Voor de medewerkers van dit LOI was het bericht verbijsterend. Voor de vele vrijwilligers rond het LOI was het even onbegrijpelijk. Vandaar deze reactie in de vorm van een OPEN BRIEF vanuit de Werkgroep Vluchtelingen van de Gemeentelijke Raad voor Ontwikkelingssamenwerking (GROSH).
OPEN BRIEF
Aan de heer Charles Michel, Eerste Minister
Aan de heer Theo Francken, Staatssecretaris voor Asiel en Migratie
Aan de heer Jean-Pierre Luxen, directeur-generaal Fedasil
Geachte Dames en Heren politici en bestuurders,
Begin juli kreeg het LOI (Lokaal opvanginitiatief) in Herent het bericht van Fedasil, het Federaal Agentschap voor Asiel en Migratie, dat het aantal opvangplaatsen herleid wordt van 21 naar 9.
Voor de medewerkers van dit LOI was het bericht verbijsterend. En voor de vele vrijwilligers rond het LOI was het even onbegrijpelijk. Vandaar deze reactie vanuit de Werkgroep Vluchtelingen Herent.
Wij vragen de bestuurders en bevoegde instanties om hun beslissing over de invulling van het LOI voor Herent (en andere gemeenten) te herzien, het huidige aantal plaatsen (21) te behouden en een deel daarvan te reserveren voor personen die zullen aankomen in het kader van hervestiging en relocatie. En dit in het belang van de mensen die bescherming zoeken en in het belang van de lokale gemeenschap.
Een netwerk en expertise
Sinds, in mei 2000, Herent inging op de oproep van Fedasil om een Lokaal Opvang Initiatief op te richten in het plaatselijke OCMW, hebben zowel de beleidsmensen als de professionele medewerkers zich ingespannen om van dit engagement een succes te maken. Er moest veel kennis verzameld en actueel gehouden worden, veel bruggen gebouwd met plaatselijke en federale actoren en er kwam improvisatie en veel goede wil aan te pas. Maar het lukte, en al doende bouwde men een netwerk en de expertise op.
Herent stelde zich zeer soepel op om aan concrete noden en wensen van Fedasil tegemoet te komen. Men verwelkomde de mensen op zoek naar bescherming, ook als er geen voorafgaandelijk overleg was geweest, ook als zwaar getraumatiseerde mensen aankwamen die tijd en aandacht nodig hadden om op adem te komen, ook als er vrouwen binnen kwamen die hoogzwanger waren en waarvoor een geruststellende aanwezigheid nodig was, ook als men maar enkele maanden kreeg om mensen te laten aarden. Kortom, men hielp mensen herstellen van de pijn en de angst die met vluchten gepaard gaan. En men zette hen op weg naar zelfstandigheid en integratie. Als lokaal initiatief toont men begrip voor het grote geheel en werkt men vanuit een holistisch perspectief.
Engagement vrijwilligers
Sinds enkele jaren worden er in Herent relatief veel mensen opgevangen en begeleid die zware medische problemen hebben en/of fysische beperkingen. Zo groeide er een samenwerking met de nabijgelegen universitaire ziekenhuizen in Leuven.
Het LOI werd een draaischijf tussen asielzoekers-vluchtelingen, officiële instanties, dienstverleners, middenveld en burgers. Op het LOI konden inwoners terecht met vragen en opmerkingen. De medewerkers werden door verenigingen gevraagd om informatie te komen geven, en dat leidde tot engagement van vrijwilligers en tot een groeiend netwerk met beleidsverantwoordelijken en contactpersonen.
De plaatselijke medewerkers van het LOI waren en zijn ook zichtbaar op activiteiten in de lokale gemeenschap waardoor er vertrouwen kan groeien.
Het LOI werd een technisch ijkpunt maar fungeerde ook als coördinator voor het vrijwilligerswerk. Dat betekende trajectbegeleiding als buddy, het zoeken van woonst en werk, het organiseren van pre-school Nederlands, het verzamelen van meubelen en huisraad, huiswerkbegeleiding, vervoer waar dit de enige optie was, vergezellen naar arts en ziekenhuis enz.
Elk van deze activiteiten verkleinde de afstand tussen de ”vreemde” en de “eigen” bevolking. En dat is toch de doelstelling: mensen bescherming geven, begeleiden en ze laten innestelen in de plaatselijke gemeenschap.
Kleinschalige opvang werkt
Vanuit deze vaststellingen hebben we een aantal vragen naar de overheid:
Ø Laat bestaan wat goed functioneert.
Het argument dat de dienstverlening, inbegrepen die van het LOI, kan afgebouwd worden omdat het aantal vluchtelingen afneemt, is niet valabel. Indien er op Europees vlak meer werk gemaakt wordt van resettlement en relocatie zullen een heel aantal mensen instromen. En nu internationaal het wantrouwen, de vijandschap en de onbetrouwbaarheid groeien, is het niet te voorspellen hoeveel ontheemden nog zullen binnenkomen. De expertise in opvang en begeleiding die nu wordt opgedaan zal dan van cruciaal belang zijn.
Ø Valoriseer de positieve aspecten van de LOI’s
LOI’s afbouwen en aankomers dan op te vangen in grote asielcentra, werkt zeker niet mee aan de integratie. De kleine schaal van LOI’s biedt mogelijkheden tot vraaggestuurde hulp en tot persoonlijke begeleiding De omkadering en de coördinatie van vrijwilligers kan steunen op persoonlijke contacten, maar zijn ook een aanzet tot empowerment en professionalisering. Door te focussen op de integratie kan men ontmoeting en uitwisseling stimuleren met het brede middenveld zoals onder meer al gebeurt in de Wereldmarkt en in sportclubs.
Via vrijwilligers is er een uitdijend draagvlak voor solidariteit en uitwisseling in de plaatselijke gemeenschap waarbij ook diverse organisaties en evenementen betrokken worden.
De afbouw van LOI’s is een keuze die volgens ons past in een breder politiek kader. Zou het zo zijn dat men de globalisering alleen aanvaardt van de economie? Heeft het federaal beleid zo weinig vertrouwen in de moed en het inzicht van lokale bestuurders en burgers?
Tenslotte willen wij de regering vragen om vertrouwen te hebben in de initiatieven waarbij de burgers de overheid ondersteunen, (maar ook hun eigen geweten volgen) in haar zorg voor een bloeiende en boeiende samenleving. Wij vragen dat niet de haat de motor mag zijn van het publieke leven maar wel de zorg voor mensen van hier en van elders.
Namens de werkgroep Vluchtelingen van de Gemeentelijke Raad voor Ontwikkelingssamenwerking (GROSH):
Herman Baert, Leni Creuwels, An Crivits, Marcel De Prins, Lut Deschamps, Jan Engelen, Koen Neyens, Walter Vandenbempt, Tuur Vanempten, Margriet van Gilse, Yvette Van Malleghem, Willy Verbeek