je het zelf verwijderd. Bij VRT NU verdwijnt het programma na een tijdje van de website. Dat is gemakkelijk voor de VRT (uitzendrechten!) maar dat is het niet altijd voor de kijker … Terugspoelen in een geprogrammeerde uitzending welke nog bezig is werkt ook. En dat gaat niet met VRT NU. Probeer op VRT NU maar eens terug te spoelen in het journaal als deze nog in uitzending is …

De 3 wijzen

Het VRT NWS persbericht[2] van 17 mei jl. over de uitschakeling van de antenneuitzendingen maakt het nog bonter: “…blijven investeren in de techniek (is) niet te verantwoorden. In de plaats wil de Reyerslaan voor het onlineaanbod volop inzetten op VRT NU. Dat is gratis en biedt de gebruiker meer mogelijkheden zoals uitgesteld kijken, doorspoelen en terugspoelen.”

De realiteit is dat VRT antenne-tv dat allemaal ook kan en beter zelfs. Daarnaast is, tot nader order, internet in Vlaanderen helemaal niet gratis maar zelfs duur in vergelijking met de buurlanden.

Hoe komt de VRT nieuwsredactie er eigenlijk toe onwaarheden te verkondigen ? Wat is waar in de tekst en wat niet … Bij vragen hierover aan de VRT ontvangt de kijker een standaardmail betreffende de uitschakeling van de antenne-tv. Het inhoudelijke antwoord blijft men steeds schuldig. Uit het persbericht kunnen we wel nog onthouden dat het gaat om een besparingsmaatregel (“blijven investeren in de techniek is niet te verantwoorden”). De rest van de communicatie is klinklare onzin.

Hoger Lager

Hoeveel VRT-antennekijkers zijn er eigenlijk ? Niemand weet het echt. Er is immers geen terugkoppeling van kijker naar distributeur. Of het in stand houden van de antenneuitzendingen niet te verantwoorden is, is maar de vraag. De VRT beweert aan de hand van een betwiste enquête (IPSOS)[3] dat er maar 45.000 kijkers zijn. De enquête werd enkel telefonisch afgenomen. Bij een nichemarkt als dvb-t is het noodzakelijk dat men daadwerkelijk ook terplaatse enquêtes gaat afnemen. Vb. bij sluizen om binnenvaartschippers te vinden welke antenne-tv kijken. Het is maar één bemerking uit een groot vat vol kritiek over deze door de VRT bestelde studie. Een andere studie van Digimeter[4] klokte af op 250.000 kijkers.

De Standaard journalist Dominique Deckmyn tweette dat in zijn omgeving haast iedereen wel iemand kent die antenne-tv kijkt. Hoe kom je dan maar aan 45.000 kijkers als ook anderen die ervaring zouden delen …?

Hoeveel of hoe weinig antennekijkers er ook zijn, de VRT lijkt te vergeten dat ze een openbare omroep zijn en bijgevolg de plicht hebben bereikbaar te zijn voor iedereen. De VRT mag dit niet enkel economisch aftoetsen. De VRT is geen commerciële omroep. Of gaan we ook alle operahuizen sluiten omdat ze niet het aantal bezoekers halen van bv. een Tomorrowland en bijgevolg teveel kosten per operabezoeker?

Sorry voor alles?

De VRT communicatie over de uitschakeling is op zijn zachtst gezegd wat vreemd. In de antenne-tv uitzendingen (vb. het journaal) kwam het onderwerp helemaal niet aan bod. Ook is er bij de VRT-antennekijker nog steeds geen ticker (horizontale bewegende tekstbalk onderaan het scherm) te zien waarop de uitschakeling bekend gemaakt wordt. De VRT heeft over de uitschakeling enkel bericht op internet en op de radio. Het is alsof een bakker welke definitief zijn zaak sluit dit zou bekend maken in de daarnaast liggende beenhouwerij i.p.v. in zijn eigen zaak …

Veel VRT antennekijkers zijn daardoor nog steeds niet op de hoogte van de nakende uitschakeling. Waarom wacht de VRT zo lang om het slechte nieuws bekend te maken bij de eigen kijkers ? Als weinig antennekijkers op de hoogte zijn van de uitschakeling kan er ook weinig protest zijn. En bijgevolg kan iedereen besluiten dat er maar weinig antennekijkers zijn want er is weinig protest … Heel bewust koos men er ook voor om de aankondiging slechts 6 maand vooraf te doen. Normaal kondigt men zo’n uitschakelingen minimum 1 jaar vooraf aan … Ook de timing is perfect, na de heel beperkte aankondiging volgt al snel de grote vakantie en het politiek verlof. En tegen dat iedereen terug aan het werk is en ook de politiek en de parlementen terug in gang schieten is de afschakeling bijna onafwendbaar.

