In de Gentse Vooruit hield afscheidnemend ABVV-voorzitter Rudy De Leeuw voor het laatst een toespraak aan de vooravond van 1 mei. Aan sociaal-economische onderwerpen uit de actualiteit had De Leeuw geen gebrek om zijn speech te larderen. Maandag verhardden de acties bij Lidl nog en de federale ambtenaren legden het werk neer.

Volgens De Leeuw bewijzen die incidenten dat er nood is aan meer syndicale tegenmacht. “Bpost, Lidl, Telenet, Brussels Airlines en zoveel andere ondernemingen waar werknemers steeds meer onder werkdruk lijden, waar sociaal overleg bemoeilijkt wordt door ceo’s die de belangen van aandeelhouders belangrijker vinden dan het welzijn en de gezondheid van hun personeel.”

Dat ambtenaren actie voeren voor hun verworven rechten, vindt De Leeuw niet meer dan normaal. “Verworven rechten zijn rechten die wij in het verleden hebben afgedwongen en die gaan over werkomstandigheden. Deze regering – ook als werkgever – pleegt zowat elke dag contractbreuk. In de pensioenen van de ambtenaren, in het statuut, in de werktijden, in de miskenning van het sociaal overleg. Onze openbare diensten vormen de eerste koopkracht van de burgers. Dat wil zeggen betaalbaar en veilig openbaar vervoer, goed onderwijs, goede infrastructuur en toegankelijke diensten waar iedereen gebruik van kan maken. Als die toegang wordt bemoeilijkt omdat de overheid snijdt in mensen en middelen, dan is dat puur wanbeleid.”

‘Lonen moeten stijgen’

Nu de economische motor opnieuw aanslaat, vindt De Leeuw het tijd om ook de lonen te laten stijgen. “De economie trekt aan, de rijkdom groeit en dus moeten de lonen ook omhoog. In Europa, wereldwijd en in ons land hebben werknemers recht op een fair aandeel van de toegevoegde waarde. Het ABVV eist een minimumloon van minstens 14 euro per uur of 2.300 euro per maand, want dit is een minimum om waardig te kunnen leven. En alle lonen moeten terug kunnen aanknopen met de welvaartstoename. Als loonwetten in de weg staan, dan moeten ze worden aangepast.”

Maar ook vlak van werkdruk moet er iets gebeuren. “De werkdruk moet omlaag en in plaats van meer overwerk en overuren moet collectieve arbeidsduurvermindering terug op de overlegagenda. Dankzij de digitalisering is arbeidsduurvermindering meer dan ooit mogelijk: er wordt in minder tijd geproduceerd waardoor tijd vrijkomt voor andere dingen; maar de huidige regering kijkt een andere richting uit. In plaats van deeltijds te promoten moet voltijds werk korter, zodat dit een haalbare kaart is voor iedereen en we de loonkloof van 20 procent tussen mannen en vrouwen echt kunnen wegwerken.”

De ABVV-voorzitter herhaalde ook nog eens de eis van een minimumpensioen van 1.500 euro. En werknemers die dat nodig hebben, moeten vroeger met pensioen kunnen. “De werknemers hebben recht op landingsbanen en vervroegd pensioen. Wij hebben nood aan een echte erkenning van belastend werk, het maakt niet uit of het nu om fysische of psychische belasting gaat. En wie belastend werk had, moet hiervoor een billijke compensatie krijgen op het moment van pensioen. Geen pensioenverlies bij vervroegd pensioen omwille van belastend werk, zoals de regering op het oog heeft en wat tot een pensioenverlies tot 250 euro per maand zou betekenen.”

‘Verontwaardiging is niet genoeg’

Op 16 mei organiseren de vakbonden daarover een nieuwe betoging. De Leeuw: “Ik doe een oproep om zwaar te mobiliseren voor de pensioenbetoging van 16 mei in gemeenschappelijk vakbondsfront. Verontwaardiging is niet genoeg. We moeten mensen overtuigen, aantonen dat het samen anders kan. En samen opkomen voor sociale vooruitgang. Voor een sociale toekomst voor jong en oud. We nodigen alle democratische partijen, mutualiteiten en burgerorganisaties uit ons op 16/5 in de strijd te vervoegen.”

Terwijl N-VA naar aanleiding van de acties bij Lidl opnieuw ijverde voor rechtspersoonlijkheid voor de vakbonden zodat stakende werknemers makkelijker vervolgd kunnen worden, hamerde De Leeuw op het recht om actie te voeren. “Als een filterblokkade een aanleiding is om onze militanten voor de correctionele rechtbank te dagen, door een artikel uit de strafwet te misbruiken, dan is er iets serieus fout met de naleving van de mensenrechten in België. Democratie is meer dan stemrecht. Dat is ook economische democratie, en het recht op sociaal verzet. Er moet een einde komen aan het criminaliseren van sociale en syndicale actie. Of het nu gaat om opkomen voor mensen die op de vlucht zijn voor oorlog en uitbuiting, of voor de rechten van werknemers. Landen waar geraakt wordt aan mensenrechten, zijn niet het toonbeeld van democratie.”

Zorgcrisis

Ook SP.A-voorzitter John Crombez is de opflakkering van sociale onrust niet ontgaan. “Vandaag zien we meer dan ooit tot wat het leidt als je mensen, tot het uiterste drijft, voorbij hun limieten. Niet alleen in ziekenhuizen, in scholen, bij de politie, of in ons openbaar vervoer, maar nu ook in warenhuizen, bij vliegtuigmaatschappijen en in andere sectoren. Het is een teken aan de wand. Een teken dat steeds zichtbaarder wordt. Met alle gevolgen van dien.”

Maar de hoofdbrok van zijn toespraak stond in het teken van de zorgcrisis in ons land. Crombez liet zich ook inleiden door Sonja, moeder van een zorgbehoevende dochter. “Voor je kind doe je alles. Dat deden ook wij. Alleen werd het een administratieve lijdensweg. Elke keer opnieuw formulieren invullen met elke keer opnieuw dezelfde vragen. Alles is al jaren bekend, en toch moeten we de handicap van onze dochter altijd maar opnieuw bewijzen. Ik begrijp dat niet: dat kost niet alleen veel energie, maar onze samenleving toch ook veel geld? Je kunt toch op een efficiëntere manier te werk gaan en al die logge procedures inkorten? Is dat werkelijk zo veel gevraagd om ouders toe te laten om zich te concentreren op wat écht telt: de zorg voor hun kind”, zei Sonja.

John Crombez wil het opnemen voor mensen als Sonja: “Zij die zorg geven, laten wij niet in de steek. En zij die zorg nodig hebben, laten WIJ niet langer wachten. Elk uur telt, ook voor hen. Iedereen vindt dat hij of zij recht heeft op de beste zorg. En werkelijk iedereen vindt wachtlijsten schandalig. De vraag die we als samenleving eens dringend moeten stellen is: hoeveel is ons de zorg voor mensen – jong en oud – waard? Het enige wat deze ministers dan telkens opnieuw zeggen, is: “Sorry, er zijn nog enkele duizenden wachtenden voor u.”

Volgens Crombez kan de Vlaamse regering makkelijk de grootste noden lenigen. “De komende weken beslist de Vlaamse regering wat ze met het overschot op de begroting doet. Wel, ons voorstel  is simpel: gebruik nu dat overschot van 200 miljoen om extra zorgverleners aan te werven. Gebruik nu dat overschot van 200 miljoen om de 14.000 Vlamingen met een handicap die wachten op zorg, ook zorg te geven.”