Verkiezingen en vrede verdelen Colombia

Verkiezingen en vrede verdelen Colombia

Op zondag 17 juni trekken de Colombianen naar de stembus voor de tweede ronde van de presidentsverkiezingen. Voor het eerst sinds lang maakt een progressieve kandidaat kans op winst.

woensdag 13 juni 2018 11:49
Spread the love



Flickr/Andrés Gómez Tarazona

Bij de eerste stemronde kwam geen duidelijke opvolger voor de conservatieve president en Nobelprijswinnaar Juan Manuel Santos uit de bus. Toch kan de stembusgang nu al historisch genoemd worden.

Links leeft

Gustavo Petro, ex-burgemeester van hoofdstad Bogota, hengelt zondag naar de progressieve Colombiaanse stem. Eindelijk maakt een linkse presidentskandidaat de kans om het te halen. De resultaten van de eerste ronde zijn alleszins hoopgevend: de twee linkse kandidaten haalden meer stemmen dan de centrumkandidaten of de extreemrechtse kandidaten.

Het feit dat een progressieve kandidaat het levend tot de stembusgang uitzingt is op zich al uniek. Alle linkse kandidaten sinds 1948, werden tijdens hun campagne vermoord. Petro zelf wil vooral de corruptie en ongelijkheid aanpakken. Programmapunten waardoor hij sterke tegenkanting kent bij de economische elite en met de dood is bedreigd.

Uitslag eerste stemronde

Iván Duque: 7 569 693 stemmen – 39,14%
Gustavo Petro: 4 851 254 stemmen – 25,08%
Sergio Fajardo: 4 589 699 stemmen – 23,73%
Germán Vargas: 1 407 840 stemmen – 7,28%
Humberto de la Calle: 399 180 stemmen – 2,06%

In de tweede ronde staat Petro tegenover de radicaal rechtse Iván Duque. Hij belooft een conservatief en neoliberaal beleid, gecombineerd met hardhandig optreden van politie en leger tegenover wie niet in de lijn loopt. In de rurale gebieden vreest men nog meer militair en paramilitair geweld wanneer hij aan de macht zou komen.

Duque is naar voren geschoven door ex-president Uribe, de meest invloedrijke politicus in Colombia die intussen nadrukkelijk gelinkt wordt aan drugskartels en zich niet meer verkiesbaar mag stellen. Tijdens zijn bewind zijn duizenden onschuldige burgers vermoord door militairen en paramilitairen. Hij krijgt steeds meer kritiek voor zijn afkeer voor het vredesakkoord en dat straalt af op zijn stroman Duque. Samen met het relatief lage aantal stemmen voor extreemrechts tijdens de eerste ronde, neemt de hoop toe dat veel centrumkiezers zullen stemmen voor verandering en tegen Duque.

Ook hoopgevend is de opkomst tijdens de eerste ronde. Meer dan de helft van de stemgerechtigden nam toen deel, een stijging van 13% ten opzichte van 2014. Nochtans staan de Colombianen bekend voor hun apathie tegenover het electorale proces, na jaren van corruptie en fraude.

Vrede

Colombia mag dus hopen op een breuk met het verleden en dat is nodig. Ondanks het vredesakkoord dat in 2016 in Havanna werd getekend, blijft het land onveilig voor mensenrechtenactivisten en progressieve politici.

Het akkoord moest een einde brengen aan het aanslepend conflict dat Colombia meer dan 50 jaar verdeelt. In een dramatische stembusgang werd die overeenkomst tussen overheid en FARC, na een desinformatiecampagne door rechtse politici als Uribe, met een verschil van 0,2 procent afgewezen. Waarna een aangepast akkoord alsnog door het parlement werd goedgekeurd. 

In totaal zijn zeven tot negen miljoen Colombianen gevlucht en 200.000 vermoord, vanwege een conflict dat draait rond ongelijkheid en de toegang tot land. Verzetsbewegingen kwamen oorspronkelijk op voor de rechten van kleine boeren, die met de goedkeuring van de overheid hun land verloren aan grote multinationals of grootgrondbezitters. De economische elite deed daarbij beroep op onafhankelijke gewapende organisaties (‘paramilitairen’) die zich onder invloed van hun extreemrechts gedachtegoed maar al te graag tot slachtpartijen lieten verleiden. Het land geraakte zo verwikkeld in een geweldspiraal. Reken daar nog eens een overvloed aan geld en wapens door cocaïneproductie bij, waar alle partijen zich aan bezondigden onder toeziend oog van de Verenigde Staten, en je begrijpt waarom vrede zo lang op zich laat wachten.

In het akkoord staan tal van beloften van de overheid en de guerrillabeweging FARC, die een einde moesten brengen aan het geweld. De FARC hield zich aan de afspraken, wat leidde tot de afscheiding van een klein aantal FARC-groeperingen die wel volharden. De grootschalige ontmanteling heeft intussen geleid tot een machtsgreep van paramilitairen in heel wat landelijke gebieden, vaak onder toeziend oog van de autoriteiten. Heel wat Colombianen op het platteland zijn dan ook erg ontgoocheld dat de overheid zich niet houdt aan de afspraken.

Geweld

Het vredesakkoord kan daardoor nog geen succes genoemd worden. Volgens cijfers van de Colombiaanse mensenrechtenorganisaties OIDACHO, zijn dit jaar alleen al 84 mensenrechtenverdedigers vermoord. 14 anderen lieten het leven bij vreedzame protesten. In 2017 signaleerden 275 gemeenten de aanwezigheid van paramilitairen op hun grondgebied.

Sinds het vredesakkoord zijn er al 385 moorden op sociale leiders en 63 op FARC-leden vastgesteld. Ook het aantal vluchtelingen neemt niet af: 150.000 Colombianen moesten noodgedwongen verhuizen. Allemaal duizelingwekkende cijfers die aantonen dat er nog een lange weg af te leggen is. Een weg die moeilijk te bewandelen zal zijn met een vertrouweling van Uribe als president. Duque heeft zelfs al aangekondigd dat hij het akkoord grondig wil wijzigen.

In dat opzicht is een stem voor Gustavo Petro een overtuigde stap voor échte vrede en verandering. Iets wat ook bij het kiespubliek is doorgedrongen en het middenveld hoop geeft in de aanloop naar zondag.

Auteur: Dries Merre

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!