De krampachtige VRT communicatie en het negeren van vervelende vragen, het doet allemaal vermoeden dat de VRT zelf denkt dat er heel wat meer antennekijkers zijn dan ze zelf beweren. En dat die kijkers wel eens heel boos zouden kunnen worden eenmaal het nieuws bekend is …

Buurman, wat doet u nu?

Alle buurlanden (en bij uitbreiding zelfs haast alle EU landen) bieden de openbare omroep gratis aan via antenneuitzendingen. Zo kan iedereen ongeacht status of inkomen op een eenvoudige manier en ook zonder internettoegang ondermeer het tv-nieuws en de politiek van zijn land volgen. Zeer laagdrempelig en dus ook zonder ingewikkelde settopboxen en dergelijke. Het zorgt ervoor dat wie dat wil goed op de hoogte blijft van de gebeurtenissen in zijn land.

In een democratie is men dit verplicht aan zijn burgers. Een gerespecteerde openbare omroep maakt een democratie sterker. In ruil betaalt de burger de dotatie.
Ook hier bij ons is dit democratisch principe verankerd in ondermeer de beheersovereenkomst[5] tussen de VRT en de Vlaamse Gemeenschap. Een citaat uit deze beheersovereenkomst (pagina 18): “Het informatie- en duidingsaanbod van de VRT is toegankelijk en gratis beschikbaar voor de eindgebruiker”. Vanaf 1/12 zijn we de enige regio in de EU welke geen “openbare” gratis te ontvangen antenneuitzendingen meer hebben. En van de schending van de beheersovereenkomst schijnt niemand hier wakker te liggen …

Villa politica

Verzoekschriften over de afschaffing van de antenneuitzendingen gericht aan het Vlaams Parlement (Commissie Media) worden onontvankelijk verklaard of worden ontvankelijk verklaard en vervolgens niet ten gronde behandeld. Verzoekschrijvers worden verwezen naar het verslag van de Commissie Media[6], zitting van 31 mei jl. Op die datum diende de bevoegde VLD minister Sven Gatz uitleg te geven over de gestelde vragen van collega politici.

De minister zei daarin over de antenne-tv uitzendingen: “deze technologie biedt ook niet de functionaliteiten die een moderne mediagebruiker verwacht.” En over VRT NU: “een gebruiksvriendelijk en toegankelijk online videoplatform dat kijkcomfort biedt. Met VRT NU kijk je waar en wanneer je wilt” En verder: “De VRT is niet over één nacht ijs gegaan en biedt een meer dan waardig alternatief” Zoals al gemeld, deze conclusies kloppen gewoon niet.

VRT NU of VRT NOOIT?

Zowel de VRT als de minister schuiven steeds VRT NU naar voren als alternatief voor de antennekijker. Maar VRT NU kan geen alternatief zijn omdat – naast de schendingen van de beheersovereenkomst e.a. verdragen – het gewoon niet of heel slecht werkt op een tv-scherm. De meeste VRT-antennekijkers zijn televisiekijkers en geen smartphone of tabletkijkers … Kijkers kunnen in hun woonkamer de 60” TV toch niet gaan vervangen door een 10” tablet?

Als men de VRT vraagt wanneer er apps komen voor smart-tv’s is het antwoord: “Die staan niet op de planning … VRT ondersteunt vandaag geen HbbTV, geen smart-tv apps, geen native Apple TV en geen native Android TV. Helaas heeft VRT niet de middelen om elk platform op de markt specifiek te ondersteunen.” Bijgevolg is het nogal leugenachtig om VRT NU als vervanger voor antenne-tv voor te stellen. Men schaft een platform af wegens “te duur” en vervolgens zegt men van het zelf gekozen vervangende platform dat het ook te duur is om iedereen te bedienen.

Het heeft er alle schijn van dat de bevoegde minister en de VRT alle antennekijkers wil doen intekenen op een pakketzender betaalabonnement … Dat levert nog eens extra inkomsten op voor de VRT want elke distributeur dient per abonnee bij te dragen aan de VRT. Een VRT antennekijker levert de VRT niets extra op …

Tegelijk verkondigen dat men wil besparen door antenne-tv uit te schakelen en VRT NU als alternatief voorstellen maar vervolgens ook weer beweren dat er geen geld is om VRT NU beschikbaar te maken op een gewoon TV scherm is niet meer ernstig.
De VRT is een betaalomroep in wording …

Switch (maar niet voor hetzelfde geld)

VRT-antenne TV wordt TV-Vlaanderen antenne-tv. En de VRT heeft nog meer geld geroken. Sinds een goed jaar zendt ook TV-Vlaanderen via gewone antenne uit maar dan in dvb-t2, de opvolger van dvb-t. Hun antenne aanbod bestaat vooral uit de Vlaamse commerciële tv-zenders. In hun reclameadvertenties verwees TV-Vlaanderen ook naar de “gratis VRT zenders”. Dat vond de VRT niet leuk want reclame voor hun gratis dvb-t zenders konden ze missen als de pest. De VRT had al besloten (maar nog niet gecommuniceerd) dat ze de antenneuitzendingen gingen stopzetten. De reclame van TV-Vlaanderen kwam dus zeer ongelegen en een juridische procedure werd gestart.

Ondertussen heeft de VRT een overeenkomst bereikt met TV-Vlaanderen. TV-Vlaanderen gaat de VRT zenders zelf uitzenden en de VRT daarvoor ook nog een vergoeding betalen.

De VRT verwijst nu zelf naar het dvb-t2 antenneaanbod van TV-Vlaanderen ! Gekker kan het niet worden. Pikant detail: in het persartikel[7] over de TV-Vlaanderen deal op de VRT website werd enkele uren na de publicatie het woordje “gratis” geschrapt in de tekst. Er werd verwezen naar de vorige situatie waar de VRT de gratis uitzendingen leverde. Blijkbaar mag de kijker nu al niet meer weten dat de VRT ooit gratis te ontvangen was!

Een onbegrijpelijke deal welke een feitelijk einde maakt aan de “openbare” omroep. Een commerciële tv-operator staat in voor de antenneuitzendingen van de openbare omroep en mag daar aan de kijkers nog eens abonnementsgeld voor vragen.

Kijk uit

De VRT lijkt de jackpot gewonnen te hebben met de afschaffing van de antenneuitzendingen. Ze zijn er binnenkort zelf van af, hoeven er niets meer voor te betalen en ontvangen nog eens extra inkomsten via TV-Vlaanderen. En er kan ook nog wat extra geld volgen voor elke VRT-antennekijker welke na 1 december ook nog een betaalabonnement neemt bij een aanbieder.

Toch is een hoera ver van gepast. De VRT nam een zeer asociale maatregel waarbij ze blijkbaar vergat dat ze zichzelf minder relevant maken voor de maatschappij en zijn burgers welke de dotatie betalen.

Ook al was het een autonome VRT-beslissing, de meerderheidspartijen (met vooral Open Vld en N-VA) hebben in de mediacommissie de afschaffing van de antenne-uitzendingen wel erg gefaciliteerd. De gedelegeerd bestuurder van de VRT hoefde bij de voorstelling van het jaarverslag zelfs niet te antwoorden op de kritische vragen van de oppositie omtrent het opdoeken van het antenne-tv verhaal. Overheidsbesparingen zitten dan ook in het DNA van die partijen.

Maar voor de VRT zou dit wel eens een pyrrusoverwinning kunnen worden. Op termijn zullen steeds meer Vlamingen beseffen dat de VRT eigenlijk geen echte openbare omroep meer is … En in een nieuwe Vlaamse regering zal de N-VA vermoedelijk (gelet op de opiniepeilingen) terug als eerste aan zet zijn. Laat dit nu net de partij zijn welke nogal wat leden telt die niet echt blij zijn met een sterke openbare omroep. In de besparingsroes kan men dan een stap verder gaan. Een voorstel om de VRT dotatie fors te verminderen of gewoon af te schaffen kan onder de gegeven omstandigheden snel werkelijkheid worden! Wie zou er immers nog iets op tegen hebben als iedereen al moet betalen aan Telenet, Proximus of TV-Vlaanderen om de VRT uitzendingen te kunnen zien?

Of komt het toch zo ver niet? Een actiegroep “Red de antennekijker” probeert de antenne uitschakeling alsnog tegen te houden. Op hun website antennekijker.be vind je een internetpetitie en veel nieuws omtrent de antenneuitzendingen. Je kan er zelfs protestaffiches downloaden.

De afspraak

Vind jij ook dat de VRT een echte openbare omroep moet blijven: sociaal, laagdrempelig en voor iedereen gratis toegankelijk ? Dan weet je waarheen … waar wacht je nog op?

 

Bronnen:

[1] https://www.vrt.be/nl/aanbod/kijk-en-luister/radio-luisteren/dvbt/

[2] https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2018/05/17/vrt-stopt-eind-dit-jaar-met-uitzenden-via-dvb-t/

[3] https://www.vrt.be/content/dam/vrtbe/over-de-vrt/prestaties/DVB-t_onderzoek.pdf 

[4] https://www.imec-int.com/drupal/sites/default/files/inline-files/imec-digimeter-full-2018.pdf

[5] https://www.vrt.be/content/dam/vrtbe/over-de-vrt/opdrachten/opdrachten/Beheersovereenkomst%202016-2020.pdf

[6] https://www.vlaamsparlement.be/commissies/commissievergaderingen/1256039/verslag/1259767 

[7] https://www.vrt.be/nl/over-de-vrt/nieuws/2018/08/30/tv-vlaanderen-biedt-vrt-netten-aan-via-dvb-t/ 

 

Frederik Van de Casteele is actief bij Actiegroep Red de Antennekijker

take down
the paywall
steun ons nu!